Is de ziekte van Alzheimer te behandelen met sildenafil?

Onderzoekers bekijken regelmatig of reeds bestaande geneesmiddelen ook van nut kunnen zijn bij andere ziektebeelden dan waarvoor ze zijn geregistreerd (‘drug repurposing’). Zo ook een groep Amerikaanse onderzoekers, die op zoek ging naar een medicijn voor de ziekte van Alzheimer. Zij gebruikten daarvoor een ingewikkelde netwerkanalyse van medicijngegevens, patiëntgegevens en aannames rond de rol van amyloïd- en tau-eiwitten bij het ontstaan van de ziekte. Dat leverde 66 kandidaat-medicijnen op, waarbij sildenafil op basis van verschillende aanvullende criteria als ‘beste kandidaat’ uit de bus kwam. Vervolgens werden 2 aanvullende onderzoeken uitgevoerd. Uit een retrospectieve beoordeling van de patiëntgegevens van ruim 7 miljoen Amerikanen bleken sildenafil-gebruikers over een periode van 6 jaar bijna 70% minder vaak alzheimer te krijgen dan mensen die geen sildenafil gebruikten (HR 0,31; 95%-BI 0,25 tot 0,39). Een laboratoriumonderzoek liet zien dat sildenafil de groei van zenuwcellen lijkt te stimuleren en de accumulatie van tau-eiwitten zou kunnen remmen.

Op basis hiervan concluderen de onderzoekers dat sildenafil de potentie heeft om tegen de ziekte van Alzheimer te beschermen. Ze benadrukken daarbij gelukkig wel dat met hun onderzoek nog geen causaliteit is aangetoond, en roepen daarom op vervolgonderzoek te laten plaatsvinden in de vorm van een RCT.

Ondanks die duidelijke opmerking over het verschil tussen correlatie en causaliteit heeft het onderzoek toch geleid tot voorbarige en hoopgevende krantenkoppen. En dat is, zeker als het gaat om de ziekte van Alzheimer, helaas niet voor het eerst. Er is vooralsnog geen enkele reden om sildenafil voor te schrijven ter preventie of behandeling van alzheimer.