2002, nummer 2

Jaargang

Nieuws

Schimmelreclame
De Dierense huisarts Van der Velden diende vorig jaar een klacht in bij de Reclame Code Commissie tegen Novartis vanwege de tv-reclame over schimmelnagels waar de huisarts wel even wat aan zou kunnen doen. In eerste instantie kreeg Van Dieren gelijk omdat de Commissie net als de klagende huisarts…
De oorsprong van schizofrenie
Al langer is bekend dat schizofrenie vaker voorkomt onder de Afrikaans/Caribische gemeenschap dan bij autochtone Nederlanders. Het was echter onduidelijk of dat moest worden toegeschreven aan een verhoogde biologische predispositie of aan andere factoren. Eerder onderzoek in de VS wees in de…
Is depressie adaptatief?
Verdedigingsreacties tegen ziekmakende factoren hebben in principe een nuttige adaptieve functie, maar soms gaat het mis. In januari 2000 verscheen in de Archives of General Psychiatry een interessante beschouwing van Nesse over de vraag of depressie een aanpassing is. Hij betoogt dat depressie…
Top-10: diagnoses en voorschrijven
Het coderen van een diagnose bij een voorschrift geeft inzicht in voorschrijfpatronen. In de loop van 2000 zijn de LINH-huisartsen hiermee ‘en groupe’ begonnen. Hieronder presenteren we een overzicht van de eerste resultaten. Twee derde van de klachten waarvoor patiënten middelen…
Vitamine-D-tekort
In de rubriek Journaal in Huisarts en Wetenschap wordt gesteld dat een vitamine-D-tekort wel niet zo vaak zal voorkomen. Aanbeveling voor extra vitamine D bij zwangeren en zogenden wordt door huisartsen, verloskundigen en gynaecologen in twijfel getrokken. Nederland is echter toenemend een…
Wetenschappelijk wangedrag
Creativiteit in onderzoek is hard nodig, maar vaste protocollen moeten er wel voor zorgen dat die niet te ver gaat. De KNAW heeft in samenspel met NWO en de Vereniging van Universiteiten opnieuw een rapport over wetenschappelijke integriteit uitgebracht. Onder wangedrag wordt verstaan het…
Etniciteit als contextuele factor
In zijn lezenswaardige artikel Context en medisch handelen stelt van Weel een aantal prioriteiten in wetenschappelijk onderzoek naar contextuele factoren. Als huisarts in een multiculturele wijk in Amsterdam mis ik onder het kopje ‘gezin, ziekte en ziektegedrag’ zeer de etniciteit van onze…
Een nieuw paradigma
In niet de minste medische tijdschriften – BMJ, JAMA, the Lancet – verschijnen sinds enkele jaren artikelen over een mogelijk nieuw paradigma in de geneeskunde. Veel voorkomende woorden zijn: chaos, complexiteit, postmodernisme, non-lineaire verbanden, onzekerheid, onvoorspelbaarheid en fractals…
Voorschrijfgedrag
Met toenemende verbazing ‘onderging’ ik het journaalstukje van Peter Lucassen in H&W 2001 (10). Na een aanvankelijk goed onderbouwd exposé over het evidence-based voorschrijven van statines, waarbij de schrijver concludeert dat er na de publicatie van de grote trials (4 S, WOSCOPS en CARE B) geen…
De verdwenen medische faculteit
In zeven van de acht universiteiten is de medische faculteit opgegaan in een geïntegreerd universitair medisch centrum. Alleen in Maastricht zijn het academisch ziekenhuis en de medische faculteit officieel nog gescheiden. De KNAW gaf eind 2001 een boekje uit over het nut en noodzaak van deze…
Advertenties
Volgens Joost Zaat zou het lidmaatschap van het NHG met circa € 100 omhoog moeten bij een H&W zonder advertenties, en hij betwijfelt of daar een draagvlak voor is (H&W 2001;44(13):627). Het is een bekend verhaal en soortgelijke argumenten worden ook gehanteerd als het om het sponsoren van…
Slim zoeken in Pubmed
Vorig jaar publiceerden we een aantal handige tips om in Pubmed literatuur te zoeken. Die tips staan ook op onze website (www.artsennet.nl/nhg). Pubmed kent sinds kort een zoekfilter om snel systematische reviews te vinden. Deze voorziening zit nog een beetje verstopt onder de kop Pubmed services…
BSE niet van de koe
Het is weer even rustig op het landbouwfront. Maar de BSE-maatregelen blijven volop van kracht. Van der Kam schreef een prijswinnende scriptie over de achtergronden van BSE. Er blijken nog bijzonder veel basale vragen niet opgelost. Waarom gaat een eiwit zich opeens zo anders gedragen? Hoe zit…
Intermezzo
Medische tijdschriften die aan auteurs van wetenschappelijke artikelen vragen hun affiliaties met farmaceutische bedrijven kenbaar te maken, dienen hetzelfde te doen bij de beoordelaars van de artikelen en deze kennis aan de auteurs te doen toekomen Stelling bij: Wieringa NF. Connecting…
Herkomst registreren of niet?
De krant meldde eind november dat in de Tweede Kamer (vooral bij PvdA en VVD) stemmen opgaan om de herkomst van burgers niet langer te registreren. Achterliggende filosofie: het is zinloos om allochtone herkomst te onderscheiden van autochtone. Die eenheidsgedachte (‘wij zijn allemaal…
Virus of bacterie
In deze H&W een systematisch overzicht in de serie Kleine Kwalen, heel toepasselijk over verkoudheid. Al dat snotteren deze maand zal wel viraal zijn, maar in Israël werd uitgezocht of huisartsen het onderscheid viraal versus bacterieel wel betrouwbaar konden maken bij volwassen patiënten met een…
Intermezzo
Het preventief ruimen en vervolgens op één hoop gooien van koeien door de veterinaire dienst, nadat MKZ is geconstateerd, komt niet overeen met het beeld dat de meeste mensenhebben van een veestapel. Stelling bij: De Boer B. Design synthesis, morphology, and properties of semiconducting…

