In 35 ziekenhuizen onderging circa 80% van de patiënten de beoogde behandeling. De primaire uitkomstmaat was de Oxford Shoulder Score voor pijn en functie (0-48; hoger is beter) op 12 maanden na randomisatie. De verschillen tussen de groepen waren minder dan 4-5 punten (het gedefinieerde klinisch relevante verschil). Ook het door patiënten gerapporteerde behandeleffect, de kwaliteit van leven en pijn lieten geen significante verschillen zien. In de artroscopie- en MUA-groep traden bij respectievelijk 8 (4%) en 2 (1%) patiënten complicaties op. Een voordeel van fysiotherapie was dat patiënten hiermee sneller konden starten dan met een behandeling met MUA of artroscopie (respectievelijk gemiddeld 14 versus 57 versus 72). Patiënten die in de fysiotherapiegroep zaten, wisselden wel vaker van behandeling. Onder andere hierdoor kwam MUA als het meest kosteneffectief uit de analyse van de direct aan de behandeling verbonden kosten.
De NHG-Standaard Schouderklachten beveelt bij frozen shoulder oefentherapie aan zonder voorafgaande corticosteroïdinjecties, omdat bewijs voor de effectiviteit daarvan ontbreekt. De NHG-Standaard doet geen uitspraken over verwijzing naar de tweede lijn voor MUA of arthroscopie. Het conservatieve beleid lijkt ook op basis van dit onderzoek gerechtvaardigd.
Lees meer over het onderzoek UK FROST Study Group. Management of adults with primary frozen shoulder in secondary care (UK FROST): a multicentre, pragmatic, three-arm, superiority randomised clinical trial van A. Rangan, et al.
Literatuur
- Rangan A, et al. UK FROST Study Group. Management of adults with primary frozen shoulder in secondary care (UK FROST): a multicentre, pragmatic, three-arm, superiority randomised clinical trial. Lancet 2020;396:977-89.
Reacties (2)
De titel van deze samenvatting is misleidend: "Fysio, prik of verwijzing bij frozen shoulder hebben evenveel effect." De studie van Rangan e.a. gaat niet over injectietherapie, maar wel over 1) Fysiotherapie 2) Manipuleren van de schouder onder narcose (MUA) en 3) artroscopische release van het kapsel. De patiënten in groep 1 kregen voorafgaand aan de fysiotherapie een intra-articulaire injectie met een corticosteroïd. De patiënten in groep 2 kregen die injectie ook en een deel van de patiënten (“naar eigen goeddunken van de chirurg”) eveneens. Over het nut van corticosteroïdinjecties is daarom geen betrouwbare conclusie te trekken. Daar ging de studie ook niet over.
De conclusie blijft wel overeind: “De NHG-Standaard doet geen uitspraken over verwijzing naar de tweede lijn voor MUA of arthroscopie. Het conservatieve beleid lijkt ook op basis van dit onderzoek gerechtvaardigd.” Het is natuurlijk jammer dat er geen vierde onderzoeksarm was met uitsluitend corticosteroïdinjectie(s).
Jan Mens, MSK-arts Leiden
- Login om te reageren
Beste mijnheer Mens, u heeft helemaal gelijk. We zullen de titel aanpassen.
- Login om te reageren
