Nieuws

Ademfrequentie via de app

Gepubliceerd
31 mei 2018
Dossier
In de tweede lijn is de ademfrequentie vaststellen een fluitje van een cent: een getal op de monitor. In de eerste lijn zijn we vaak aangewezen op het gewone tellen. Kan de smartphone een hulpmiddel zijn?
2 reacties
Een app kan de huisarts helpen om de ademfrequentie te tellen.
Een app kan de huisarts helpen om de ademfrequentie te tellen.

Exacte frequentie

De ademfrequentie is een belangrijk onderzoek binnen de -ABCDE-benadering1 en is onderdeel van verschillende scores, zoals de quick Sepsis Related Organ Failure Assessment (qSOFA) bij sepsis.2 Bij het triagesysteem Professional Quality Assurance (ProQA), dat veel meldkamers van de ambulance gebruiken, kan de centralist met behulp van de omstanders de ademhaling registreren. Het zou de moeite waard zijn om in het NTS-systeem, dat de huisartsenposten gebruiken, deze optie in te bouwen. In de ambulance wordt de ademfrequentie gemeten door de registratie van de beweging van de ecg-elektroden, of met een CO2-sensor in de uitademingslucht. De huisarts moet het echter doen met lichamelijk onderzoek.

Bij de eerste benadering van de patiënt kun je een globale indruk van de ademhaling krijgen door te kijken of het interval tussen twee ademhalingen korter is dan drie seconden. In dat geval is de frequentie boven de twintig, wat bij volwassenen op pathologie kan duiden. Je telt ‘eenentwintig, tweeëntwintig, drieëntwintig’. Meer dan twee ademhalingen in drie seconden is zeker een indicatie voor verder onderzoek in de tweede benadering. Dan moet altijd de exacte frequentie vastgelegd worden, ook om het beloop te registreren.

Smartphone

Bij ademhaling tellen is het essentieel dat de patiënt zich er niet van bewust is dat je de ademhaling telt. De leerboeken schrijven voor dat men meet ‘terwijl men doet alsof men de pols telt’.3 Er zijn belemmerende factoren: een pratende patiënt, kleding die in de weg zit, of een hoestbui. Om meetfouten te vermijden, tel je minimaal dertig seconden. Het is voor de dokter bij een benauwde patiënt soms moeilijk om dertig seconden ‘niets te doen’. Een huisartsenpostchauffeur kan helpen. De smartphone heeft functies die hem van de gewone telefoon onderscheiden. Kunnen die ons helpen? Philips had de Vital Signs App (betaald, Apple). De camera registreerde kleur en bewegingen van het gelaat en gaf zo een adem- en hartfrequentie op het scherm. De app werkt nog steeds, maar is niet meer te koop. De Cardio Respiratory Monitor Pro (betaald, Android) heeft een bewegingssensor die de ademhaling registreert en een microfoon die de hartslag telt. De smartphone moet dan op de thorax van de liggende patiënt gelegd worden. De meeste benauwde patiënten liggen niet en het vraagt veel tijd een enigszins betrouwbare registratie te krijgen.

Tik-apps

Apps die gebruikmaken van de bewegingssensor of microfoon, zijn volgens gebruikers niet betrouwbaar. Ook zijn er apps die op basis van het interval tussen twee ademhalingen een frequentie kunnen berekenen. Deze tik-apps werken hetzelfde als de genoemde module in ProQA. Voorbeelden zijn Taprate4 (gratis, Apple) en RRate (gratis, Android en Apple). De Taprate kan ingesteld worden op hart- of ademfrequentie en telt dan vervolgens alles wat je tikt. De RRate is ontwikkeld door kinderartsen.5 Deze app is instelbaar op het aantal tikken (tussen de drie en de zes) en geeft in een schema de spreiding tussen de tikken aan. Is deze te groot dan weigert hij een berekening te maken waardoor hij betrouwbaarder is. Het blijft de vraag of een observatie korter dan dertig seconden verstandig is.

De ademfrequentie meten en vastleggen bij spoedpatiënten is in de tweede lijn een fluitje van een cent: in de ambulance of in het ziekenhuis sluit je de patiënt aan op bewakingsapparatuur en je leest de ademfrequentie af op op de monitor. Maar de huisarts moet ouderwets tellen en dat blijft lastig. Een app zou ons kunnen helpen. Vooral de Vital Signs Camera-app en de RRate-app gaan in de goede richting, maar de ideale app of een eenvoudig en betrouwbaar apparaat voor de eerste lijn moeten nog ontwikkeld worden.

Van Wijngaarden JA. Ademfrequentie via de app. Huisarts Wet 2018;61(6):10.1007/s12445-018-0156-6.
Mogelijke belangenverstrengeling: niets gemeld.

Literatuur

  • 1.Fraanje W, Mout P, In ’t Veld K. Het ABCDE van de acute huisartsgeneeskunde. Huisarts Wet 2011;54:210-4.
  • 2.Loots F, Prins A, Tjan D, Koekkoek K, Hopstaken R, Giesen P. Sepsis herkennen bij een volwassene. Huisarts Wet 2017;60:400-3.
  • 3.Van der Meer J, Van ’t Laar A. Anamnese en lichamelijk onderzoek. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2017.
  • 4.App van de maand: TapRate. Huisarts Wet 2016;59(1):40.
  • 5.Karlen W, Gan H, Chiu M, Dunsmuir D, Zhou G, Dumont GA, Ansermino JM. Improving the accuracy and efficiency of respiratory rate measurements in children using mobile devices. PLoS One 2014;9:e99266. Geraadpleegd op 13-1-2018 via . http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0099266

Reacties (2)

Ilona Tiemens-… 26 december 2019

Ik gebruik de app 'medtimer' . Kun je instellen op 15,20,30 of 60 seconden. Tikken bij elke ademhaling of hartslag en hij berekent zelf  hoe vaak dat was per minuut. Voordeel vind ik ook dat de normaalwaarden voor verschillende leeftijden erbij staan. 

Bart Timmers 1 juni 2018

Ik ben een groot fan van de "tik-app" (vooral Taprate werkt goed). Ik zou wel benieuwd zijn naar wetenschappelijk onderzoek, maar ik heb de stellige indruk dat de informatie die je met deze app verkrijgt al veel betrouwbaarder is dan het inschatten van de ademfrequentie. Of het dan uiteindelijk 24 of 26 zal blijken te zijn is waarschijnlijk voor de klinische praktijk al niet meer zo belangrijk. Hoe dan ook: In de praktijk inmiddels een niet weg te denken hulpmiddel. 

Verder lezen