Ongecompliceerde appendicitis behandelen met antibiotica?

Wanneer de huisarts een appendicitis vermoedt of niet kan uitsluiten stuurt hij de patiënt door naar de chirurg. De chirurg doet verder onderzoek en tot voor kort was het voorkeursbeleid een ontstoken appendix chirurgisch te verwijderen. Aan elke operatie zitten echter risico’s. Een alternatief met minder risico’s zou een antibiotische behandeling zijn. De vraag is of dit werkelijk een effectief en veilig alternatief is.

Om deze vraag te beantwoorden verrichtten Engelse onderzoekers een meta-analyse van vier gerandomiseerde, gecontroleerde trials van hoge kwaliteit die allen de veiligheid en effectiviteit van antibioticatherapie met een appendectomie vergeleken bij patiënten met een acute ongecompliceerde appendicitis. De appendicitis was aangetoond met laboratoriumonderzoek (verhoogde infectieparameters) en echo of met een CT-scan. In totaal werden 900 volwassen patiënten met een aangetoonde ongecompliceerde appendicitis geïncludeerd, waarbij 470 patiënten behandeld werden met antibiotica en 430 een appendectomie ondergingen. De patiënten werden minimaal 30 dagen tot maximaal 3 jaar gevolgd. De primaire uitkomstmaat was het krijgen van complicaties; in de antibioticagroep werd dit gedefinieerd als het krijgen van een peritonitis of een geperforeerde of gangrene appendicitis. In de appendectomiegroep ging het om een geperforeerde appendicitis, peritonitis of wondinfectie. De antibioticagroep kende minder complicaties (relatieve risicoreductie 31%, risk ratio 0,69 (95%-BI 0,54-0,89) dan de appendectomiegroep. Van de 470 geïncludeerden in de antibioticagroep werden er 32 patiënten geëxcludeerd uit de analyse en 93 patiënten (21%) kregen direct een chirurgische ingreep. De initiële behandeling leverde een succespercentage op van 78% (n = 345) in de antibioticagroep. Twintig procent (68/345) kreeg opnieuw klachten en werd herbeoordeeld. Hiervan (n = 68) werd bij 19% een gecompliceerde appendicitis gevonden (13/68). De onderzoekers vonden geen patiëntfactoren die de kans op het wel of niet krijgen van complicaties voorspelden.

Dit onderzoek laat zien dat antibiotica even veilig en effectief is als een appendectomie als eerste behandeloptie bij patiënten met een ongecompliceerde appendicitis. Het blijft natuurlijk zo dat deze aandoening eerst aangetoond moet worden in de tweede lijn met aanvullend onderzoek en dat de tweede lijn de keuze maakt om antibiotica als behandeling in te zetten.