Praktijk

De didactische training

Gepubliceerd
10 december 2006

Deze serie gaat over medisch onderwijs in de huisartsenpraktijk, over vakmanschap en meesterschap. Het mes snijdt aan twee kanten: studenten en huisartsen-in-opleiding (aios) leren van uw expertise en uw deskundigheidsontwikkeling krijgt nieuwe impulsen. We volgen de opleider op zijn weg als huisarts, didacticus, manager en enthousiast professional. De eerste afleveringen gingen over goede redenen om te gaan opleiden, het aanmelden en de selectie als opleider, het opleiden in het basiscurriculum en de onderwijsmethodiek in Maastricht. We volgen nu huisarts Martin Pieters, die zijn eerste aios (Anke) opleidt en voor het eerst getoetst wordt op zijn didactische vaardigheden.

Beoordeling van de opleider

Martin heeft een interessante dag voor de boeg: de terugkomdag voor opleiders, waar de vorderingen van ‘zijn’ aios, Anke, en van hemzelf op de agenda staan. In zijn tas heeft hij enkele video-opnames van zijn leergesprekken met Anke. Het is de bedoeling dat hij deze laat zien aan zijn collega’s en de groepsbegeleider ten behoeve van feedback op zijn didactisch handelen en het trainen van nieuwe vaardigheden. Hij bewaart goede herinneringen aan de kennistoets en de consulttoets die hij in het begin van zijn opleiderschap heeft gemaakt. Deze waren zeer leerzaam en een goede stimulans om gericht te werken aan zijn deskundigheid als huisarts en als opleider. Een ‘doosje in een doosje’: door het opleiden van Anke heeft hij zelf nieuwe leerdoelen!

Videotoets Leergesprek

De Videotoets Leergesprek is een nieuw experiment, ook voor Henk, de gedragswetenschapper, die vorige keer de aanpak van de training heeft toegelicht en een ‘bijsluiter’ meegaf. ‘Beste opleider. Met enige regelmaat neemt u een video-opname van een nabespreking met de aios mee naar de terugkomdag. U toont een deel van de opname en krijgt feedback van de groep. De bespreking van de opname is inspirerend maar ad hoc en niet gestructureerd. Het vervolgtraject, het trainen van nieuwe didactische vaardigheden en het toepassen ervan in de dagelijkse opleidingspraktijk, staat nog niet stevig. De “Videotoets Leergesprek” voorziet in de leemtes en leidt tot een leerproces met een groter rendement. Het doel is bewustwording en verbetering van uw didactisch handelen. Voordat u de opname maakt, kiest u één of twee aandachtspunten voor feedback (zie kader). Na de opname selecteert u maximaal zeven minuten van het gesprek waarin uw aandachtspunten aan de orde komen. Op de terugkomdag geeft u deze punten aan de groep die feedback geeft aan de hand van de checklists. De groepsbegeleiders structureren dit proces. Vervolgens maakt u een verbeteringsplan en gaat u daarmee aan de slag in uw praktijk. Op een volgende terugkomdag evalueert u de voortgang en/of toont u de groep uw vorderingen in een nieuwe video-opname. Zo is uw eigen “kwaliteitscirkel” rond.’

Checlist leergesprek, vaardigheden per fase

  • Opening/leerbehoeften
      • vragen naar leerbehoeften
      • (laten) prioriteren van leerbehoeften
  • Leerdoelen/onderwijsdoelen
      • leerbehoeften (laten) omzetten naar leerdoelen
      • leerdoelen leggen naast onderwijsdoelen, blokdoelen en eindtermen
  • Leerplan
      • plan (laten) maken
      • plan leggen naast smart-criteria
      • afspraken maken
  • Evaluatie
      • zijn de leerbehoeften beantwoord?

Checklist leergesprek, algemene vaardigheden

  • Exploreren
      • exploreren van leerbehoeften
      • vragen naar en exploreren van reacties
  • Concretiseren
      • aios laten concretiseren
      • indien nodig zelf concretiseren
  • Feedback geven
      • teruggrijpen op recent gedrag
      • formuleren in ik-vorm
      • eerst observatie, dan interpretatie en ten slotte gevoel
      • concreet maken hoe het anders moet
  • Structureren
      • logische volgorde van fasen
      • evenwichtige tijdsbesteding
      • markeren van fasen d.m.v. samenvatten
  • Docenthouding/doceren
      • interesse en respect tonen
      • actief luisteren
      • aankondigen van doceren
      • begrijpelijk taalgebruik

Wat valt u op in deze checklists? Juist, veel van de vaardigheden past u als huisarts ook toe in consulten en bij het samenwerken binnen uw team. In de volgende aflevering krijgt Martin feedback van de groep op de punten die hij heeft geselecteerd uit de checklists. Aan de hand daarvan maakt hij een verbeteringsplan dat, uiteraard, voldoet aan de smart-criteria. Welke punten zou u selecteren? Waarom? En wat zou uw plan van aanpak zijn?

Paul Ram, huisarts, hoofd Huisartsopleiding Universiteit Maastricht

Reacties

Er zijn nog geen reacties.

Verder lezen