Zelfmanagement bij astma alleen met hulp van POH of huisarts

De auteurs includeerden 105 trials die verschenen tussen april 2019 (30% in Europa) en januari 2000, met in totaal 27.767 deelnemers. Zij vergeleken zelfmanagement (met professionele ondersteuning) en zelfmonitoring (e-health en smartphoneapplicaties zonder professionele ondersteuning) met gebruikelijke zorg en educatie. De auteurs verdeelden zelfmanagement met begeleiding door een of meer professionals in 3 categorieën: multidisciplinair, met regelmatige (> 2 uur in het gehele programma) of minimale ondersteuning. 

Bij regelmatig ondersteund zelfmanagement was er een matig effect op de kwaliteit van leven (SMD 0,54; 95%-BI 0,11 tot 0,96) en was er minder zorggebruik (ziekenhuisopname of SEH-bezoek) (SMD -0,30; 95%-BI -0,46 tot -0,15), ongeacht de ernst van de astma. Wat betreft zorggebruik bij kinderen (5-18 jaar) was dit effect kleiner (SMD -0,21; 95%-BI -0,40 tot -0,03). Multidisciplinair gestuurd zelfmanagement had met name bij patiënten met ernstig astma een klein effect (SMD -0,32; 95%-BI -0,53 tot -0,11) op zorggebruik.

Zelfmonitoring zonder ondersteuning had geen positief effect op de kwaliteit van leven (SDM -0,41; 95%-BI -1,11 tot 0,28) en gaf zelfs een significante toename van zorggebruik (SMD 0,35; 95%-BI 0,01 tot 0,69). De auteurs concluderen dat voor alle astmapatiënten zowel het zorggebruik als de kwaliteit van leven beperkt verbetert met de inzet van zelfmanagement, onder de voorwaarde dat zij minimaal 2 uur professionele begeleiding krijgen. Multidisciplinaire aanpak kun je beter reserveren voor mensen met ernstig astma. De beschikbaarheid van simpele, digitale instrumenten voor zelfmonitoring zou weleens eerder schade dan winst kunnen opleveren als er geen begeleiding is door professionals.

De NHG-Standaard Astma adviseert zelfmanagement. Uit dit onderzoek blijkt dat hierbij in de praktijk steun van bijvoorbeeld een POH onontbeerlijk is en dat zelfmonitoring tools zonder ondersteuning niet zinvol zijn.