Tien minuten voor wat gezinsgeneeskunde

Dit boek zou een voorzichtige revival van de gezinsgeneeskunde in kunnen houden. Drie van de vier auteurs zijn huisarts en de vierde is gezinstherapeut. Uit recent onderzoek op basis van de Tweede Nationale Studie bleek dat 22% van de variantie van doktersbezoek te verklaren was door gezinsfactoren.1 Aandacht voor gezinnen en andere samenlevingsverbanden kan de huisarts veel opleveren bij diagnostiek, behandeling en bij het omgaan met de patiënt. Het uitgangspunt van dit boek is dat de kwaliteit van de zorg toeneemt als je tien minuten besteedt aan de invloed van het gezin op de geuite klacht of het gepresenteerde probleem. Die tien minuten verdienen zich terug doordat de zorg efficiënter wordt. De auteurs richten zich daarbij niet alleen op de huisarts, maar op het gehele eerstelijnsteam. Ze hanteren een systematische benadering, waarbij ze vier ingangen kiezen: de roots, voor de achtergronden van het probleem, de shoots (de zijtakken) voor gerelateerde items, de fruits voor de uitkomsten van de voorgestelde leerprocessen en de seedsvoor aanzetten tot verandering in de praktijk. Expliciete aandacht voor een van deze vier facetten duiden ze steeds aan met een begeleidend icoontje in een kadertekst. Verder bestaat een belangrijk deel van de tekst uit korte case histories of conversaties tussen hulpverlener en patiënt. In een van de eerste hoofdstukken plaatsen ze de gekozen systematiek in de historie van de huisartsgeneeskunde, maar vooral ook in die van de psychiatrie. Er zijn hoofdstukken over echtpaarbenadering, genogrammen, probleemgezinnen en crisisinterventie. Ze geven vaak suggesties voor expliciete aandacht voor gezinsgeneeskundige aspecten, maar dat leidt dan tot lange opsommingen van zinnen die de hulpverlener zou kunnen gebruiken om bijvoorbeeld informatie over het gezin te krijgen, of om de gezinsleden te laten reflecteren over hun rol binnen het gezin. De casuïstiek is steeds goed herkenbaar voor de huisarts. Maar de tekst wordt telkenmale onderbroken door de stukjes casuïstiek of door de kaders van wortels en zaden. Deze structuur bemoeilijkt dus het lezen. Toch zal de in de gezinsgeneeskunde geïnteresseerde huisarts geïnspireerd kunnen raken door het lezen van (gedeelten) van dit boek. Ik vraag me wel af of het in de Nederlandse situatie ook interessant is voor andere eerstelijnshulpverleners. Wil van den Bosch