Nieuws
Minder testen, betere zorg? Over de keerzijden van diagnose-expansie
In het zomernummer van Huisarts en Wetenschap staat de balans tussen zinvolle en overbodige diagnostiek centraal. Zijn we allemaal 'bijna ziek', zoals de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving stelt? Dit nummer daagt uit tot reflectie – op systeemniveau én in de spreekkamer.
Neurofeedback niet effectief bij ADHD
Neurofeedback lijkt niet effectief te zijn in het verminderen van ADHD-symptomen. Dit blijkt uit een recente meta-analyse. Gezien het gebrek aan bewijslast en de aanzienlijke, vaak niet vergoede kosten, lijkt het verstandig om patiënten deze behandeling af te raden.
Hulpmiddelenwijzer; handig voor patiënt én huisarts
Bij ziekten en beperkingen is naast ons huisartsgeneeskundig advies en behandeling soms ook een hulpmiddel aangewezen. Vaak kan een ergotherapeut hierbij goed ondersteunen. Daarnaast kun je patiënten verwijzen naar hulpmiddelenwijzer.nl. Het beschikbare aanbod en de vele praktische adviezen op deze onafhankelijke en overzichtelijke website zijn ook handig voor de huisarts, POH en doktersassistent.
Negatieve effecten van röntgenfoto bij artrose
Regelmatig vragen huisartsen onterecht röntgenfoto’s aan bij een vermoeden van artrose. In een gerandomiseerd Australisch onderzoek keken mensen een filmpje waarin de huisarts hen vertelde over een hypothetische diagnose knieartrose. Wanneer de huisarts daarin de resultaten van een röntgenfoto betrok, vonden de hypothetische patiënten vaker dat een operatie nodig was.
Behandeling partner bij vaginose effectief
Bacteriële vaginose keert na behandeling vaak terug. Een gerandomiseerd onderzoek onderzocht het nut van het meebehandelen van de vaste mannelijke partner. Een week lang tabletten en crème voor de man resulteerde in ongeveer de helft minder recidieven van vaginose bij de vrouw.
Houvast bij dementie
Inzicht in de levensverwachting en verwachte woonsituatie na de diagnose dementie ondersteunt proactieve zorgplanning . Uit een recente systematische review en meta-analyse blijkt dat de gemiddelde overleving na een dementiediagnose ongeveer 5 jaar bedraagt. Deze overleving varieert sterk, afhankelijk van leeftijd, geslacht en type dementie. Wereldwijd brengen mensen met dementie ongeveer een derde van de resterende levensverwachting in een verpleeghuis door.
Offlabel slaapmiddel quetiapine populair
Het aantal recepten quetiapine is de afgelopen jaren flink toegenomen, vooral in lage doseringen. Dit kan wijzen op offlabelgebruik als slaapmiddel. Uit huisartsendossiers in de regio Nijmegen lijken slaapproblemen inderdaad vaak de reden voor een nieuw recept; bij bijna de helft van de patiënten was dit de belangrijkse indicatie.
Stoppen met vapen: handvatten voor ouders én zorgprofessionals
Het aantal vapende jongeren is in de afgelopen 4 jaar verviervoudigd(!) Daarmee groeit ook het aantal hulpvragen over vapen in de huisartsenpraktijk, afkomstig van jongeren zelf én van hun ouders. Het boek Stoppen met vapen, zo help je je kind is een waardevol zelfhulpboek om aan ouders te adviseren die worstelen met de invloed van vapen op hun kind. Ook voor huisartsen bevat het praktische handvatten over (stoppen met) vapen.
Kijk op geïntegreerde chronische zorg
Het aantal mensen met meerdere chronische aandoeningen neemt toe. Geïntegreerde chronische zorg lijkt daarvoor noodzakelijk. Een vragenlijstonderzoek laat zien dat de huisartsen en zorggroepen capaciteitsgebrek hiervoor een belangrijke belemmering vinden en ze intrinsieke motivatie bij de zorgverlener als een belangrijke bevorderende factor zien. Over andere factoren zijn zij het minder eens.
