2006, nummer 5

Jaargang

Nieuws

Double bad luck!?
Arm, werkeloos, slechte huisvesting of problemen thuis. Je zou er somber en depressief van worden. En blijven? Patiënten uit lage inkomensgroepen en/of met een lage opleiding hebben meer kans om een depressie te ontwikkelen, en een ernstigere vorm van depressie te krijgen (langere duur en vaker…
Placebo-effect van prikken en pillen
Placebo-effecten dragen bij aan het resultaat van iedere behandeling. Dat geldt vooral bij moeilijk te objectiveren klachten, zoals pijn. Vaak denkt men dat deze effecten sterker zijn bij het gebruik van apparatuur dan bij pillen, maar dat is nooit bewezen. Reden genoeg om het eens uit te zoeken…
Tien minuten voor wat gezinsgeneeskunde
Dit boek zou een voorzichtige revival van de gezinsgeneeskunde in kunnen houden. Drie van de vier auteurs zijn huisarts en de vierde is gezinstherapeut. Uit recent onderzoek op basis van de Tweede Nationale Studie bleek dat 22% van de variantie van doktersbezoek te verklaren was door…
Zelfscreening op HIV: een onstuitbare trend
Het is in de gezondheidszorg niet vanzelfsprekend om maatschappelijke trends te volgen. De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) worstelt al twintig jaar met de goedkeuring van HIV-zelftesten. Aanvankelijk vonden veel Amerikaanse staten dat HIV-testen alleen door artsen en met expliciete…
Pleidooi voor verstrooidheid
Willem Brakman was dokter en is schrijver van meer dan vijftig romans. Vanuit die ‘dubbelfunctie’ schrijft hij in het essay Geest, ziekte, literatuur, arts over het ‘intrigerende verband van geest en ziekte’. Geboren in 1922 kan hij de klassieke visie op ziekte en gekte vergelijken met de…
Zieke industrie
Joop Bouma, onderzoeksjournalist bij Trouw , schreef een dikke, goed gedocumenteerde pil over de marketingstrategieën van de farmaceutische industrie in Nederland. Vergelijkbare boeken waren er al in de VS (H&W 2004;47:671) en België (H&W 2005;48:36-7). Maar sinds half maart hebben we nu ook onze…
Minder moe door didgeridoo
Na een cursus didgeridoo spelen zijn patiënten die snurken en slaapapneusyndroom hebben overdag minder moe, en ook vermindert het aantal apneus. De partners van de snurkers slapen ook lekkerder. De didgeridoo is een holle blaaspijp uit de Aboriginal cultuur. Een goede bespeler produceert een…
Handboek palliatieve zorg
Het belangrijkste verschil met de eerste druk uit 2002 is dat deze tweede druk een hoofdstuk over palliatieve sedatie heeft. Veel boeken over palliatieve zorg beperken zich tot interventies die erop gericht zijn om lichamelijke problemen te verzachten of op te heffen. Dit handboek gaat uit van de…
De toekomst van huisartsgeneeskundig onderzoek
Zweedse onderzoekers zijn nagegaan of de ontwikkeling van huisartsgeneeskundig onderzoek gelijke tred houdt met de ontwikkeling van biomedisch onderzoek in zijn algemeenheid. Ze hebben daarvoor een afgeleide maat gebruikt, namelijk het aantal wetenschappelijke publicaties die te achterhalen zijn…
Geneesmiddelenreclame
De ophef begin maart naar aanleiding van het boek van Joop Bouma (zie pagina 285) laat zien dat de verhouding tussen dokters en geneesmiddelenfabrikanten soms perfide trekjes heeft. Per definitie vertelt reclame niet de hele waarheid, zo ook geneesmiddelenreclame niet. Maar hoe waar of onwaar…
Heupdysplasie
De US Preventive Services Task Force raadt het af om zuigelingen systematisch te screenen op congenitale heupdysplasie. Screening leidt weliswaar tot eerdere opsporing van afwijkende heupjes, maar de afwijkingen verdwijnen spontaan zonder behandeling: bij 60-80% van de kinderen die bij…
Vooral kinderen op de huisartsenpost
Terwijl het in de reguliere huisartsenpraktijk veelal draait om de zorg aan ouderen, zijn het op de huisartsenpost vooral kinderen die de aandacht vragen. Dit is een van de uitkomsten van een pilotonderzoek voor een op te zetten Landelijk Informatienetwerk van Huisartsenposten (LINHAP). Hoewel…
NHG-Standaard Het rode oog
De herziene NHG-Standaard Het rode oog is naar onze mening op een aantal punten een vooruitgang ten opzichte van die van 1996. Er wordt geen betekenis meer toegekend aan soorten van afscheiding om onderscheid te maken tussen bacteriële en virale conjunctivitis! De spleetlamp maakt haar opwachting…
Continuïteit in gezinnen
Wat weet u over de sociale context van de patiënten die vandaag bij u op het spreekuur verschenen? Kan de context van invloed zijn geweest op de klacht waarmee de patiënt bij u kwam? En wat betekent de gekozen behandelstrategie voor de context van de patiënt en de relatie tussen patiënt en…
Vitamine-D-gebrek, ook bij de allochtone man
Collega Schreuder snijdt een interessant thema aan en hij levert gegevens over vitamine-D-gebrek (calcidiol) onder allochtone mannen in zijn praktijk. Als signalering is dit zeer belangrijk en het sluit aan bij sporadisch bekende gegevens over prevalentie van calcidioldeficiëntie bij allochtone…
Gezonder leven op advies van de dokter
Iedereen weet dat roken ongezond is. Waarom stoppen rokers dan niet? In haar proefschrift probeert Natascha de Hoog dit ingewikkelde psychologische proces te ontrafelen. Het blijkt dat mensen pas gezonder willen gaan leven als zij zich als individu kwetsbaar voelen voor een bepaald…
Continuïteit en verhuizende patiënten (2)
François Schellevis en Lea Jabaay beschreven de verschillen in patiëntbewegingen tussen platteland en stad (H&W 2006;2:104). Als je eigen jaarverslag net klaar is, ga je natuurlijk vergelijken. In ons gezondheidscentrum aan de rand van Amsterdam zijn er (nog) meer mutaties dan zij vermeldden…

