Alle nummers
Archief tijdschrift

2020, nummer 12

Jaargang
63
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Zelfmanagement bij astma alleen met hulp van POH of huisarts

    De richtlijnen adviseren om zelfmanagement bij astma te ondersteunen, maar geven niet duidelijk aan in welke mate een POH of huisarts de patiënt hierin ondersteuning moet bieden. Een grote netwerk meta-analyse laat zien dat minimaal 2 uur ondersteunend contact nodig is, wil zelfmanagement en zelfmonitoring enige meerwaarde hebben.

  • Inspiratie voor de nieuwe praktijk [Redactioneel]

    Voor sommige huisartsen was e-health voorheen een mooie hobby, en voor anderen een ‘moetje’, maar door COVID-19 zijn we opeens allemaal genoodzaakt om met slimme online opties te komen om goede patiëntenzorg te kunnen blijven leveren.

  • Smartwatch als screeningstool voor atriumfibrilleren?

    Smartwatches leveren een stroom aan gezondheidsdata. In de Apple Heart Study gebruikten onderzoekers smartwatches om onregelmatige hartritmes op te sporen. In 4 maanden tijd ontving 0,5% van de meer dan 400.000 gevolgde deelnemers een notificatie dat er een onregelmatig pols was gemeten. Bij 84% van deze notificaties was er inderdaad atriumfibrilleren zichtbaar op het ecg.

  • Nieuw onderzoek naar HVZ-zorg thuis met The Box ‘Stevit’

    Hedendaagse technologie kan uitkomst bieden bij het ontlasten van de chronische zorg voor patiënten met hart- en vaatziekten. In het project The Box worden live consulten vervangen door digitale monitoring en videoconsulten.

  • Online programma’s voor advance care planning

    Zowel nationaal als internationaal wordt er steeds meer digitale ondersteuning voor advance care planning (ACP) ontwikkeld. Die ontwikkeling is veelbelovend. Uit een scoping review komt naar voren dat webgebaseerde, interactieve en patiëntgerichte ACP-programma’s patiënten kunnen ondersteunen tijdens het gesprek met zorgverleners en naasten over wensen, doelen en voorkeuren voor toekomstige zorg.

  • Online behandeling eetstoornissen werkt

    Veel mensen met een eetstoornis weten hun weg niet te vinden in de reguliere zorg. Een online behandeltraject, zoals van de website etendebaas.nl, kan dan uitkomst bieden. Een gerandomiseerd onderzoek wijst uit dat online behandeling van eetstoornissen effectief is en het effect zeker 1 jaar aanhoudt.

  • Nieuw onderzoek naar implementatie van e-health-behandeling voor stressincontinentie

    Vrouwen met stressincontinentie kunnen baat hebben bij een onbegeleide web- of app-based interventie met bekkenbodemspieroefeningen. Een Nederlands onderzoek gaat na welke barrières en faciliterende factoren een rol spelen bij het gebruik van zo’n e-health-interventie.

  • M-health-technologie: wat vindt de eerstelijnszorgverlener?

    Digitale toepassingen in de zorg hebben een implementatiesprint getrokken met de komst van het coronavirus. Videoconsulten zijn ineens aan de orde van de dag. Maar m-health (mobile health)-toepassingen waren eigenlijk al niet meer weg te denken uit het Nederlandse zorglandschap. Bekende voorbeelden zijn beslisondersteuning op een tablet, sms-herinneringen voor afspraken of monitoring van gezondheid van patiënten op afstand. Een cochranereview van kwalitatieve onderzoeken zocht uit hoe zorgverleners tegen m-health-toepassingen aankijken. Geconcludeerd wordt dat m-health geen one-size-fits-all oplossing is en er in iedere situatie moet worden bekeken wat er nodig is om m-health-toepassingen zo goed mogelijk te laten functioneren.

  • Zelfmanagement via e-health bij chronische nierziekten?

    Het is onduidelijk in hoeverre zelfmanagement via e-health toegevoegde waarde heeft bij chronische nierziekten. De auteurs van een systematisch literatuuronderzoek bekeken de implementatie en effectiviteit hiervan. Uit hun onderzoek blijkt dat vooral bij patiënten die werden behandeld in een ziekenhuis of dialysecentrum er positieve effecten waren op bloeddruk en therapietrouw. De kwaliteit van leven verbeterde niet duidelijk.

  • Groepstraining en medicatietrouw bij DM2

    Patiënten met diabetes type 2 (DM2) krijgen reguliere controleafspraken, waarin ook zelfmanagement aan de orde komt. Het heeft slechts een marginaal positief effect op de toch al goede medicatietrouw van deze patiënten om naast die standaard afspraken ook nog groepstraining te geven. Dat blijkt uit een Nederlands eerstelijns RCT.