Wetenschap

De verkwisting van het menselijk kapitaal van vrouwen in de geneeskunde
Regelmatig verbaas ik mij over de wonderlijke tegenstelling tussen de verhalen over een schrijnend artsentekort enerzijds en de verkwisting van menselijk kapitaal van vooral vrouwelijke artsen anderzijds. Terwijl het veld schreeuwt om gemotiveerde artsen en de betekenis van inspirerende…
Huisartsen met en zonder elektronisch medisch dossier: weinig verschil in medisch handelen
Anno 2001 is de automatiseringsgraad onder huisartsen bijna volledig, maar de variatie wat betreft het gebruik van verschillende onderdelen van het elektronisch medisch dossier (EMD) is aanzienlijk. Zo wordt in 24% van de praktijken consequent een probleemlijst per patiënt bijgehouden en…
Plaatsbepaling van de dipslide in de dagelijkse huisartspraktijk
De gemiddelde huisarts ziet per jaar ongeveer 85 patiënten met een urineweginfectie. Het aantal patiënten dat zich in de praktijk meldt met klachten die zouden kunnen wijzen op een urineweginfectie is echter een veelvoud daarvan. De huisarts moet kiezen uit verschillende diagnostische…
De medische beslissing: juist én zinnig?
Een theorie is nauwelijks een groter compliment te maken dan dat ze bijdraagt aan helderheid en eenvoud van denken. Voor de medische besliskunde lijkt dit op te gaan. Deze theorie, die in Nederland vooral populair werd door het in 1980 verschenen boek Principes van klinisch denken en handelen…

Praktijk

Ongewild urineverlies
In de literatuur worden verschillende definities van ongewild urineverlies of urine-incontinentie gehanteerd. In dit artikel hanteren wij de definitie van de WHO: ‘Incontinentie is het onwillekeurig verlies van urine, twee of meer keren per maand ongeacht de hoeveelheid verloren urine’. …
Verkoudheid
Iedereen is wel enkele keren per jaar verkouden, maar de meeste mensen gaan er niet voor naar de huisarts. De incidentiecijfers uit de diverse Nederlandse huisartsgeneeskundige registratiesystemen verschillen echter aanzienlijk. Alleen de CMR geeft specifieke cijfers voor verkoudheid zonder…
Van spelverdeler tot speelbal?
Over een periode van 50 jaar heeft de huisartsgeneeskunde zich in Nederland een stevige positie weten te verwerven, verankerd in zaken als de inschrijving op naam voor ziekenfondsverzekerden (1941), een expliciete omschrijving van de poortwachtersrol (1974) en het basistakenpakket (1982)…
Preventie in de huisartsgeneeskunde; vroeger, nu en in de toekomst
Preventie roept bij huisartsen gemengde gevoelens op. Aan de ene kant lijkt het adagium ‘voorkomen is beter dan genezen’ in al zijn eenvoud zo logisch, dat het niet ontkend kan worden. Aan de andere kant is de voortdurende twijfel aan het nut van preventie en angst voor een nog grotere…