Wetenschap

Rechtstreekse toegankelijkheid in de gezondheidszorg in relatie tot patiënttevredenheid: een Europees onderzoek
De toegankelijkheid van gezondheidszorg in Europese landen wordt meestal ingedeeld in twee mogelijkheden: het poortwachterssysteem en vrije toegang. Het is niet bekend welke invloed beide systemen hebben op de tevredenheid van patiënten over huisartsenzorg. Patiënten zijn meer…
Veilig afwachten bij asymptomatische liesbreuken
Bij het vaststellen van een liesbreuk bij mannen met geen tot weinig klachten in het dagelijkse leven kan het natuurlijke beloop ervan worden afgewacht. De kans op acute verergering of inklemming van de liesbreuk is klein en uitstel van een herniacorrectie is veilig en acceptabel voor arts…
Wat heeft vijf jaar kwaliteitsbeleid ggz voor de huisarts opgeleverd?
De komst in 1982 van de Regionale Instellingen voor Geestelijke Gezondheidszorg (RIAGG’s) betekende een toename van de vraag om psycho-sociale hulp voor de geestelijke gezondheidszorg (ggz) en een relatieve afname van de zorg voor psychosociale problemen door de huisarts. In 1987 maakten…
De Breedenburg, nascholing volgens het Warffummodel
Wil de huisarts aan de verplichtingen voor herregistratie voldoen, dan dient deze 40 uur nascholing per jaar te volgen. Afgezien van de eis dat deze nascholing geaccrediteerd is, is niet gespecificeerd waaraan deze scholing moet voldoen. Ook vindt er geen beoordeling plaats van het resultaat…
Huisartsgeneeskunde is wel bijzonder
Henk Thiadens We moeten de auteurs – nog wel drie hoogleraren en een hoofd beroepsopleiding – van het artikel Huisarts, blijf bij je klinische leest! (H&W 2006;49:75-7) dankbaar zijn. Het is goed dat de denkwijze die kennelijk in de academische achterkamertjes in zwang is, in de openbaarheid…
Behoeften rond het levenseinde
Huisarts Bart Osse heeft bij het Centre for Quality of Care Research (WOK) een instrument ontwikkeld om de problemen en behoeften in kaart te brengen van terminale patiënten en hun begeleiders. De onderzoekers deden eerst een literatuuronderzoek en de instrumenten die ze vonden, bleken zich…
Een klinische leest is geen panacee
Verheij, Pieters, Rutten en Hoes hielden in het februari-nummer van H&W een pleidooi voor de klinische leest waarop het specialisme huisartsgeneeskunde berust. Huisartsgeneeskunde is volgens hen een gewoon medisch specialisme. De specifieke kenmerken worden ontleend aan de medisch-generalistische…
Levenslang leren
Levenslang leren is een must voor professionals, en nascholing is sinds jaar en dag verplicht voor huisartsen als ze in aanmerking willen komen voor de vijfjaarlijkse herregistratie. De vraag is welke manieren van nascholen werkelijk effectief zijn. Sjoerd Hobma, een Sittardse huisarts, verbonden…
De huisarts is toch echt een clinicus
In tegenstelling tot wat Van Weel en Crebolder blijkbaar in ons stuk lezen, vinden wij niet dat een meer klinische benadering van de huisartsgeneeskunde de panacee is voor alle problemen in de toekomst. Zij bepleiten een innovatie van de geneeskundige zorg waarbij er meer aandacht is voor de…
De arbeidssituatie van huisartsen-in-opleiding
Er is weinig onderzoek gedaan naar de arbeidssituatie van aios en de mate waarin zij emotionele uitputting ervaren. Emotionele uitputting komt vooral voor bij aios die werk en privé slecht kunnen combineren, weinig steun ervaren van de opleider of weinig assertief zijn. Ook na…
Welke overwegingen heeft de huisarts om antidepressiva voor te schrijven?
Huisartsen schrijven de laatste jaren steeds vaker antidepressiva voor waarvan meer dan de helft SSRI’s. Huisartsen ervaren geen grote druk vanuit de patiënt om een antidepressivum voor te schrijven en geven aan dat klinische redenen meestal hun keuze bepalen. Huisartsen blijken…
ARI-EL: case-controleonderzoek naar Acute Respiratoire Infecties in de Eerste Lijn
Bij de meeste patiënten met acute luchtweginfecties worden in neus- en keelwatten van patiënten één of meerdere pathogenen aangetroffen. Het overgrote deel van de acute luchtweginfecties wordt veroorzaakt door één of meerdere virussen. Bij een deel van de patiënten met verschijnselen…