Wetenschap

  • Hoe wenselijk is online inzage in het medisch dossier door patiënten?

    Sinds 1 juli 2020 heeft iedere zorggebruiker in Nederland het recht zijn medische gegevens elektronisch in te zien. Het stimuleringsprogramma OPEN helpt huisartsenpraktijken om dit praktisch mogelijk te maken, onder andere met e-learning. In 2018 vond slechts 35% van de huisartsen dit wenselijk, inmiddels is dat 63%. Van de praktijkmedewerkers zijn waarnemend huisartsen het minst positief (55%), praktijkondersteuners somatiek zijn het positiefst (85%). Deze cijfers komen naar voren uit een peiling onder ruim 22.000 huisartsen en praktijkmedewerkers die tussen maart en augustus 2020 een e-learning over online inzage volgden.

  • Persoonlijke gezondheidscounseling via e-health

    Zowel in de huisartsenpraktijk als in de klinische setting krijgt een gezonde leefstijl en trouw medicijngebruik meer aandacht bij chronische patiënten. Naast face-to-facecounseling kan leefstijl- en medicatieadvies ook via e-health plaatsvinden. E-health-interventies zijn effectief én kosten-effectief gebleken. Wanneer onderbouwd met een gedegen theoretisch gedragsmodel, kan e-health een zinvolle en waardevolle aanvulling zijn op face-to-facecounseling.

  • E-health bij SOLK: meerwaarde voor de huisartsenpraktijk?

    Huisartsen zien veel patiënten met somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK). Door hun brede blik en de vaak langdurige behandelrelatie met deze patiënten zijn zij bij uitstek geschikt voor de zorg voor deze groep patiënten. Het blijkt echter lastig om de in de NHG-Standaard SOLK en de SOLK-zorgstandaard geadviseerde werkwijze in de praktijk te implementeren. E-health-toepassingen gericht op SOLK kunnen daarbij ondersteunen. In deze beschouwing beschrijven we de bevindingen uit een proefschrift over deze toepassingen en plaatsen we deze in de context van bestaande literatuur.

  • Internettherapie voor insomnie biedt kansen voor betere zorg

    Chronisch slechte slapers hebben baat bij cognitieve gedragstherapie, alleen is die helaas zelden beschikbaar. Een goed alternatief vormt i-Sleep, een internettherapie onder begeleiding van een poh-ggz. Deze behandeling kan tot een sterke afname van de ernst van insomnieklachten leiden. Patiënten, huisartsen en poh’s-ggz blijken bijzonder enthousiast over deze methode.

  • E-health voor mensen met COPD: een scoping review

    Van de 47 e-health-toepassingen voor COPD-patiënten die in Nederland gebruikt worden, zijn er maar weinig onderzocht en effectief bevonden. Meer onderzoek is hard nodig en er is behoefte aan een centraal, open platform waarop effectieve, goed geëvalueerde e-health-toepassingen bij elkaar staan.

  • Met leefstijlcoaching via internet gezond ouder worden

    Ook ouderen kunnen baat hebben bij e-health-interventies gericht op cardiovasculaire risicofactoren. Wanneer ze daarbij digitaal worden ondersteund door een coach, kan het risicoprofiel voor hart- en vaatziekten verbeteren. Dat blijkt uit het internationale HATICE-onderzoek (Healthy Ageing Through Internet Counselling in the Elderly).

  • E-health bij poliklinische follow-up van myocardinfarctpatiënten

    E-health maakt het mogelijk om goede poliklinische zorg aan hartinfarctpatiënten te leveren, zelfs gedurende de huidige COVID-19-pandemie. We deden een haalbaarheidsonderzoek om te kijken of e-health kan worden ingezet als een bruikbaar alternatief voor fysieke polikliniekbezoeken bij het leveren van poliklinische zorg. We verdeelden 200 hartinfarctpatiënten at random over een e-health-interventie of standaard follow-up. De primaire uitkomst was bloeddrukregulatie, secundaire uitkomsten waren patiënttevredenheid en klinische opnamen. Tussen beide groepen waren er geen significante verschillen in uitkomsten. E-health produceert daarmee gelijke uitkomsten.

  • Patiënten en online informatie over kleine kwalen

    Om goed beslagen ten ijs te komen zoeken veel patiënten naar medische informatie op internet. Die zoektocht leidt zelden tot de juiste diagnose en ook niet vaak tot geruststelling. We moeten patiënten beter ondersteunen door ze te wijzen op de gevaren van een vooringenomen zoekstrategie en door ze betrouwbare websites aan te raden. Voor het echte geruststellen is de huisarts nog steeds onontbeerlijk.

Praktijk

  • Leefstijlcoaching voor ouderen via internet [Kennistoets]

    Toets uw kennis.

