Landoltse ringen al in 1903 bekend

Naar aanleiding van de NHG-standaard refractieafwijkingen wil ik het volgende opmerken. In 1970 schreef ik in dit blad een artikel ‘Het oogheelkundige onderzoek in de huisartspraktijk’. 1 Ik ging toen van de veronderstelling uit dat het tot de taak van de huisarts behoorde een goed oogheelkundig onderzoek – waaronder een refractiebepaling – te kunnen uitvoeren. Dat was niet zo'n wonder, want dat had ik tijdens het co-assistentschap oogheelkunde geleerd, waarbij wij gebruik maakten van het Leerboek der oogheelkundige onderzoekingsmethoden van prof. dr. H.J.M.Weve uit 1942. 2 In dat boek worden ongeveer vijftig pagina's gewijd aan de refractieafwijkingen en worden ook de ringen van Landolt al vermeld, die veel later, omstreeks 1970, door TNO de beste afbeeldingen genoemd werden voor bepaling van de gezichtsscherpte. Nu wij – de leden van de NHG-studiegroep ‘Geschiedenis van de huisarts’ – de huisarts in het interbellum bestuderen, was ik geïnteresseerd in het leerboek oogheelkunde dat de studenten in dat interbellum, de periode 1920-1940, tijdens hun studie gebruikten. Omdat Weve in het voorwoord van zijn leerboek vermeldt dat zijn boek is op te vatten als een vervolg op het werk van M. Straub Handleiding bij het oogheelkundig onderzoek, heb ik van dat boek de 2e druk uit 1903 bekeken. 3 Welnu, in dat boek staat al een beschrijving van het refractieonderzoek, waarbij ook de ringen van Landolt genoemd worden. In 1903 diende de kandidaat dat onderzoek bij het artsexamen te beheersen. Deze literatuur wordt bij de standaard niet vermeld. Het verdient misschien aanbeveling bij het publiceren van sommige bijdragen deze NHG-studiegroep om commentaar te vragen.