Richtlijnen sturen zorg?

‘Cochrane’s celebrated vision of the 1930s, that “all effective treatment must be free”, is not yet fulfilled. More than many other healthcare systems, which also experience such variation, the NHS can solve this long-standing problem’, zo schrijft de The Chief Medical Officer on the state of public health in zijn jaarlijkse rapport. Dat is interessant, omdat we in Nederland juist een weg kiezen die daar diametraal tegenover staat. Want wat gaan de Engelsen doen? Zij vragen aan de zeer gerespecteerde, en door sommigen ook gevreesde, instelling NICE om ongewenste variatie in het medisch handelen terug te dringen. Uitgangspunt daarbij is dat geneeskundig handelen met aangetoonde effectiviteit wordt vergoed en handelen dat aantoonbaar ineffectief en inefficiënt is niet. Er zal sturing plaatsvinden met de geldkraan. Het rapport geeft enige voorbeelden. Behalve overbekende zaken als tonsillectomieën en uterusextirpaties noemt het nog een aantal andere zaken, zoals het gebruik van 574 (!) verschillende kop-halsprotheses bij heupvervangende operaties. NICE moet op basis van die variatie aanbevelingen gaan doen voor goed klinisch handelen, waarbij op den duur overbodig en ineffectief handelen niet meer wordt vergoed. Men belooft daarbij plechtig dat besparingen worden teruggegeven aan de zorg in de vorm van vergoeding van nuttig handelen. Gezien de wijze waarop de NHS is georganiseerd denken de Engelsen dat zij daartoe in staat zijn. Het hele plan doet wat denken aan de trechter van Dunning, die in Nederland maar niet gebruikt wordt. Op zich hoef je helemaal geen nieuw onderzoek te doen om overbodige zorg aan te wijzen. Om dicht bij huis te blijven: wie kan verklaren dat we 10 miljoen euro uitgeven aan antibioticabevattende oogzalfjes, of dat we 70-80% van de kinderen met bronchitis of tonsillitis nog steeds antibiotica voorschrijven? Het probleem is dus niet de identificatie van overbodig (en ongewenst) handelen, maar de methode om het aan te pakken. In Nederland vertrouwen we op de marktwerking, de nieuwe mantra van het ministerie van VWS. Hoewel de geschiedenis bewijst dat het sturen van de zorg buitengewoon lastig is, lijken de Engelsen wat dat betreft wel in het voordeel met hun veel verfoeide NHS. Het is immers juist die marktwerking die verantwoordelijk is voor veel overbodig gedoe en voor het bestaan van 574 verschillende kop-halsprotheses. (HvW)