Handboek voorlichting gynaecologie en verloskunde

Het boek bevat elf hoofdstukken, en is opgebouwd uit twee delen: een deel waarin de noodzaak, het belang en de vaardigheid van voorlichten wordt besproken en een deel waarin de inhoud van de voorlichting bij 58 verloskundige en gynaecologische onderwerpen wordt weergegeven. Voor de huisarts is vooral het tweede deel van dit boek belangrijk. Omdat voorlichting op gynaecologisch gebied zo moeilijk is – het onderwerp is emotioneel en cultureel beladen – lijkt het me belangrijk, dat de huisarts, de gynaecoloog en de verloskundige tenminste inhoudelijk een gelijkluidende boodschap geven. Het eerste hoofdstuk beschrijft beknopt en helder wat er zoal komt kijken bij het geven van uitleg en voorlichting. Wil men de medewerking van de patiënt krijgen, dan moet de patiënt de boodschap niet alleen begrijpen, maar ook nog willen en kunnen uitvoeren. Dat betekent naast info ook aandacht voor de emoties, die maken dat informatie wel of niet wordt opgenomen en geaccepteerd. In hoofdstuk twee worden de wettelijke en juridische aspecten beschreven, de WGBO, ‘informed consent’, maar ook het omgaan met klachten en claims van de patiënt. Vervolgens wordt de voorlichting bekeken vanuit verschillende perspectieven. Een commissie van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) draagt er zorg voor dat up-to-date voorlichting voor patiënten ook via internet beschikbaar is en heeft voor de eigen leden een website (www.nvog.nl). Internet of een folder kunnen echter nooit het gesprek vervangen. Hoofdstuk vier gaat over voorlichting in moeilijke situaties: waar en hoe kan het geven van voorlichting misgaan en hoe kan een verstoorde arts-patiënt relatie worden hersteld. Het slecht nieuwsgesprek, het euthanasiegesprek en de voorlichting bij screening en medisch wetenschappelijk onderzoek komen aan de orde, naast specifieke aandachtspunten voor het bespreken van gynaecologische problemen met allochtone vrouwen en vrouwen met een (seksuele) geweldervaring. Dit eerste deel van Voorlichting over Voorlichting bevat voldoende stof voor vele middagen (na)scholing. Voor opleiding en nascholing van huisartsen is de meeste informatie over voorlichtingskunde niet nieuw, maar in dit boek wel heel overzichtelijk en compleet bijeengebracht. Deel twee, waarin de inhoud van de voorlichting rond de gynaecologische onderwerpen staat, maakt dit boek als naslagwerk voor de huisarts meer dan de moeite waard. Het gaat over anticonceptie, SOA, kinderwens, zwangerschap en bevalling, gynaecologische problemen en operaties. De inhoudsopgave en de lay-out maken het mogelijk om snel iets op te zoeken. Aan het eind van elk onderwerp staat een verwijzing naar aanvullend voorlichtingsmateriaal voor de patiënt. Tegelijk maakt dit soort informatie het boek ook kwetsbaar. De uitgever moest bij het verschijnen van het boek al een rectificatie geven, omdat een artikel uit het BMJ van augustus 2000 door de hoofdredacteur is herroepen. Samenvattend: een prachtig en compleet handboek over de voorlichting rond gynaecologische onderwerpen. Elke huisarts zou het binnen handbereik moeten hebben. Mogelijk kan deel twee van het boek ook worden opgenomen in het elektronisch informatie systeem van de huisarts en aldus actueel blijven.