Het is aannemelijk dat influenzavaccinatie onder 60-plussers ook complicaties van influenza, inclusief sterfte, voorkomt. Hard bewijs hiervoor ontbreekt echter. Daarom wordt nieuw onderzoek verricht naar het effect van vaccinatie.
Gerandomiseerd onderzoek onder 60-plussers toont aan dat griepvaccinatie de kans op griep met 50% kan reduceren.1 Er is echter geen direct bewijs dat griepvaccinatie ook de kans op complicaties en sterfte binnen deze doelgroep reduceert.2 RCT’s richtten zich vooral op grieppreventie en zijn te klein om betrouwbare uitspraken over sterfte direct ten gevolge van griep te kunnen doen. Aangezien een RCT naar het effect op sterfte zowel uit ethisch als methodologisch oogpunt moeilijk realiseerbaar blijkt, zijn we vooralsnog aangewezen op observationeel onderzoek. Dit toont vaak uiteenlopende resultaten die verschillend geïnterpreteerd worden. Zo zou influenzavaccinatie de kans op winteroversterfte met 50% verlagen, terwijl influenza voor ‘slechts’ 5 tot 10% van deze oversterfte verantwoordelijk is.2 Deze overschatting kan optreden door selectiebias en confounding waarvoor moeilijk te corrigeren is. Tevens is de vraag of influenzavaccinatie naast het seizoensgebonden effect, ook een langduriger effect heeft. Een Nederlands onderzoek onder ouderen toonde immers dat revaccinatie het sterfterisico sterker reduceert dan een eerste griepprik.3 Ook blijkt uit een Cochrane-review dat influenzavaccinatie mogelijk helpt om cardiovasculaire events te voorkomen.4 Rechtstreeks bewijs dat sterfte wordt voorkomen is er echter nog niet.
Daarom analyseren wij nu de gegevens van een eerdere trial naar de effectiviteit van influenzavaccinatie, met als belangrijkste vraag: Wat is de invloed van influenzavaccinatie van ouderen op sterfte op de langere termijn? De resultaten worden begin 2018 verwacht.
Huidige situatie
De NHG-Standaard Influenza en influenzavaccinatie (2008) adviseert jaarlijkse influenzavaccinatie voor 60-plussers. Ook goede hygiëne kan verspreiding en besmetting met influenza voorkomen.
Vijf tot 10% van de Nederlanders krijgt jaarlijks griep. Ouderen en kinderen onder de vier jaar worden het meest getroffen.5 Griep kan bij mensen met specifieke aandoeningen én bij mensen van 60 jaar en ouder ernstige gevolgen hebben. Zo overleden afgelopen jaar ongeveer 3900 mensen aan de (in)directe gevolgen van griep.5 Van de sterfgevallen is 90% doorgaans ouder dan 60 jaar.6 Jaarlijks krijgt 57,5% van de Nederlandse 60-plussers een griepprik.7
In de rubriek (Ver)Stand van zaken geeft de aiotho (arts-in-opleiding tot huisarts-onderzoeker) een korte samenvatting van de literatuur die heeft geleid tot de belangrijkste onderzoeksvraag waarop hij aan het promoveren is. Coördinatie: Nadine Rasenberg • Correspondentie: n.rasenberg@erasmusmc.nl
Literatuur
- 1.↲Govaert TM, Thijs CT, Masurel N, Sprenger MJ, Dinant GJ, Knottnerus JA. The efficacy of influenza vaccination in elderly individuals. A randomized double-blind placebo-controlled trial. JAMA 1994;272:1661-5.
- 2.↲↲Simonsen L, Taylor RJ, Viboud C, Miller MA, Jackson LA. Mortality benefits of influenza vaccination in elderly people: an ongoing controversy. Lancet Infect Dis 2007;7:658-66.
- 3.Voordouw AC, Sturkenboom MC, Dieleman JP, Stijnen T, Smith DJ, Van der Lei J, et al. Annual revaccination against influenza and mortality risk in community-dwelling elderly persons. JAMA 2004;292:2089-95.
- 4.↲Clar C, Oseni Z, Flowers N, Keshtkar-Jahromi M, Rees K. Influenza vaccines for preventing cardiovascular disease. Cochrane Database Syst Rev 2015;5:CD005050.
- 5.↲↲Teirlinck AC, Van Asten L, Brandsema PS, Dijkstra F, Donker GA, Van Gageldonk-Lafeber AB, et al. Annual report. Surveillance of influenza and other respiratory infections in the Netherlands: winter 2015/2016: Surveillance van influenza en andere luchtweginfecties: winter 2015/2016. Bilthoven: RIVM, 2016.
- 6.↲Thompson WW, Shay DK, Weintraub E, Brammer L, Cox N, Anderson LJ, et al. Mortality associated with influenza and respiratory syncytial virus in the United States. JAMA 2003:289:179-86.
- 7.↲Heins M, Hooiveld M, Veen P, Korevaar J. Monitor vaccinatiegraad nationaal programma grieppreventie. Utrecht: NIVEL, 2015.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.