Antibiotica bij chronische prostatitis

De NHG-Standaard Mictieklachten bij mannen schenkt weinig aandacht aan de diagnose CBP. In de meeste gevallen van chronische prostatitis is er geen sprake van een bacteriële infectie en spreekt men van CPPS. Toch wordt bij ruim 10% van de patiënten met chronische prostatitisklachten een micro-organisme geïsoleerd uit het prostaatvocht. In hoeverre die micro-organismen verantwoordelijk zijn voor de klachten is niet duidelijk. Voor diegenen bij wie mogelijk wel een bacteriologische oorzaak aanwezig is, zijn er geen richtlijnen voor diagnostiek en behandeling. Ongeveer 10% van de mannen heeft chronische prostatitisklachten, 60% van hen consulteert de huisarts. Bij patiënten met chronische prostatitis die met therapeutisch nihilisme geen genoegen nemen, schrijven artsen tal van empirische behandelingen voor waarvan de effectiviteit evenmin is bewezen. Deze Cochrane-review laat in elk geval zien dat patiënten die met een 2-glazentest worden gediagnosticeerd als CBP-patiënten, het best behandeld kunnen worden met een chinolon, zoals 2 maal daags 500 mg ciprofloxacine gedurende drie tot zes weken. In geval van een chlamydia-infectie gaat de voorkeur uit naar een macrolide, bijvoorbeeld azitromycine 1 maal daags 500 mg drie dagen per week gedurende drie weken of clarithromycine 2 maal daags 500 mg gedurende twee weken. Omdat in geen van de onderzoeken placebogecontroleerd onderzoek is gedaan, blijft de vraag of het toedienen van antibiotica überhaupt zinvol is. Ook al sluiten de antibiotica aan bij het aan de hand van een antibiogram verkregen gevoeligheidsspectrum, dan nog is het de vraag of die antibiotica wel voldoende weefselconcentraties in de prostaat bereiken. Daarnaast kunnen de klachten een zodanig natuurlijk beloop hebben dat er na enkele maanden spontane regressie optreedt; antibiotica zijn hierop niet van invloed en dus overbodig. Terughoudendheid is geboden, zeker omdat het gaat om sterk werkende antibiotica die voor een langere periode moeten worden gegeven en, gezien de grote kans op recidieven, vaak herhaald moeten worden. Voor zover ons bekend is, bestaat er geen RCT waarin antibiotica zijn vergeleken met placebo bij CBP. Wij zijn het met de opstellers van de Cochrane-review eens dat dit onderzoek noodzakelijk is. Het voorschrijven van antibiotica bij patiënten met CBP moet, tot er meer duidelijkheid is, daarom met mate gebeuren. In afwachting van verder wetenschappelijk onderzoek kunnen patiënten die toch een medicamenteuze behandeling willen proberen bij langdurig bestaande klachten, na een positieve 2-glazentest starten met een chinolon of een macrolide. Dit beleid biedt mogelijk enige verbetering van het gangbare beleid, waarbij verschillende soorten antibiotica worden voorgeschreven zonder duidelijke diagnostische criteria en met een wisselende behandelingsduur.