‘Je hakt eerder een knoop door’

Interview met Tjitske van den Bruele, mede-samensteller van het afwegingskader voor artsen binnen de Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld

Waarom ben jij gevraagd voor het afwegingskader?

‘Vanwege mijn affiniteit met het probleem van kindermishandeling signaleren en aanpakken. Tijdens mijn opleiding vond ik al dat er weinig aandacht voor was; nu school ik collega’s in de regio Den Haag bij. Ik was een van de eerste huisartsambassadeurs aanpak kindermishandeling, ik ben aandachtsfunctionaris bij de huisartsenpost en ik help protocollen bijschaven. Zeven werkgroepen hebben per beroepsgroep een afwegingskader samengesteld (voor melden bij Veilig Thuis/red.), zoals fysiotherapeuten, verpleegkundigen, onderwijs, kinderopvang, justitie; wij als werkgroep namens de KNMG hebben een afwegingskader voor artsen.’

Je moet wat meer je vermoedens gaan noteren, het hmm!gevoel

Waarom een afwegingskader?

‘In november 2017 wilde de Tweede Kamer een meldplicht invoeren omdat er, ondanks de Meldcode Kindermishandeling en huiselijk geweld, te veel gevallen van kindermishandeling niet gemeld werden. Maar de meldplicht is tegengehouden. Een claimcultuur kan namelijk zorgen voor te veel, en onterechte meldingen – daar schieten kinderen en ouders niets mee op. VWS ging akkoord, maar eiste wel dat wij als artsen bij de signalering van kindermishandeling uitgebreider onze afwegingen gingen specificeren. Dat werd het afwegingskader: een aanpassing van stap 5 binnen de Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling. Als huisarts-ambassadeur aanpak kindermishandeling ben ik gevraagd voor de werkgroep die het afwegingskader voor artsen moest samenstellen. Behalve een huisarts bevatte die werkgroep een kinderarts Sociale Pediatrie, een jeugdarts, een spoedeisende-hulparts, een vertrouwensarts, een psychiater, een kindertandarts en een klinisch geriater.’

Wat is er veranderd?

‘Stap 5 van de Meldcode is uitgebreid zodat het duidelijker is wanneer je nou moet melden als arts. Nieuw is dat je je afvraagt of het gaat om acuut en/of structureel geweld. Wat ook nieuw is: in plaats van één of-of-beslissing “zelf helpen óf melden” is het nu zo dat als je meldt, je in overleg met Veilig Thuis ook het gezin kunt blijven helpen. Je kunt dus zelf de regie houden, en je beslist apart over die regiefunctie. Nieuw is ook dat je zelf een termijn bepaalt als je de regie houdt. Want als het geweld in het gezin niet stopt binnen een bepaalde termijn, moet je alsnog melden bij Veilig Thuis, was onze conclusie.’

Moeten we onze werkwijze drastisch omgooien?

‘Je moet wat meer je vermoedens gaan noteren, het hmm!gevoel. Als je vijf keer een kind met een blauwe plek ziet maar te weinig concrete bewijzen hebt voor mishandeling, noteer je dat toch (stap 1/red.). Je documenteert elke stap. Als je er bewuster en gestructureerder mee bezig bent, gaan je meer dingen opvallen. Je maakt beter je niet-pluisgevoel concreet. Door de heldere criteria “acuut” en “structureel” wordt het je sneller duidelijk: nu is het klaar; nu ga ik een melding doen.

Vergis je niet: je moet het afwegingskader gebruiken, maar dat beperkt niet je beslissingsruimte. Wel ga je misschien sneller knopen doorhakken doordat je je meer bewust wordt van het proces, door de verschillende stappen. Je moet wel meer registreren, maar je neemt je eigen beslissingen. Je moet ze alleen wel verantwoorden.’

Meer informatie: NHG Dossier Preventie en (vermoeden van) kindermishandeling