De dokter en de dood

Doelgroep Huisartsen, verpleeghuisartsen, oncologen, internisten en zij die hiervoor in opleiding zijn (en hun opleiders).

Inhoud Ruim 300 pagina’s over de dood lijkt niet iets waar artsen reikhalzend naar uitkijken. De dood wordt immers makkelijk opgevat als het falen van artsen, met de bijbehorende machteloosheid. Dit boek beschrijft hoe artsen kunnen omgaan met de grillige en soms moeilijke laatste levensfase.

In een dertigtal casus komt de dood het leven van de patiënt en diens dokter binnen. De casus zijn herkenbaar voor praktiserend artsen en bieden reflectie op het eigen professionele handelen. Na iedere beschrijving volgt een systematische analyse van de casus telkens met een ander zwaartepunt. De naderende dood, de positie van de patiënt en de familie, de interventies in de laatste levensfase en – helaas summier – de dokter zelf komen aan bod. Elk hoofdstuk besluit met aanbevelingen.

Het boek leent zich om stukje bij beetje tot je te nemen, maar kan ook worden gebruikt om een opleidingssituatie te completeren of te verhelderen. In het eerste geval is het een spiegel, vergelijking met of richtsnoer voor eigen handelen. In het tweede geval is het een geabstraheerde leersituatie die aansluit bij de ervaringen van de arts-in-opleiding.

Het is jammer dat het boek weinig ruimte besteedt aan de – mijns inziens – belangrijke invloeden van de persoonlijke opvattingen, normen en waarden van de arts. Deze zijn bepalend voor de omgang met de dood van de patiënt en blijven onderbelicht.

Voor diegenen die besluiten het boek niet aan te schaffen geef ik als leerpunt de in het boek terugkerende ‘surprise-vraag’ mee: ‘Zou het mij verbazen als deze patiënt binnen een jaar komt te overlijden?’ Indien die vraag ontkennend wordt beantwoord, is verder nadenken en/of actie geboden in de vorm van ACP (advanced care planning). De dokter en de dood kan u hierbij overzicht en handvatten bieden.

Oordeel Geschikt voor verschillende doelgroepen en voor verschillend gebruik tegelijk. Zeer herkenbaar voor de medicus practicus, maar dientengevolge niet heel verrassend.

Arre Bekkering