Nieuws
Werken antidepressiva bij rugpijn?
Lagerugpijn, met of zonder uitstraling naar het been, komt veel voor. Bij een vermoeden van neuropathische pijn kan een antidepressivum zoals amitriptyline in lage dosering worden overwogen. Een recent geüpdatete cochranereview liet echter geen klinisch relevante verandering in pijn of functioneren zien door antidepressiva bij patiënten met lagerugpijn of uitstralende beenpijn.
Extreme temperaturen risico voor COPD-patiënten
Klimaatverandering heeft met steeds vaker voorkomende extreme temperaturen een grote impact op de gezondheid. Bij patiënten met chronische longziekten zoals COPD worden vaker exacerbaties gezien. Een recente meta-analyse toont dat extreme hitte en kou het risico op morbiditeit en mortaliteit bij patiënten met COPD vergroten en dat dit effect het grootst is bij vrouwen en ouderen.
Denk bij bloeddrukmeting aan de juiste armpositie
Betrouwbare bloeddrukmetingen zijn essentieel bij de diagnostiek en behandeling van hypertensie. Een Amerikaans cross-over gerandomiseerd onderzoek onderstreept het belang van een correcte armpositie tijdens deze veelvoorkomende handeling. De arm zijdelings hangend langs het lichaam of rustend op schoot leidt tot hogere systolische bloeddrukwaarden vergeleken met de standaardpositie waarbij de arm ondersteund op tafel rust.
Antihypertensiva bij opstaan of slapengaan innemen?
Er bestaat onduidelijkheid over het beste innametijdstip van antihypertensiva. Een recente RCT laat zien dat het moment van inname geen invloed heeft op de effectiviteit en veiligheid. De gebruiker kan dus zelf kiezen.
Explainable AI-tools uitgelegd
Huisartsen gebruiken al voorspelmodellen, bijvoorbeeld SCORE2 voor CVRM. Nieuwe technieken, waaronder AI, beloven betere risicoschattingen, maar hebben als nadeel dat ze moeilijk te doorgronden zijn en voelen als een ‘black box’. Daarom groeit de aandacht voor Explainable AI (XAI). In dit korte onderwijsartikel legt ChatGPT dit uit met een fictief voorbeeld.
Diabetes type 2 van A tot Z
Voor wie zijn kennis over diabetes wil actualiseren, is de herziening van Diabetes Mellitus Type 2. De Achtergronden een waardevolle aanvulling. Het boek biedt een breed overzicht van alles wat met diabetes type 2 te maken heeft, passend bij de Nederlandse praktijk en in lijn met de NHG-Standaard.
Risico’s ramadan bij DM2 beter in beeld na educatie
Een retrospectief longitudinaal onderzoek suggereert dat de ramadan marginale verbeteringen van metabole parameters en weinig diabetesgerelateerde klachten geeft bij patiënten met diabetes mellitus type 2 (DM2). Een diabeteseducatiesessie voorafgaand aan de ramadan had geen effect op de parameters, wel werden ramadangerelateerde klachten vaker geregistreerd.
AI-interventies: de toekomst van glucoseregulatie?
Een recente systematische review en meta-analyse suggereert dat AI-interventies mogelijk kunnen bijdragen aan een betere glucoseregulatie bij mensen met diabetes mellitus type 1 en 2.
Alles over euthanasie en andere vormen van levensbeëindiging
Sinds 2002 is euthanasie bij wet toegestaan in Nederland en het aantal verzoeken stijgt jaarlijks. Toch zijn er bij verzoeken rondom levenseinde vaak veel vragen en misverstanden, zowel bij patiënten als artsen. Het boek Slotakkoord geeft hen deskundige informatie en tips voor een goed gesprek over alles wat komt kijken bij euthanasie, hulp bij zelfdoding, voltooid leven en sterven in eigen regie.
AI: afnemend intelligent
‘Geniet weer van patiëntenzorg. Onze AI-spraakherkenning zet het consult om in een passend SOEP-verslag, zodat jij je weer kunt focussen op wat echt belangrijk is: aandacht voor de patiënt.’ Te mooi om waar te zijn en dat is het dan ook.
Geneeskunde – een misleidende term?