  • De nieuwe praktijk in beeld

    Hoe ziet innovatie eruit in de huisartsenpraktijk? H&W ging op zoek naar voorbeelden van praktijken waar innovatie op verschillende manieren letterlijk vorm krijgt. We hebben die praktijken zeker gevonden! In deze reportage ziet u de resultaten. Laat u inspireren door uw collega’s die digitaal consulten draaien, een bijzonder pand tot huisartsenpraktijk omvormden, een grote ronde ruimte slim wisten in te richten tot praktijk met apotheek en door een collega die zijn bureau de spreekkamer uitgooide.

  • De digitale HAP

    Op 9 maart opende HAP Eemland de eerste digitale huisartsenpost van Nederland.

  • Datagedreven triageondersteuning

    Huisartsenposten Rijnmond en softwareontwikkelaar Pacmed ontwikkelen samen een softwaresysteem dat op basis van big data de triagist op de HAP ondersteunt bij het inschatten van de urgentie van zorgvragen.

  • De regionale huisartsenapp

    Alle HIS-leveranciers bieden (indirect) een app aan waarmee patiënten online afspraken kunnen maken, hun herhaalmedicatie kunnen bestellen, hun dossier kunnen inzien, digitale zelftriage kunnen uitvoeren en e-consulten kunnen aanvragen. Een huisartsenregio kan deze functies ook aanbieden onder de vlag van de eigen regionaam en de eigen look-and-feel. Praktijken hoeven hiervoor niet hetzelfde HIS te hebben. Een regio-app creëert de mogelijkheid om een uniforme digitale voorkant voor alle praktijken in de regio te maken: hét digitale startpunt van huisartsenzorg voor patiënten in een regio.

  • Thuis bloeddruk meten

    Bij Gezondheidscentrum Dillenburg kunnen patiënten hun bloeddruk thuis meten en de data via Engage, een platform voor zorg- en gezondheidsprogramma’s, delen met de huisartsenpraktijk.

  • Chantal, de digitale assistente

    Chantal de digitale doktersassistente ondersteunt praktijken met diverse taken, zoals de initiële anamnese en het inplannen van afspraken of het aanvragen van herhaalmedicatie. Praktijken kunnen haar beschikbaar maken via een live chatvenster op hun website. Ze is dan 24 uur per dag, 7 dagen per week ‘aanspreekbaar’. Idealiter is Chantal gekoppeld aan het HIS, zodat er zoveel mogelijk processen geautomatiseerd kunnen worden.

  • U-Prevent: gepersonaliseerde cardiovasculaire preventie

    U-Prevent is een applicatie die de arts in gesprek met de patiënt ondersteunt bij het schatten van het cardiovasculaire risico van de patiënt.

  • Het Behandelpaspoort

    Het Behandelpaspoort is een boekje in paspoortformaat dat als handvat kan dienen bij het nadenken over en beschrijven van behandelwensen. Het doel van het paspoort is dat mensen nadenken en praten over deze vragen met hun (huis)arts en naasten. Het fysiek meenemen van het paspoort kan behulpzaam zijn, maar is geen noodzaak in het contact met andere behandelaren.

  • Huisartsenzorg 2030: huisarts-to-go of huisarts-to-stay?

    Hoe zorgen we ervoor dat de huisartsenzorg overeind blijft, zowel qua bemensing in alle uithoeken van ons land, als qua organisatie? Ik zet in op praktijkhouderschap 2.0.

  • Technologisering: een brede blik op werk loont

    Beeldbellen, digitale gegevensuitwisseling en gezondheidsapps: technologie in de huisartsenpraktijk is inmiddels gemeengoed. Er is veel aandacht voor de praktische gevolgen van technologie voor het werk van de eerstelijnszorgverleners. De impact van technologie op werk reikt echter verder, wat zowel kansen als risico’s met zich meebrengt.

  • Huisartsenzorg 2030: van praktijk naar platform?

    Van oudsher vestigden huisartsen zich als praktijkhouder op 1 plek om tot aan het pensioen te blijven. Met de komst van een nieuwe generatie huisartsen zijn de behoeften wat betreft de beroepsuitoefening veranderd. Ook voor een deel van de patiënten lijkt de huidige organisatievorm niet meer geheel aan te sluiten op hun wensen. Aanpassing van die organisatievorm, bijvoorbeeld door meer te digitaliseren, kan aan deze nieuwe behoeften tegemoetkomen. Durven we de huidige huisartsenpraktijk daarvoor los te laten?

