In zijn boek Photocopies beschrijft John Berger in 2½ pagina een oude bedelares, ‘an old woman with a pram’, die de duiven voert op Oxford Circus. Bepaalde gebaren van de vrouw doen hem aan mijn moeder denken. Dit kleine autobiografische moment leert ons veel over hoe John Berger kijkt, hoe hij schrijft, hoe hij zijn emoties neerzet voor zichzelf en de lezers. Het leert ons iets over de jeugd van John, zijn relatie met zijn moeder. En het leert ons zelfs iets over zijn moeder die net als Maeterlinck geloofde dat vogels boodschappen overbrengen van overleden personen. In een ‘flits’ zien, ervaren en begrijpen we de mogelijkheden van het levensverhaal (en de autobiografie). Met het boek De betekenis van levensverhalen lukt dat in 450 pagina’s minder makkelijk. Dat ligt deels aan de opzet van het boek – een verzameling losse artikelen – en deels aan de schrijvers. De schrijvers zijn voor het grootste deel wetenschappers die niet voldoende hun emoties bij dit onderwerp door de tekst heen laten schemeren: een essentiële voorwaarde als je over levensverhalen schrijft. Op dit punt springen de bijdragen van William Randall en Leijdesdorf eruit. Een samenvatting van het boek is niet moeilijk te geven. Hypothetisch-deductief weten we bijna niets van levensverhalen. Beschrijvend-intuïtief komen we iets – maar niet veel – verder en concretiseer dat maar eens. In de hulpverlening wordt regelmatig gebruikgemaakt van het levensverhaal. Op basis van een fragmentarische theorie en vooral veel geduld en invoelend vermogen wordt soms succes geboekt. In het boek staan veel citaten die soms ‘in een flits’ inzicht geven in wat de geciteerde persoon beleefde en raakte. Daar heb je die flits weer. Ik herinner me een boek van 40 jaar geleden: The Flash van Enid Balint-Edmonds. Dat gaf mij een beeld hoe je soms plotseling in het verhaal van een persoon een rode draad of leidend principe herkende waarmee je therapeutisch een stap verder kwam. Bovendien leerde zo’n flash je iets over jezelf als therapeut. Je zag in waarom jij het moeilijk had met deze patiënt.
Al met al denk ik dat de huisarts meer heeft aan het lezen van enkele goede (auto)biografieën dan van dit boek en vooral de kans op een ‘flash’ vergroot.
B. Themans
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
