Toine Lagro-Janssen

Pediculosis pubis (schaamluis) wordt veroorzaakt door bloedzuigende mensenluizen en wordt meestal seksueel overgedragen. Het is een zeldzame aandoening geworden door het verwijderen van pubishaar. Extreme jeuk en een geïrriteerde huid in de schaamstreek brengen de patiënt bij de huisarts. Door krabben en manuele verplaatsing kan de infectie echter ook buiten de schaamstreek voorkomen, waardoor de huisarts aanvankelijk de diagnose kan missen. Deze casuïstiek wil de aandacht vestigen op een patiënt met een uitgebreide verplaatsing van schaamluis naar andere behaarde delen van het lichaam.

Meisjesbesnijdenis is een culturele traditie, verbonden met opvattingen over reinheid, schoonheid en vrouwelijkheid. Motieven voor vrouwelijke genitale verminking (VGV) zijn onder andere het bewaken van de maagdelijkheid van (jonge) vrouwen en van de eer van de familie. Met de migratie van mensen uit culturen waar VGV vaak voorkomt, zoals Somalië, Egypte, Ethiopië, Eritrea, Soedan en Irak, kan ook een huisarts in Nederland met VGV te maken krijgen. Veel huisartsen missen kennis over de gevolgen van VGV, zoals recidiverende urineweginfecties en andere urogenitale klachten. De gevolgen en de mogelijkheden van een genitale reconstructie lichten we in onderstaand artikel toe.

Behandeling van een prolaps kan bestaan uit bekken­bodemspieroefeningen of een pessarium, afhankelijk van de ernst. Door het plaatsen van een pessarium kunnen echter klachten aan het licht komen die voorheen gemaskeerd waren. Stressincontinentie voor urine is een van deze klachten. Maar ook bemoeilijkte mictie of zelfs blaasretentie kan optreden. Het is belangrijk om patiënten die met pessariumtherapie willen starten hier vooraf op te attenderen, zodat ze niet meteen de handdoek in de ring gooien wanneer ze last krijgen van een van deze goed behandelbare complicaties.

Als een patiënte met vulvaire jeuk bij de huisarts komt, denkt deze meestal niet aan extramammaire ziekte van Paget (EMPD), een relatief zeldzaam voorstadium van kanker. Doordat ook de patiënt zelf meestal lang wacht met de gang naar de huisarts, duurt het gemiddeld 2 jaar voordat de diagnose wordt gesteld. Dat is jammer, want de afwijkingen aan de vulva zijn vanaf het begin duidelijk te zien. Tijdige diagnostiek en goede begeleiding zijn belangrijk; vulvaire aandoeningen hebben grote gevolgen voor de kwaliteit van leven.

Nycturie is een hinderlijk probleem met een grote impact op de kwaliteit van het leven. Bij vrouwen neemt de incidentie rond de overgang sterk toe. Een goede anamnese en het mictiedagboek zijn belangrijke hulpmiddelen om 3 belangrijke oorzaken van nycturie op te sporen. Elk van deze oorzaken wordt beïnvloed door het dalen van de oestrogeenspiegel in de overgang. We beschrijven de diverse behandelingsmogelijkheden en (contra)indicaties van medicatie, zoals anticholinergica en oestrogenen systemisch en lokaal.

Een patiënte met acute buikpijn vraagt om een snelle medische beslissing. De diagnose is echter niet meteen duidelijk, de differentiële diagnose is immers breed. Bij vrouwen kunnen ook gynaecologische oorzaken acute buikpijn veroorzaken, zoals een extra-uteriene graviditeit, een torsie van het ovarium of een ontsteking in het kleine bekken. Aangeboren afwijkingen aan de inwendige geslachtsorganen, zoals in deze casus, zijn een zeldzame oorzaak van plots ontstane buikpijn. Omdat deze afwijkingen voor vrouwen een grote impact kunnen hebben, is herkenning door de huisarts van groot belang.

Naar schatting 1 op de 15 mannen krijgt tijdens zijn leven te maken met de ziekte van Peyronie. Deze aandoening begint meestal met een kromme stand van de penis ­en/of een milde pijn bij erectie. De psychische impact op het welbevinden en seksueel functioneren is groot en meestal blijvend. Ook relationele problemen treden veelvuldig op. Daarom is kennis van het ziektebeeld en de gevolgen ervan belangrijk voor diagnostiek en begeleiding. Soms heeft een patiënt met ernstige peniele pijn geen palpabele afwijkingen of kromstand tijdens erectie.

De eerste jaren na de menarche moet de hypothalamus-hypofyse-ovariumas nog uitrijpen. Daardoor is de menstruatiecyclus vaak anovulatoir, met een wisselende cyclusduur en hevige of langdurige bloedingen. Menstruatieproblemen zijn dus tot op zekere hoogte normaal bij adolescenten, maar sommige menstruatiepatronen zijn ook op deze leeftijd afwijkend en kunnen wijzen op bijvoorbeeld een polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS). Een goede anamnese en lichamelijk onderzoek kunnen huisartsen op het juiste spoor zetten.

Littekenpijn na een operatie kan hinderlijk zijn. Wanneer deze pijn hevig is of er een zwelling ontstaat, kan dit leiden tot hinder en ongerustheid bij de patiënt. Er zijn verschillende oorzaken voor littekenpijn, zoals een litteken-endometrioom. Dit is een zeldzame complicatie van gynaecologische operaties. We bespreken deze ongewone vorm van endometriose.