Column

Als de natuur mag meebeslissen

Gepubliceerd
11 maart 2024
Het is nacht. Naast me zit een energieke vrouw aan het stuur. Ze draagt een blauw met geel pak. Ze rijdt ons vloeiend van het ene naar het andere adres. We zijn lekker bezig. Ik trek wat gereedschap uit mijn dokterstas en daarna drukt zij weer op het gaspedaal. We betreden het huis van een dementerende dame van 86 jaar.
5 reacties
Portret van Tasja de Koning
Tasja de Koning is werkzaam als huisarts en docent huisartsopleiding
© Margot Scheerder

We treffen haar aan in een enorme, bruine fauteuil, niet aanspreekbaar. Plots ontwaakt ze en groet ze ons vriendelijk, om daarna weer diep weg te zakken in haar delier. Het lukt me niet om een oorzaak te
vinden, ook niet met al mijn gereedschap. Haar kinderen dringen aan op een opname in het ziekenhuis. ‘Zo kan het toch niet, dokter? Nee, er is nooit met de eigen huisarts gesproken of ze nog ingestuurd wil worden.’ Ik voel me genoodzaakt te overleggen met de dienstdoende
internist.

Terug in de auto hebben de chauffeur en ik tijd voor een gesprek. Zij begint: ‘Hoe zou het zijn wanneer iedereen dood zou gaan op de leeftijd van 80 jaar? Op de dag dat je 80 wordt is het over, genoeg geweest.’ Mijn eerste reactie is: ‘Dan lagen we nu lekker te slapen. We hebben vannacht nog geen patiënt onder de 85 jaar gezien.’ Al snel zien we nog veel meer voordelen: de gezondheidszorg zou minder overbelast zijn en de aarde zou glimlachen. Zeven procent van de CO2-uitstoot in
Nederland wordt veroorzaakt door de gezondheidszorg. Met hoeveel zou deze uitstoot dalen door minder ziekenhuisopnames, minder operaties en een drastische afname van medicatiegebruik? De gemiddelde 70-plusser gebruikt 3 keer zo veel medicatie als de gemiddelde Nederlander.
De grote, roze olifant durven wij in het donker te benoemen. Die olifant heet “overbevolking”.

De grote, roze olifant durven wij in het donker te benoemen

 

Wij hulpverleners mesten dit beest vet door levens te rekken. Zou het voor de gezondheid van onze planeet en dus ook voor de mens, niet beter zijn dat we behandelingen die tot korte levensverlenging leiden, niet standaard aanbieden? Zouden we de natuur wat meer haar gang mogen laten gaan?
Ik ben blij dat de internist een opname voor de dementerende dame afraadt. Dat had haar
geen goed gedaan. Dat begreep de familie uiteindelijk ook wel. Een proactieve zorgplanning
en een goede overdracht naar de huisartsenpost hadden deze visite makkelijker gemaakt.
Regelmatig spreek ik met jongeren die lijden aan voorplantingsschaamte: een soort vliegschaamte, maar dan anders. Een gesprek met ouderen en hun familieleden over overlevingsschaamte durf ik niet te voeren. Nog niet. Misschien als het straks licht wordt of echt te warm.

Reacties (5)

Frans Meijman 8 mei 2024

"Een gesprek met ouderen en hun familieleden over overlevingsschaamte durf ik niet te voeren. Nog niet." Als oudere en voormalig huisarts word ik boos en verdrietig bij deze opvatting en opstelling. Uit uw hele tekst blijkt dat niet de gezondheid en toekomstverlangens van patiënten maar louter de leeftijd doorslaggevend is om ouderen overlevingsschaamte aan te praten, en dan nog met de drogreden de planeet te redden. Gaat u gehandicapte patiënten of anderszins langdurig hulpbehoevenden ook aanpraten dat zij bij kunnen dragen aan verminderde CO2-uitstoot door te 'kiezen' voor een voltooid dan wel overbodig leven-traject? Hoe valt uw standpunt te rijmen met uw taak als arts?

Frans J. Meijman

Margarita Vossen 12 maart 2024

Wederom mooi geschreven Tasja!

Een kleine nuance: het is niet per sé de overbevolking die leidt tot het overschrijden van de planetaire grenzen, maar vooral ook overconsumptie (door en klein deel van de wereld, waar wij als rijk land ook toe behoren). En als we allemaal heel oud zouden worden, maar in goede gezondheid (zoals in de blue zones) zou dat niet zo'n probleem zijn. De realiteit is helaas dat men leidt aan steeds meer 'welvaartsziekten' door een ongezonde leefstijl. Zo lang preventie en een gezonde leefstijl geen top prioriteit heeft bij de politiek en de zorg, 'moeten' we steeds meer zorg leveren. Hiermee vervuilen we de aarde, stoten we broeikasgassen uit en maken we mensen ongezonder. Een lastige vicieuze cirkel. 

Een goed gesprek als arts over ACP levert gelukkig wel wat winst op, dus fijn dat de familie in deze casus ook begrip had voor deze keuze voor deze patiënte. 

Tasja de Koning 12 maart 2024

Dank voor je mooie aanvulling, Margarita.

Joost Siegelaar 12 maart 2024

En zou je kunnen uitleggen waarom je de mening/ het advies van de internist nodig had om een besluit te nemen? Dat kun je als huisarts volgens mij veel beter…

Tasja de Koning 12 maart 2024

Beste Joost, daar heb je helemaal gelijk in. Ik denk, omdat ik het op dat moment even nodig had om mijn uitleg naar de familie te onderbouwen. Had prima zonder overleg gekund.

Verder lezen