5-fluorouracilcrème en voetwratten

Voetwratten, veroorzaakt door humaanpapillomavirussen (HPV), komen vaker voor dan handwratten en zijn vaak therapieresistent. De bekenste behandelingen zijn aanstippen met vloeibare stikstof, applicatie van salicylzuurzalf of combinaties van beide. Er is geen verschil in werkzaamheid.1 Een lokaal, sporadisch gebruikt middel is 5% 5-fluorouracilcrème. Dit middel remt de DNA- en RNA-synthese van cellen die zijn besmet met HPV. Onze onderzoeksvraag luidt: Is het gebruik van 5% 5-fluorouracilcrème veilig en effectief tegen voetwratten?

Via PubMed zochten we met de MeSH zoektermen ‘warts AND fluorouracil’ en met de filters ‘alleen Engelse, Duitse en Nederlandse artikelen’.

We vonden 124 artikelen, waren er 7 relevant waarvan: 2 reviews, 2 RCT’s (niet in de reviews opgenomen), 2 beschrijvende onderzoeken en 1 case report.

De Cochrane-review vond een geringe werkzaamheid van 5% 5-fluourouracil.2 Zschocke et al. vonden 12 RCT’s, waarvan 4 over het gebruik van 5% 5-fluourouracil bij voetwratten. Het therapeutische effect van 5% 5-fluourouracil met salicylzuur ten opzichte van salicylzuur alleen was 63% versus 11%. De risk difference bedroeg 0,42 (95%-BI 0,34-0,50; p &lt 0,05).3 Onze zoekopdracht leverde nog 2 RCT’s op die niet in de reviewartikelen konden worden opgenomen. Luk et al. onderzochten in een dubbelblind gerandomiseerde trial het effect van 5% 5-fluorouracil met cryotherapie ten opzichte van cryotherapie met placebo. Zij vonden geen verschil in werkzaamheid en bijwerkingen.4 Een ander gerandomiseerd onderzoek beschreef de behandeling van voetwratten met de 5-fluorouracil onder tape-occlusie in vergelijking met tape-occlusie alleen. Er was een duidelijk verschil ten gunste van de 5% 5-fluorouracilgroep met een genezingspercentage van 95% na 12 weken versus 10% in de controlegroep. Na 6 maanden was dit 85% respectievelijk 6%.5 In twee onderzoeken vond men geen klinisch relevante systemische absorptie van 5% 5-fluorouracil.67 De lokale bijwerkingen bestonden uit mild erytheem, hyperpigmentatie en milde erosies (alle reversibel). Een belangrijke bijwerking was onycholysis na applicatie van 5% 5-fluorouracil op de vingertoppen of periunguaal.8 In de gevonden onderzoeken werden doseringsschema’s gebruikt van een- tot vijfmaal daagse applicatie; de behandelingsduur varieerde van 5 dagen tot 15 weken. De nadruk lag op een- tot tweemaal daagse applicatie met een behandelingsduur van 6 weken.

Applicatie van 5% 5-fluorouracil lijkt effectief bij de behandeling van voetwratten. De kwaliteit van de onderzoeken is echter wisselend en we vonden geen prospectief dubbelblind, gerandomiseerd onderzoek waarbij 5% 5-fluorouracil werd vergeleken met placebo, cryotherapie en/of salicylzuur. Als bijwerkingen worden alleen onycholysis en lokale irritatie vermeld, er worden geen systemische bijwerkingen beschreven. Er is nog geen ervaring met het gebruik bij grotere groepen.

Bij hardnekkige voetwratten die niet reageren op de gangbare behandelingen is het gebruik van 5% 5-fluorouracil te overwegen. Daarbij is wel de nodige voorzichtigheid geboden.9 Bij zwangeren en kinderen wordt het gebruik ontraden. Het middel is overigens niet geregistreerd voor deze aandoening.