Nieuws

Eco-angst en ecologische rouw, zorgelijk en functioneel

Gepubliceerd
28 september 2022
De laatste jaren is er toenemend aandacht voor klimaatverandering en de gevolgen voor mens en ecosystemen, zowel in de populaire media als in onderzoek. Daarnaast zijn mensen ook direct getuige van de negatieve gevolgen van klimaatverandering (zoals overstromingen of hittegolven). Dit leidt tot meer klimaatgerelateerde angst (eco-angst) en rouw (ecological grief) die paradoxaal genoeg kunnen bijdragen aan positieve actie.
2 reacties

Mentale gezondheidsklachten die ontstaan door (aandacht voor) klimaatverandering zijn acute en chronische stressklachten, somberheid, angst, en exacerbatie van psychoses. Dat geldt in het bijzonder voor eco-angst en ecologische rouw, respectievelijk bezorgdheid/stress over verwachte bedreigingen van belangrijke ecosystemen, of rouw om het verlies ervan. Het zijn relatief nieuwe begrippen (er zijn geen DSM-diagnoses), maar ze zijn zeker niet zeldzaam, zoals blijkt uit onderzoek. 

Opiniepeilingen 

Een opiniepeiling die door Ipsos werd uitgevoerd onder de algemene bevolking van 14 landen laat zien dat 71% van de respondenten de crisisomvang van klimaatverandering net zo groot vindt als de COVID-19-pandemie. Een andere Ipsos-peiling toont dat 85% van de Britten bezorgd is over klimaatverandering; 52% zelfs ernstig bezorgd. Onder jongeren zijn de zorgen nog sterker, zoals blijkt uit een steekproef met vragenlijsten van de BBC onder 2000 Britse jongeren. Die steekproef laat zien dat 73% van de 8- tot 16-jarigen bezorgd is over de huidige staat van onze planeet, 19% daar wel eens slecht door slaapt en 41% niet het vertrouwen heeft dat de huidige volwassenen de uitdagingen op het gebied van klimaatverandering het hoofd kunnen bieden. 

Dreiging 

Een vragenlijstonderzoek (n = 306) in de Verenigde Staten en Europa laat zien dat zorgen om het klimaat als bedreigend worden ervaren op zowel korte als lange termijn, en zijn geassocieerd met sterke emoties als vastberadenheid, angst en boosheid. De positieve kanttekening is dat deze eco-angst ook correleert met een pro-ecologisch wereldbeeld, bijbehorende waarden en gedrag en een ‘groene’ identiteit.  

Naar positieve actie 

Eco-angst en ecologische rouw zijn misschien wel redelijke en functionele responsen op de impact van klimaatverandering, en kunnen zelfs bijdragen aan positieve actie. Wees hiervan bewust in uw spreekkamer, wellicht kunt u uw patiënt motiveren om de angst om te zetten in een functionele respons. Of zet uw eigen eco-angst om in positieve, groene actie. Bij dit bericht staan alvast een paar tips om u op weg te helpen. 

Een paar tips

Voor patiënten 

Voor de dokter 

Beluister ook de H&W Podcast waarin Evelyn Brakema (gepromoveerd, huisarts in opleiding en voorzitter van de Groene Zorg Alliantie) haar zorgen uit over de effecten van de klimaatcrisis op gezondheid. Zij legt uit hoe huisartsen een actieve bijdrage kunnen leveren aan de groene transitie door duurzamer te werken. 

Literatuur

  • 1.Cunsolo A, et al. Ecological grief and anxiety: the start of a healthy response to climate change? Lancet Planet Health 2020;4:e261-3.
  • 2.Verplanken B, et al. On the nature of eco-anxiety: how constructive or unconstructive is habitual worry about global warming? Journal of Environmental Psychology 2020;72:101528.

Reacties (2)

Margarita Tukker 11 oktober 2022

Dank voor het delen van dit artikel. Hoewel ik wel tekenen zie van 'eco-angst' bij mensen om mij heen, merk ik dat dit patiënten hier niet over praten in de spreekkamer. Voor mij een eyeopener om hier ook actief naar te vragen. Zelf in actie komen als remedie voor deze ecologische rouw is herkenbaar en heeft mij in ieder geval goed geholpen. 

Nog enkele tips voor bronnen met informatie/leuke tips over duurzame zorg om te volgen en door geïnspireerd te raken: 
- De Klimaatdokter (www.deklimaatdokter.nl)
- Green Care Academy (www.greencareacademy.nl)
- LOVAH Duurzaamheid (www.lovah.nl/werkgroepen/duurzaamheid
- Groene Zorg Alliantie (www.groenezorgalliantie.nl)
Allen ook te volgen op o.a. LinkedIn en Instagram. 

Rick van Uum 12 oktober 2022

Bedankt voor je aanvullingen Margarita, met bruikbare tips!

Verder lezen