Beschermt een bad tegen sterfte door hart- en vaatziekten?

Een prospectief populatiecohort van circa 30.000 Japanners tussen de 40 en 59 jaar oud vulde in 1990 een vragenlijst in over tal van leefstijlfactoren, waaronder hun badgewoonten. Van deze groep nam 72% (vrijwel) dagelijks een bad, 22% deed dat 3 tot 4 keer per week en 6% 0 tot 2 keer per week. De onderzoekers vroegen ook naar andere leefstijlgewoonten: fysieke activiteit, alcohol, roken, BMI, opleiding, slaap en zelfs het dagelijks aantal gram groenten, fruit, vis en sojabonen. Na correctie voor leeftijd, geslacht en leefstijlfactoren was het risico op overlijden aan een hartaanval of plotselinge hartdood (HR 0,72; 95%-BI 0,62 tot 0,84; p < 0,001) en op een beroerte (HR 0,77; 95%-BI 0,62 tot 0,87; p = 0,005) significant lager voor de (vrijwel) dagelijkse badderaars dan voor degenen die tot tweemaal per week een bad namen. De onderzoekers vroegen niet hoelang mensen in bad zaten, wel bleek de temperatuur (lauwwarm/warm/heet) niet uit te maken.

Wat is hier het veronderstelde mechanisme? Blootstelling aan warmte verhoogt het hartminuutvolume, verlaagt de perifere vaatweerstand en vermindert de afschuifspanning (shear stress) op de bloedvaten, net als fysieke inspanning dat zou doen.  Een beperking van het onderzoek is dat tijdens de follow-upduur van 20 jaar slechts eenmalig is gevraagd naar de leefstijlfactoren. Daarnaast waren de ‘gezonde’ leefstijldeterminanten in de groep van frequente badderaars duidelijk geclusterd, waarvoor in observationele onderzoeken maar gedeeltelijk kan worden gecorrigeerd. Om het echte effect van badderen te weten, is gerandomiseerd onderzoek nodig. Maar het bad vaker laten vollopen kan op basis van dit onderzoek geen kwaad.