Sander van Doorn

Een diagnostische test heeft niet altijd zin, kan de patiënt nodeloos belasten en tot onnodige kosten leiden. Toch nemen huisartsen geregeld voor de zekerheid een diagnostische test af, ook als deze niet nodig is, bijvoorbeeld wanneer patiënten op diagnostisch onderzoek aandringen. Dergelijke vormen van niet-gepaste zorg zijn niet gemakkelijk terug te dringen. Welke strategieën kunnen het inzetten van niet-gepaste diagnostische tests in de eerstelijnssetting indammen (deïmplementatie)?

Atriumfibrilleren (AF) is geen geïsoleerde hartritmestoornis, maar een signaal van cardiometabole veroudering. Een integraal zorgprogramma, georganiseerd vanuit de huisartsenpraktijk, blijkt de algehele sterfte onder oudere patiënten met AF aanmerkelijk te verlagen. Een apart ‘ketenzorgprogramma AF’ boven op de reeds bestaande ketenzorgprogramma’s voor diabetes, CVRM en COPD is echter niet wenselijk, gezien de onderlinge verwevenheid van al deze chronisch progressieve cardiometabole ziekten. De auteurs pleiten daarom voor een overkoepelend ketenzorgprogramma ‘integrale cardiometabole zorg’.

De literatuur over COVID-19 beschrijft voornamelijk patiënten in ziekenhuizen of op ic-afdelingen. Wij analyseerden de dossiergegevens van patiënten die tijdens de ‘eerste golf’ (maart-mei 2020) in Noord-Brabant een isolatiespreekuur bezochten en bij wie de huisarts COVID-19 vermoedde. Van deze populatie moest 5% in het ziekenhuis worden opgenomen, kreeg 2,7% cardiovasculaire complicaties en hield 9% restklachten. Patiënten die moesten worden opgenomen, waren gemiddeld ouder, vaker man en hadden vaker overgewicht en een voorgeschiedenis van coronaire hartziekte, hartfalen of diabetes.

Atriumfibrilleren, de meest voorkomende hartritmestoornis, is een belangrijke risicofactor voor een ischemisch cerebrovasculair accident (CVA). Voor huisartsen is dit een uitdaging. De richtlijnen adviseren antistolling als het CVA-risico hoog is, maar hoe hoog precies is eigenlijk niet bekend. De meest gebruikte beslisregel, CHA2DS2-VASc, werkt in de huisartsenpraktijk anders uit dan in ziekenhuizen en de onzekerheid is sowieso groot. Voor veilige en doeltreffende profylaxe moet het risico op een CVA worden afgewogen tegen de risico’s van anticoagulantia zoals vitamine K-antagonisten en direct orale antistollingsmiddelen (DOAC’s). Bij het voorschrijven van DOAC’s aan kwetsbare ouderen is voorzichtigheid geboden.