Praktijk

Valkuilen bij de beoordeling van oogproblemen
De heer De Witte, 34 jaar, lasser van beroep, bezoekt ’s avonds de huisartsenpost. Hij had een aantal laspuntjes weggetikt en mogelijk was er iets in zijn oog gekomen. Dat leek eerst wel mee te vallen, maar hij heeft nu meer last. Desgevraagd blijkt hij bij dit soort klusjes zijn laskap niet…
Bron van inspiratie voor levenslang leren
Zowel het basiscurriculum geneeskunde als de huisartsopleiding hebben de laatste jaren hun opleidingscapaciteit vergroot. Daardoor zijn steeds meer stageplaatsen nodig, en dus huisartsen die willen opleiden. Dat biedt mooie kansen, want opleiden verbetert uw functioneren als huisarts en uw…
Natuurbescherming
‘Maar dat is onnatuurlijk …!’ Dit argument kom je veel tegen in de krant, vooral als het gaat over biotechnologische innovaties als klonen en stamceltherapie. Onderschat wordt echter de mate waarin het argument van ‘natuurlijkheid’ ook in de spreekkamer aan bod komt, in gesprekken met patiënten…
De hik
De hik is een samentrekking van het diafragma met een voor ieder herkenbaar geluid. De pathologische hik kan onderverdeeld worden naar gelang de duur van de episode. Een acute hikaanval is een episode van hikken tot maximaal van 48 uur achtereen. Duurt de episode langer dan 48 uur, dan spreken…
De ontwikkeling van nuldelijnsstandaarden
Onder de titel ‘Dokteren aan de Waal’ startten in 1993 twaalf huisartsen in de Bommelerwaard met het ontwikkelen van ‘nuldelijnsstandaarden’. Dit zijn richtlijnen voor de patiënt over klachten die in elk gezin op gezette tijden aan de orde zijn en die vaak worden gepresenteerd op het spreekuur…
Over kosten en baten, en bovenal het nut
De ontwikkeling van de NHG-Standaarden stuit vaak op hiaten in de wetenschappelijke onderbouwing van het huisartsgeneeskundig handelen bij heel gewone aandoeningen. Onderzoek wordt vooral gedaan in de tweede lijn en naar ‘grote onderwerpen’ waar gemakkelijk financiering voor kan worden gevonden…
In de huisartsenpraktijk of de supermarkt?
De huisartsenpraktijk is betrokken bij de preventieprogramma’s griepvaccinatie en opsporing van baarmoederhalskanker. De opsporing van familiaire hypercholesterolemie (FH) is daar sinds 2006 aan toegevoegd.1 Als vorm van secundaire preventie begeleidt de huisarts bovendien patiënten met…