Marieke Ausems

Patiënten in de palliatieve levensfase kunnen last hebben van een verscheidenheid aan klachten. Die klachten zijn specifiek gerelateerd aan de onderliggende ziekte of zijn aspecifiek, zoals vermoeidheid, dyspneu, anorexie en misselijkheid. Deze symptomen hebben vaak veel invloed op de kwaliteit van leven voor de patiënt en diens omgeving. Corticosteroïden kunnen dan uitkomst bieden. Maar vanwege de mogelijke bijwerkingen van deze middelen zal de patiënt dan wel goed moeten worden gevolgd.

Wanneer patiënten zich in de stervensfase bevinden, stoppen ze vaak met medicatie die geen effect heeft op de korte termijn en krijgen ze andere medicamenten om klachten in de stervensfase te verminderen. Bij patiënten met een primaire bijnierschorsinsufficiëntie ontstaat er dan een probleem: zij hebben levenslang glucocorticoïd- en mineraalcorticoïdsuppletie nodig. Op dit moment is er geen consensus over het al dan niet voortzetten van corticosteroïdtherapie in de stervensfase. Enerzijds willen we patiënten zo min mogelijk met middelen en eventuele bijwerkingen belasten. Anderzijds zijn corticosteroïden essentieel voor patiënten met een primaire bijnierschorsinsufficiëntie. Wat te doen?