Dreiging van multiresistente onbehandelbare gonorroe

In het februarinummer van Huisarts en Wetenschap bediscussiëren Verheij en Bonten de plaats van antibioticaresistentie in de huisartsenpraktijk. Wat betreft de gonokok ligt er hier wel een heel actueel probleem. Recentelijk is gewaarschuwd voor de dreiging van multiresistente en onbehandelbare Neisseria gonorrhoeae-infecties.1 Ook voor Nederland is dit een probleem geworden. Bij het uitbrengen van de NHG-Standaard Het soa-consult (2004) was de resistentie tegen ciprofloxacine nog laag, maar deze steeg binnen 5 jaar tot bijna 50%. Cefotaxim intramusculair wordt door de (oude) standaard nog als middel van eerste keuze genoemd. Zeer recentelijk is het eerste klinisch behandelingsfalen met cefotaxim gerapporteerd (mededeling A. van Dam, Streeklab GGD Amsterdam). De betreffende patiënt bleek gelukkig nog wel gevoelig voor ceftriaxon. Ceftriaxon 500 mgr intramusculair wordt in recentere richtlijnen al enige jaren als middel van eerste keuze geadviseerd.2 Ook in de binnenkort te verschijnen herziene NHG-Standaard Het soa-consult is dit de aangewezen behandeling.

Het snel wijzigende resistentiepatroon van de gonokok biedt de huisartsenpraktijk diverse knelpunten. Snelle wijzigingen in medicatie van eerste keuze vragen om snelle aanpassing en flexibele richtlijnen. Geen ‘standaard één keer per vijf jaar een herziening’. Maar hoe flexibel zijn wij als huisartsen? Eerder rapporteerden wij dat huisartsen hun voorschrijfgedrag maar langzaam aanpasten aan de nieuwe richtlijn.3 Misschien dat consultondersteunende software (‘toch maar die POP-ups?’), directe advisering bij de microbiologische uitslag door het laboratorium en/of het voorschrijven vanuit een up-to-date EVS praktische oplossingen bieden.

Vooralsnog is het behandelingsadvies: ceftriaxon 500 mgr intramusculair, testen op andere soa en denk aan de partners, want anders volgen er ongetwijfeld nog meer prikken….