Casus
Een 33-jarige vrouw bezocht het spreekuur met de klacht dat ze niet meer kon werken door hoofdpijn, maagpijn, nekklachten, slaap- en concentratiestoornissen. Ze voelde zich overspannen en schreef dit toe aan het gegeven dat ze nog veel bezig was met het overlijden van haar eerste zoontje. Hij was drie jaar geleden in de negentiende week van de zwangerschap overleden. Daarna was hij tegelijk met een aantal andere kinderen gecremeerd en door een medewerker van het crematorium uitgestrooid. De vrouw voelde zich schuldig over deze gang van zaken na het overlijden. Vanuit het ziekenhuis kreeg ze psychologische hulp bij de rouwverwerking. Ze liep echter steeds vast omdat er naar haar mening te veel werd gegraven in het rouwproces of oplossingen werden aangedragen waaraan zij niets had.
De huisarts koos ervoor oplossingsgerichte technieken toe te passen, zoals doelformulering, aandacht geven aan uitzonderingen, schaalvragen stellen en huiswerkopdrachten meegeven. Na verkenning en zorgvuldige erkenning van de problemen stelde de huisarts vragen om de patiënte te helpen haar doel te formuleren zoals: ‘Stel je voor dat over een jaar alles perfect is. Wat zou er dan anders zijn?’ Het doel van de patiënte was: weer goed functioneren op het werk en thuis, ruimte te voelen voor emoties als blijdschap en verdriet zonder schuldgevoelens. Daarna vroeg de huisarts naar uitzonderingen zoals: ‘Zijn er al momenten waarop het goed gaat?’ en ‘Wanneer en hoe lukt dat?’ Doordat de patiënte inzicht kreeg in haar gedrag bij positieve ervaringen kon ze proberen dit ook op de andere momenten in te zetten. Door het stellen van schaalvragen kreeg ze inzicht in het verloop van het probleem in de tijd. Bijvoorbeeld: ‘Op een schaal van 0 tot 10, waarbij 10 aangeeft dat het probleem is opgelost en 0 dat het heel slecht gaat, waar zit u dan nu?’ ‘En hoe is dat op die schaal voor het vertrouwen en de motivatie dat u uw doel gaat halen?’ Daarnaast gaf de huisarts huiswerkopdrachten mee. Eén daarvan was in een boekje de dingen opschrijven die wel prettig waren verlopen rond het overlijden en daarna. Door deze positieve ervaringen te belichten, kwam de patiënte tot het inzicht dat er eigenlijk een hele lijst was van dingen die wel goed waren verlopen. Ze kon hierdoor op een rustigere manier naar het overlijden kijken en begon te beseffen dat ze ook veel goed had gedaan.
Na vier gesprekken had zij haar doel bereikt en was geen nieuwe afspraak meer nodig. Nu, ongeveer zes maanden later, gaat het goed met de patiënte. Ze onderneemt meer en is met plezier aan het werk.
Inleiding
Oplossingsgerichte technieken zijn qua tijd en inhoud goed uitvoerbaar in de huisartsenpraktijk. Zij lenen zich voor een scala aan problemen en klachten, ook als er niet direct sprake is van ziekte maar van onwel bevinden zoals moeheid, concentratiestoornissen of relatieproblemen.
Met deze casus over gestagneerde rouw willen wij een indruk geven hoe huisartsen met deze oplossingsgerichte technieken snel resultaat kunnen behalen.
Beschouwing
De huisarts is gewend om te werken volgens het medische oftewel probleemgeoriënteerde model: eerst een medisch onderzoek doen, daaraan een diagnose koppelen en ten slotte een behandeling beginnen.12 Voor het oplossen van een psychisch probleem lijkt het niet altijd nodig om een exacte diagnose te stellen of het gehele probleem te kennen. Auteurs uit de oplossingsgerichte traditie betogen dat de oplossing mogelijk uit zicht raakt wanneer de patiënt en de behandelaar veel aandacht geven aan het doorgronden van alle aspecten van het probleem. Zij benadrukken dat het zinvoller is om de patiënt zijn eigen oplossingen in kaart te laten brengen en vervolgens te helpen om deze tot stand te brengen.
Oplossingsgericht werken valt goed in de dagelijkse praktijk in te passen, aangezien doorgaans drie tot vier gesprekken voldoende zijn. Door het stellen van specifieke vragen helpt de arts de patiënt inzicht te krijgen in zijn eigen gedrag. Daarmee maakt de arts de weg vrij voor gedragsalternatieven waarvoor de patiënt verantwoordelijkheid wil en kan nemen.1
Literatuur
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
