Actuele richtlijnen palliatieve zorg

Doelgroep Artsen, verpleegkundigen en apothekers die direct betrokken zijn bij de palliatieve zorg en voor gebruik bij consultatie, onderwijs en scholing.

Inhoud Dit verrassend dunne naslagwerk bevat naast 31 gereviseerde richtlijnen negen nieuw ontwikkelde richtlijnen. Deze nieuwe richtlijnen betreffen COPD, dementie, palliatieve zorg aan mensen met een verstandelijke handicap, zorg in de stervensfase en vier symptoomrichtlijnen (angst, koorts, zweten en slaapproblemen). De uitgebreide inleiding beschrijft de ontwikkeling van en de huidige inzichten in de palliatieve zorg. De richtlijnen zijn alfabetisch weergegeven op hun verkorte naam en hebben voor het merendeel een identieke opbouw: inleiding, voorkomen, ontstaanswijze, oorzaken, diagnostiek, beleid en behandeling, een stappenplan, een tabel met de niveaus van bewijsvoering en een literatuurlijst. De richtlijnen hebben een holistische, multidisciplinaire opbouw en mede door het gebruik van casuïstiek staat de patiënt centraal. Naast symptomenbestrijding komen ook onderwerpen als complementaire zorg, euthanasie, mantelzorg en spirituele zorg aan bod. In de bijlagen zijn vragenlijsten, protocollen, screeningsinstrumenten en checklijsten opgenomen. Bijvoorbeeld de dyspnoescore vragenlijst, het protocol voor ascitespunctie in de thuissituatie, een delirium observatiescreening en een checklist draagkracht-draaglast bij mantelzorgers. Het boek wordt gecompleteerd door een synoniemenlijst geneesmiddelen. De meeste recente versies van de richtlijnen zijn ook in te zien op www.pallialine.nl. Er is een zakboekje met de samenvattingen van de symptoomrichtlijnen beschikbaar.

Oordeel Dit boek is een must voor elke professional die betrokken is bij palliatieve zorg. Daarnaast hoort het thuis in elke situatie waar scholing in palliatieve zorg plaatsvindt. De inhoud is compleet, up-to-date en voorzien van degelijke wetenschappelijke onderbouwing. De auteurs zijn er in geslaagd dit naslagwerk goed toegankelijk te maken door een optimaal gebruik van materiaal en lay-out. Het boek is, door flinterdun papier te binden in een harde kaft, ondanks zijn 863 bladzijden opmerkelijk hanteerbaar. De alfabetische volgorde van de verkorte naamgeving en de beginletter in de gekleurde bovenhoek van de pagina bevorderen het opzoeken. De twee verschillend gekleurde bladwijzerlintjes dragen verder bij aan het gebruikersgemak. De heldere schrijfstijl, het gebruik van casuïstiek en de combinatie van holistische, multidisciplinaire en wetenschappelijke uitgangspunten maken het meer dan een naslagwerk. De geïnteresseerde lezer zal bij het doorbladeren al gauw geboeid raken door de inhoud en overgaan tot volledige lezing. Minpunt is het ontbreken van aandacht voor de palliatieve zorg aan patiënten en naasten met een andere culturele achtergrond.