‘Ik wil geen pijnstiller, ik wil dat mijn knieën beter worden.’ Bijna wekelijks leg ik de patiënt met beginnende artrose uit dat fysiotherapie en pijnstilling betere opties zijn dan direct een knieprothese. Toch begrijp ik de frustratie van de patiënt dat dit niet genezen, maar symptoombestrijding is.
Eén vast gezicht is niet meer van deze tijd
‘Word jij mijn vaste huisarts?’, vraagt de 35-jarige mevrouw Stijnen die mij consulteert voor controle van haar schildklier. We zien elkaar voor het eerst, ik werk nog niet zo lang in deze praktijk. Ik vraag wat ze belangrijk vindt in het contact met de huisarts. ‘Dat iemand mij écht kent, betrokkenheid toont en dat ik bij je terecht kan als ik hulp nodig heb’.
Richtlijn
Blijf varen op het klinisch beeld bij kinderen met koorts
De NHG-Standaard Kinderen met koorts is volledig herzien. Sinds de vorige herziening in 2016 is SARS-CoV2 er als belangrijke ziekteverwekker bij gekomen; andere ziekteverwekkers, zoals de invasieve groep A-streptokok en mazelen, komen vaker voor. De alarmsymptomen voor het herkennen van een ernstig ziek kind met koorts zijn echter niet veranderd. Het blijft belangrijk te varen op het klinisch beeld. Een CRP-vingerprik heeft geen toegevoegde waarde naast anamnese en lichamelijk onderzoek voor het herkennen van het ernstig zieke kind.
NHG-Standaard Obesitas herzien: beperkte plaats voor gewichtsreducerende medicatie
De herziene NHG-Standaard Obesitas beschrijft duidelijk welke rol de huisarts heeft bij de diagnostiek en behandeling van kinderen en volwassenen met obesitas. Hierbij is rekening gehouden met beschikbaar wetenschappelijk bewijs en de haalbaarheid voor de huisarts. In de nieuwe standaard is beperkt plaats voor gewichtsreducerende medicatie bij de behandeling van volwassenen met obesitas. Het voorschrijven hiervan valt onder het extra aanbod.
Wetenschap
Orgaandonatie na euthanasie: de centrale rol van de huisarts
Huisartsen staan over het algemeen neutraal tot positief tegenover orgaandonatie na euthanasie (ODE). Ze verkiezen een individuele benadering van hun patiënten wat betreft het al dan niet bespreken van orgaandonatie. Het is belangrijk om de rol van de huisarts in samenwerking met de andere zorgprofessionals uit het ziekenhuis opnieuw te verkennen. Dit in het licht van ethische en juridische implicaties en nieuwe ontwikkelingen ten aanzien van orgaandonatie na euthanasie.
Aanhoudende lichamelijke klachten in een nieuw licht
Wat weten we inmiddels over aanhoudende lichamelijke klachten oftewel ALK, en hoe pas je die kennis toe in de spreekkamer? Huisartsen en onderzoekers Hieke Barends en Carine den Boer promoveerden beiden op dit onderwerp. In dit (podcast)interview delen ze praktische handvatten voor het omgaan met patiënten met ALK.
Effectiviteit van laaggedoseerde amitriptyline en mirtazapine bij langdurige slapeloosheid
In de dagelijkse praktijk worden laaggedoseerde amitriptyline en mirtazapine regelmatig voor enkele maanden voorgeschreven aan patiënten met langdurige slapeloosheid. Bewijs voor de effectiviteit van deze behandeling op basis van placebogecontroleerd onderzoek ontbreekt. Onze placebogecontroleerde trial (het DREAMING-onderzoek) in de huisartsenpraktijk toont aan dat laaggedoseerde mirtazapine gedurende 16 weken in vergelijking met een placebo de ernst van het slaapprobleem na 6 weken verbetert, maar niet na 12 weken noch gedurende de follow-up tot 1 jaar. Voor laaggedoseerde amitriptyline vonden we geen klinisch relevant effect op het slaapprobleem.