Tekstberichten verhogen medicatietrouw niet
Een recent gerandomiseerd Amerikaans onderzoek laat zien dat bij patiënten met chronische cardiovasculaire aandoeningen tekstberichten, al dan niet ondersteund door gedragsnudges en chatbots, niet leiden tot een toename van het aantal dagen waarop medicatie bij de apotheek werd opgehaald.
Let’s talk about sex
Hij mompelt iets onsamenhangends. De 76-jarige man komt voor zijn bloeddruk, maar wil het duidelijk over iets anders hebben. ‘Vertel’, zeg ik. ‘Sinds ik ben gestopt met die tamsulosine, heb ik eindelijk weer wat leven in mijn kruis. Nu lek ik weer een beetje. Maar liever dat dan een dood kruis.’ Met trots vertelt hij over zijn nieuwe vriendin. Zijn ogen glimmen en ik versta hem steeds beter.
Ziek door het systeem
Voor me zit Jet, halverwege de 60. Ze vroeg om een dubbelconsult, want ze heeft van alles te bespreken. Ze pakt 96 pagina’s aan spiekbriefjes uit haar handtas en kijkt me hoopvol aan.
Richtlijn
Beperkte herziening NHG-Standaard Urineweginfecties
De NHG-Standaard Urineweginfecties (UWI) is beperkt herzien. Aanleiding hiervoor was het (opnieuw) beschikbaar komen van het antibioticum pivmecillinam in Nederland. Op dit moment zijn er geen voordelen van pivmecillinam ten opzichte van de antibiotica in het huidige stappenplan en is terughoudendheid geboden. Daarnaast is achtergrondinformatie over urologische complicaties bij ketaminegebruik toegevoegd.
Herziene aanpak bij maagklachten
De NHG-Standaard Maagklachten is op verschillende punten herzien: in het stroomschema zuurremming is de H2-antagonist vervallen en voorafgaand aan de (eventuele) start van een protonpompremmer is het advies een H. pylori-test uit te voeren. Indien een tweede eradicatiebehandeling nodig is, wordt geadviseerd te overleggen met een mdl-arts of arts-microbioloog.
NHG Forum
Jouw stem telt! Resultaten ledenraadpleging
In ons doorlopende ledenonderzoek peilen we regelmatig jouw tevredenheid over het NHG en de diensten die we aanbieden. De feedback uit deze onderzoeken helpt ons onze materialen en producten te verbeteren en beter aan te sluiten bij de wensen van onze leden.
Samen maken we het verschil
Kom jij de NHG-Verenigingsraad versterken?
Ben jij lid van het NHG en wil je dicht bij het vuur zitten en horen wat er speelt? Wil je invloed uitoefenen op het NHG-beleid en daarmee ook op het landelijk beleid en de huisartsenzorg? Het NHG zoekt leden voor de NHG-Verenigingsraad.
Kaderhuisarts: bruggenbouwer in de eerstelijnszorg
De huisartsenzorg verandert. De zorg wordt complexer, de samenwerking intensiever. Juist daarin is de kaderhuisarts van grote waarde. Als inhoudelijk expert en verbinder tilt de kaderhuisarts de zorg in de eerste lijn naar een hoger niveau.
Wetenschap
Kleuren buiten de lijnen
In haar oratie Kleuren buiten de lijnen uit hoogleraar huisartsgeneeskunde Dorien Zwart haar bezorgdheid over de houdbaarheid van ons zorgstelsel. En over de taaiheid als het gaat om hervorming ervan. Hervorming die broodnodig is om bij de bedoeling te blijven: goede kwaliteit van zorg bieden voor alle burgers in Nederland.
Slechts helft van refluxverwijzingen voldoet aan richtlijn: wat kan beter?
