Door industrie gesponsorde onderzoeken vaker kosteneffectief

Wereldwijd blijven zorgkosten stijgen, zo ook in Nederland. Voordat nieuwe behandelingen ingevoerd worden, is het daarom belangrijk om ook de maatschappelijke kosten mee te nemen bij het al dan niet invoeren van de behandeling. Door de gezondheidswinst en kosten van een nieuwe behandeling met de gangbare behandeling te vergelijken kan de kosteneffectiviteit berekend worden. Een belangrijke maat voor de kosteneffectiviteit is de ICER (incremental cost effectiveness ratio). Dit is de hoeveelheid extra kosten die gemaakt worden met een nieuwe behandelmethode om gezondheidswinst op te leveren. Het wordt vaak uitgedrukt als bedrag per gewonnen QALY, bijvoorbeeld 50.000 euro per QALY.

Effect van sponsoring

Eerdere, enigszins gedateerde, onderzoeken suggereerden dat kosteneffectiviteitsanalyses gunstiger uitvielen als ze werden gesponsord door de industrie. Met behulp van het een groot register van kosteneffectiviteit studies analyseerden Canadese onderzoekers of en in welke mate dit nog steeds het geval is.  

Ze vergeleken 8194 studies naar de kosteneffectiviteit van nieuwe behandelingen, zowel medicamenteus als niet-medicamenteus. Van deze studies was 29,7% door de industrie gesponsord. De meerderheid van de geïncludeerde studies was in de afgelopen 10 jaar gepubliceerd. De ICER van gesponsorde studies was gemiddeld 33% (95%-BI 26 tot 40) lager (meer kosteneffectief) dan niet gesponsorde studies. Bij medicatieonderzoek was dit zelfs 42% (95%-BI 34 tot 49).

Onafhankelijk onderzoek

De onderzoekers vermoeden dat de gesponsorde studies bepaalde aannames maken in hun berekeningsmodellen waardoor de kosteneffectiviteit gunstiger uitvalt. Publicatiebias kan de gunstigere kosteneffectiviteit ook verklaren. 

Al met al concluderen de onderzoekers dat er aanzienlijke ‘sponsorship bias’ is bij kosteneffectiviteit onderzoek. Ze bevelen aan om dit type onderzoek door onafhankelijke onderzoekers te laten verrichten. Zij kunnen gefundeerde beslissingen nemen over het wel of niet invoeren van nieuwe behandelmethodes. Ook anno 2023, is het dus gerechtvaardigd kritisch te zijn over door de industrie gesponsorde onderzoeksresultaten.