Positie huisartsgeneeskunde niet meer zo vanzelfsprekend
Wat als we verliezen wat ons zo sterk maakt? De kernwaarden van de huisartsgeneeskunde – persoonsgerichtheid, laagdrempeligheid, continuïteit en generalisme – staan onder druk. Niet omdat we ze zijn vergeten, maar omdat we ze te vanzelfsprekend zijn gaan vinden. Patiënten verlangen naar vertrouwde zorg, bereikbaarheid en betrokkenheid. Huisartsen zoeken naar houdbare manieren om die zorg te blijven bieden, met ruimte voor werkplezier en balans. Dit opiniestuk verkent hoe wetenschap, praktijk en patiënten samen de huisartsenzorg kunnen heruitvinden. Want als we willen dat het blijft zoals het was, zullen we het anders moeten gaan doen.
Praktijk
De steek van een zandvlieg: een (opkomende) stille plaag
Terwijl Nederlandse zonliefhebbers terugkomen van populaire vakantiebestemmingen in Zuid-Europa, neemt ook de kans toe om onbedoeld iets mee te nemen: de beet van een met leishmaniasis besmette zandvlieg. Cutane leishmaniasis (CL) is een parasitaire huidinfectie die ontstaat na overdracht van de Leishmania-parasiet via zandvliegen. Na een beet ontstaat er een niet-pijnlijke papel of nodus, die zich binnen enkele weken tot maanden kan ontwikkelen tot een ulcus. Hoewel leishmaniasis zeldzaam is in de huisartsenpraktijk, is het belangrijk dit te overwegen bij chronische, niet-genezende huidulcera. In deze casus bespreken we de rol van de huisarts bij CL.
Vroege herkenning van corpus alienum in de luchtwegen bij kinderen
Het tijdig herkennen van een corpus alienum (CA) in de luchtwegen is belangrijk om complicaties zoals schade van de luchtwegen en overlijden te voorkomen. Bevindingen bij anamnese, lichamelijk onderzoek en thoraxfoto kunnen wisselend zijn in de loop van de tijd en normale bevindingen sluiten een CA niet uit. Belangrijke aanwijzingen zijn acuut ontstane luchtwegklachten, eenzijdig piepen bij auscultatie en hyperinflatie op de thoraxfoto. Bij acuut ontstane luchtwegklachten, al dan niet na een verslikincident, is overleg met een kinderlongarts aangewezen voor verdere diagnostiek en behandeling.
Antwoord ‘Een matig verhoogd calprotectine’
Een matig verhoogde calprotectinewaarde roept vragen op: is er sprake van een beginnende IBD, een andere ontstekingsbron, of speelt medicatie een rol? Of is het loos alarm? Dit antwoord bespreekt de interpretatie en het beleid bij waarden in het grijze gebied.
Een matig verhoogd calprotectine
Bij een patiënt met terugkerende periodes van diarree zonder alarmsymptomen rijst de vraag: is aanvullend onderzoek nodig? De huisarts besluit de calprotectinewaarde te laten bepalen om Inflammatory Bowel Disease (IBD) uit te sluiten. De uitslag is matig verhoogd. Wat betekent dit?
Helpt een glucosesensor bij moeilijk instelbare patiënten met DM2?
Een continue glucosemeter (CGM) meet dag en nacht de glucosespiegel en laat zien hoe voeding, beweging en stress daarop inspelen. Ook biedt de CGM met de zogeheten time in range een nieuwe manier om het glucoseverloop te beoordelen. Maar wat levert dat op bij diabetes mellitus type 2?
Ziekte van Parkinson
Veilig geneesmiddelengebruik bij de ziekte van Parkinson
Patiënten met de ziekte van Parkinson (ZvP) hebben vaak meerdere comorbiditeiten. Medicatie hiervoor kan een nadelige invloed hebben op de ZvP. Dit artikel beoordeelt de veiligheid van geneesmiddelen bij de ZvP en formuleert per geneesmiddel(groep) een aanbeveling. Geneesmiddelen zijn ingedeeld in 3 categorieën: te vermijden, voorzichtigheid geboden en veilig. Bij de categorie ‘te vermijden’ gaat het onder andere om (typische) antipsychotica, benzodiazepinen en anticholinergica. Per categorie worden alternatieve geneesmiddelen gepresenteerd. Deze aanbevelingen geven voorschrijvers praktische handvatten voor veiligere farmacotherapie. De geactualiseerde richtlijnen zijn essentieel om de behandeling van ZvP te optimaliseren en het risico op bijwerkingen te beperken.