Richtlijn

Herziene NHG-Behandelrichtlijn Koortslip

Gepubliceerd
11 januari 2018
Een koortslip is een veelvoorkomende, self-limiting, recidiverende infectie die wordt veroorzaakt door het herpessimplexvirus. Patiënten vragen hiervoor meestal geen medische hulp. Een koortslip kan lokaal worden behandeld met zinkoxide- of zinksulfaatgel, of met een indifferente crème. Soms kan antivirale crème de genezingsduur iets bekorten.
2 reacties
Herpeslabialis
Overweeg behandeling met valaciclovir alleen bij zeer ernstige klachten
© Shutterstock

De NHG-Behandelrichtlijn bespreekt lokale behandeling van een koortslip. De Behandelrichtlijn geeft ook informatie over orale antivirale medicatie en geeft adviezen hoe je besmetting van anderen kunt voorkomen.

Risicogroepen

Bij pasgeborenen bestaat het risico op neonatale herpes, een ernstig ziektebeeld met een hoge mortaliteit. Om het risico op een herpesinfectie te verkleinen, moeten mensen met een koortslip een baby jonger dan drie tot vier weken niet knuffelen of verzorgen.

Patiënten met een gestoord immuunsysteem hebben vaker recidieven. Ook lopen zij een groter risico op een ernstiger beloop en complicaties zoals een gedissemineerde infectie.

Bij patiënten met constitutioneel eczeem kan een koortslip in zeldzame gevallen leiden tot eczema herpeticum, een ernstig ziektebeeld, dat gepaard gaat met koorts, malaise, lymfadenopathie en een potentieel fatale gedissemineerde infectie.

Lokale behandeling

Zinkoxide (wit) of het kleurloze zinksul-faat kan blaasjes sneller laten indrogen. De patiënt kan een indifferente crème of een smeersel als vaselinecetomacrogolcrè-me proberen om korsten te verzachten. Bij (hevige) pijnklachten kan de patiënt een smeersel met lidocaïne/zinkoxide 5% of lidocaïnevaselinecrème proberen. In de vroege fase, dus zodra de kenmerkende branderigheid optreedt, kan de patiënt ook lokale antivirale middelen zoals aciclovircrème (5%) proberen. Het effect van antivirale crème lijkt niet veel groter dan behandeling met een indifferent middel.

Orale behandeling

Overweeg orale behandeling met valaciclovir uitsluitend als de patiënt bij eerdere episodes zeer ernstige klachten had (uitgebreide laesies, veel pijn, langdurig klachten) en als lokale behandeling onvoldoende effect had.

Preventie recidieven

Patiënten kunnen een koortslip soms voorkomen door uitlokkende factoren als zonlicht, stress en vermoeidheid te vermijden en door zonnebrandmiddel te gebruiken met een hoge beschermingsfactor. Overweeg een lange, preventieve kuur met een antiviraal middel alleen bij zeer frequente (meermaals per maand) en hinderlijke of uitgebreide recidieven na voorlichting over de bijwerkingen.

Literatuur

Reacties (2)

Jip de Jong 19 december 2018

Geachte collega Ter Horst

Dank voor uw reactie. De insteek van de behandelrichtlijn is 'Koortslip' en niet neonatale herpes, de adviezen daaromtrent zijn dus beperkt tot patienten die zich presenteren met een koortslip. In noot 2 wordt eea besproken tav het risico in de eerste weken na de geboorte, het advies is  mede gebaseerd op  de LCI richtlijn.

Herpetische stomatitis wordt bij het klinisch beeld besproken bij een eerste infectie  (ik vermoed althans dat dat hetzelfde als de herpetic-gingivo-stomatitis is). Inderdaad wordt niet vermeld dat bij een herpetische stomatitis ook contact met pasgeborenen moet worden vermeden; dit zou bij een herziening kunnen worden toegevoegd.

Overigens staat wel vermeld dat neonatale herpes kan ontstaan door contact met een koortslip, maar waarschijnlijk is vooral een primo-infectie van herpes genitalis na de 34e week van de graviditeit een belangrijke risicofactor voor een ernstig beloop van een neonatale herpesinfectie

Dank voor uw oplettendheid,

 

 

Dr. J. (Jip) de Jong

 Nederlands Huisartsen Genootschap

Afdeling Richtlijnontwikkeling en Wetenschap

j.dejong@nhg.org  030 2823500/3625

woensdag en donderdag aanwezig

 

 

Alexa ter Horst 18 december 2018

Beste Jip de Jong,

Ik ben benieuwd naar waar de 3-4 weken vandaan komt voor babies. Ik had begrepen dat babies pas vanaf 7 maanden eigen afweer kunnen opbouwen en tot die tijd dus kans hebben op de gevaarlijke congenitale vorm. 

Ook jammer dat de herpetic-gingivo-stomatitis niet is opgenomen in deze richtlijn, die is namelijk ook erg vervelend én gevaarlijk voor babies (en komt juist vaak bij peutets en kleuters voor).

Dank voor uw reactie, Alexa ter Horst, Huisarts

Verder lezen