  • Zorgen om online inzage in het eigen patiëntendossier

    Patiënten hebben het recht om hun eigen huisartsendossier in te zien. Dat heeft allerlei voordelen – zo krijgen patiënten een groter inzicht in hun eigen gezondheidstoestand en kunnen ze zich beter voorbereiden op het gesprek met de huisarts. Sommige huisartsen maken zich echter zorgen, want patiënten kunnen de informatie ook verkeerd begrijpen en nodeloos ongerust worden. Zijn dergelijke zorgen terecht?

  • Implementatie van e-health

    Onze praktijk biedt al ruim 10 jaar verschillende online diensten aan. Patiënten kunnen op onze website en sinds een paar jaar ook via een speciale app afspraken maken, herhaalrecepten aanvragen en e-consulten boeken. Dat vergroot de bereikbaarheid van de praktijk en ontlast ook onze assistentes. Hoewel veel patiënten een dergelijke service op prijs stellen, maken ze er minder gebruik van dan we verwachtten. Met verschillende maatregelen hebben we het gebruik binnen een paar jaar aanzienlijk weten te vergroten.

  • Point-of-care-echografie

    Een echoapparaat in de huisartsenpraktijk was tot voor kort een zeldzaamheid, wat vooral te maken had met de hoge kosten en forse afmetingen. Sinds een aantal jaren zijn betaalbare en compacte echoapparaten echter ruimschoots beschikbaar. Zelfs kleine handheld-apparaten die met een smartphone zijn verbonden behoren tot de mogelijkheden. Met echografie heeft de huisarts een belangrijk diagnostisch instrument in handen.

  • Praktijkhouder Bart Bruijn en waarnemer Isar Wulffaert over het 15-minutenconsult

    De agenda van de huisarts staat, om verschillende redenen, onder druk. Het 10-minutenconsult is dan ook al even onderwerp van discussie. Zou een 15-minuten-consult niet beter zijn? Of in elk geval de mogelijkheid om daarvoor te kiezen? H&W sprak erover met doorgewinterd eenpitter Bart Bruijn en waarnemend huisarts Isar Wulffaert.

NHG Forum

  • Online afspraken en corona [Uitgelichte post HAweb]

    Annet Dam, praktijkhoudend huisarts in Franeker, beheert de portefeuille ICT voor de 3 praktijken waarmee ze sinds 5 jaar onder 1 dak zitten. ‘We vroegen ons af of we het online afspraken plannen door de patiënt moesten uitzetten toen de tweede coronagolf eraan kwam. Tijdens de eerste golf hebben we dat gedaan en na een poosje weer aangezet. Het nadeel van uitschakelen is dat het lang duurt voordat het gebruik weer op het oude niveau komt. En voor patiënten is het frustrerend wanneer zij ineens niet meer online afspraken kunnen maken. Mensen moeten het weer herontdekken.’

  • NHG-bestuurder Eric Scheppink: ‘Gezamenlijkheid als richtinggevende kernwaarde’

    Met de komst van Eric Scheppink is de Raad van Bestuur van het NHG compleet. Samen met voorzitter Wendy Borneman geeft hij per 1 oktober 2020 sturing aan het NHG-bureau, waarbij zij gezamenlijk keuzes maken in alles wat op het NHG afkomt. Die gezamenlijkheid is voor hem belangrijk: ‘Het is 1 van de 4 kernwaarden van de huisartsenzorg en dus ook voor het NHG als beroepsvereniging. Daar moeten we handen en voeten aan gaan geven.’

  • ‘Kaderhuisarts bevordert eigen regie’

    Evy Herremans is in opleiding tot kaderhuisarts ggz: ‘Ik doe psychiatrie-kennis op en leer veel over farmacotherapie bij ggz. De groep is erg enthousiast’.

  • Innoveren? [Column]

    Lang voordat ik huisarts werd, hielp ik als informaticus bij het verbeteren van bedrijfsprocessen. Mijn collega was door een groep vooruitstrevende huisartsen gevraagd advies te geven over hoe ze hun patiëntenzorg beter konden organiseren.

  • GPinfo.nl voor Engelstalige Thuisartsbezoekers

    Van Thuisarts.nl is nu een Engelstalige versie beschikbaar: GPinfo.nl.

  • Slimmere signalen in de voorschrijfsystemen

    Tijdens het spreekuur krijgt u via het HIS veel signalen die de medicatieveiligheid moeten bevorderen. Zelfs zoveel, dat het risico bestaat dat u belangrijke signalen over het hoofd ziet. Samen met (ziekenhuis)apothekers, medisch specialisten en softwarehuizen werkt het NHG aan verbetering van de medicatiebewaking door het ontwikkelen van Medisch Farmaceutische Beslisregels (MFB’s).

  • ‘Pak e-health structureel aan’

    Digitale innovaties zoals beeldbellen zijn in een stroomversnelling geraakt in 2020. Het NHG pleit voor meer onderzoek naar e-health die bijdraagt aan persoonsgerichte zorg.