Gastro-oesofageale refluxziekte komt vaak voor in de huisartsenpraktijk. De NHG-Standaard Maagklachten adviseert om voor verwijzing voor endoscopie of MDL-arts te behandelen met protonpompremmers en diagnostiek te doen naar Helicobacter pylori. We onderzochten in hoeverre huisartsen in 2019 conform deze richtlijn verwezen en welke endoscopische diagnoses dat opleverde. We vergeleken de verwijzingen conform de richtlijn en niet-conform de richtlijn op opbrengst, waaronder het aantal gevonden carcinomen. De resultaten laten zien waar het verwijsgedrag beter kan en benadrukken het belang van richtlijngebruik. Strakkere triage en nauwere samenwerking tussen huisarts en specialist kunnen de zorg voor patiënten met refluxklachten effectiever en veiliger maken.
Waarom laten vrouwen voortijdig langwerkende anticonceptie verwijderen?
Steeds vaker kiezen vrouwen voor een langwerkend anticonceptivum (LARC), onder meer vanwege de betrouwbaarheid en het gebruiksgemak. Een aanzienlijk deel van hen laat het echter voortijdig verwijderen. In een Nederlands cohortonderzoek in 4 huisartsenpraktijken liet 1 op de 4 vrouwen een LARC binnen 2,5 jaar verwijderen, het implantatiestaafje het vaakst. De belangrijkste redenen voor voortijdig verwijderen zijn de bijwerkingen en de wens voor een natuurlijke anticonceptiemethode.
Farmacogenetica in opkomst bij de huisarts
Farmacogenetica is het vakgebied waarin onderzoek wordt gedaan naar variaties in DNA in relatie tot de uitkomsten van medicamenteuze therapie. De uitkomst van dit onderzoek kan verklaren en vaak ook voorspellen waarom patiënten niet reageren op therapie, of juist bijwerkingen ervaren. Dit vakgebied is de laatste jaren sterk in opkomst en kent toepassingen op het gebied van de cardiologie, neurologie, psychiatrie, oncologie en pijnbehandeling. Ook huisartsen doen steeds meer aanvragen. Het NHG bracht in 2018 het Standpunt Farmacogenetisch onderzoek in de huisartspraktijk uit. In dit onderzoek keken wij naar het percentage aanvragen farmacogenetica door de huisarts, waarbij we tevens de testen en de reden van aanvraag onderzochten. Met een enquête is geïnventariseerd wat de ervaringen en hindernissen zijn die huisartsen ervaren bij deze vorm van diagnostiek.
Wel of geen aanvullend onderzoek bij kinderen met aanhoudende aspecifieke klachten?
Huisartsen moeten regelmatig beslissen of aanvullend onderzoek (AO) nodig is bij kinderen met aanhoudende aspecifieke klachten. Een balans tussen onder- en overdiagnostiek is essentieel om zowel gemiste diagnoses als onnodige onderzoeken, angst en kosten te voorkomen. Dit kwalitatieve onderzoek bekeek de beweegredenen van huisartsen om wel of geen AO in te zetten bij kinderen, en vond dat de besluitvorming een complexe afweging is tussen medische en psychosociale factoren, het managen van het consult en efficiënt gebruik van middelen. Huisartsen kunnen dit keuzeproces voor AO optimaliseren door helder te communiceren met patiënten, extra consulttijd in te plannen en zich bewust te zijn van overdiagnostiek en de kosten van AO.
Praktijk
Wat is de betekenis van een lage hartritmevariabiliteit?
Wearables zoals smartwatches bieden mensen inzicht in hun gezondheid, maar leveren ook nieuwe vragen op in de spreekkamer. Wat betekent het als een smartwatch een lage hartritmevariabiliteit aangeeft? Hoe weeg je deze informatie in combinatie met moeheidsklachten?
Maagklachten
Prematuur arterieel vaatlijden: onderbelicht, onderschat en onderbehandeld
Hoewel arterieel vaatlijden vaak op latere leeftijd voorkomt, treft het ook jongere patiënten. De aanpak en behandeling zijn doorgaans hetzelfde voor jong en oud, maar is dat wel terecht? Waar let je als huisarts extra op bij patiënten met doorgemaakt arterieel vaatlijden onder de 55 jaar? En wat kun je doen om de ongunstige prognose van deze groep te verbeteren?