Sjoerd Bruggink

Pitted keratolysis (putjeszolen, keratoma plantare sulcatum) is een oppervlakkige, meestal bilaterale bacteriële huidinfectie van de gewichtdragende delen van de voetzool en soms ook van de handpalmen. De bacterie veroorzaakt onder broeierige omstandigheden kleine kratervormige putjes in de hoornlaag (stratum corneum), soms samenkomend tot erosies. De aandoening gaat gepaard met overmatige zweetproductie en een onwelriekende geur.

Bijen, wespen en hommels hebben een angel waarmee zij gif in de huid achterlaten dat een lokale, toxische of anafylactische reactie kan veroorzaken. Wespen en hommels kunnen meermalen achtereen steken, bijen niet.

Het gianotti-crostisyndroom is een onschuldig viraal exantheem dat vooral voorkomt bij kinderen van 1–6 jaar na een virusinfectie. Behandeling is niet nodig. Het is belangrijk de ouders gerust te stellen met uitleg over het goedaardige beloop.

Liplikeczeem ontstaat door het frequent likken van de lippen. Het onderscheidt zich van aandoeningen zoals dermatitis perioralis en perlèche doordat de huid rond het lippenrood is aangedaan, precies tot waar de tong reikt. Het eczeem verdwijnt vanzelf als de patiënt stopt met likken. De belangrijkste complicatie is impetigo.

Bij juveniele plantaire dermatose (‘zweetvoetsyndroom’) ziet een symmetrisch stuk van beide voetzolen er glanzend en schilferig uit. De aandoening komt voor bij kinderen en gaat meestal vanzelf over rondom de puberteit. Slecht ventilerende schoenen en sokken zijn de oorzaak.

Hoofdbonken is een meestal onschuldige ritmische bewegingsstoornis bij kinderen, die zelden voortduurt tot voorbij het vierde levensjaar. Als het op latere leeftijd persisteert, kan het zijn geassocieerd met ontwikkelingsachter­stand, autisme, mentale retardatie, gehoorstoornissen en visusstoornissen of andere psychopathologie. Het beleid bestaat uit uitleg, geruststelling en begeleiding. Medicatie wordt niet aangeraden.

Bij dit weinig bekende syndroom veroorzaakt een visusstoornis (meestal leeftijdsgerelateerde maculadegeneratie) hallucinaties waarvan de patiënt wéét dat het hallucinaties zijn. Schaamte en angst dat het toch een psychiatrische stoornis is, zijn een drempel om de dokter te bezoeken en ook die is niet altijd bekend met de kwaal. Daardoor wordt de diagnose vaak gemist. Eenvoudige maatregelen zoals een goed verlichte omgeving, visushulpmiddelen en sociale interactie kunnen soelaas bieden. De beelden nemen na een aantal maanden doorgaans af.

Valangst vergroot het risico om daadwerkelijk te vallen. Ouderen met valangst raken ook makkelijker in een sociaal isolement doordat ze minder activiteiten ondernemen. Een medicamenteuze aanpak is niet aangewezen. De behandeling berust op het vergroten van de eigen balans en het vertrouwen daarin.

Gemeenschap tijdens de zwangerschap is veilig. Alleen bij vruchtwater- of bloedverlies moet gemeenschap worden vermeden, evenals bij dreigende vroeggeboorte. Het is aan te raden zwangere stellen actief voor te lichten om misvattingen over en angst voor seks tijdens de zwangerschap weg te nemen.

Voor de coronapandemie werd er wereldwijd steeds meer gereisd, ook door zwangere vrouwen. Aanstaande ouders gaan nog even samen op vakantie, of reizen voor werk of familiebezoek. Huisartsen krijgen hier geregeld vragen over, bijvoorbeeld of zwangere vrouwen mogen vliegen, of ze naar de (sub)tropen mogen en of ze reisvaccinaties mogen hebben.

Het voorkomen van nachtelijke erecties is normaal. Soms kunnen deze erecties pijnlijk zijn, dan voelt de patiënt (heftige) pijn diep in de penis. Dit gebeurt tijdens de remslaap. Uitleg over mogelijke oorzaken van deze sleep-related painful erections of erectio nocturna dolorosa is belangrijk, omdat patiënten zich vaak zorgen maken. Bij veel last is het goed om te verwijzen naar een uroloog.