2003, nummer 11

Jaargang

Nieuws

Complicaties na een bypass
Zoals Van der Gijn, Van den Berg en Van Lier in dit nummer (p. 624) mooi beschrijven, heeft de huisarts een belangrijke rol bij het opsporen van postoperatieve complicaties, maar het is maar de vraag of vroeg ontslag nu tot meer complicaties leidt. In een heel groot cohort patiënten die een…
Morbiditeitsregistratie in de huisartsenpraktijk kan nauwkeuriger
De continue morbiditeitsregistratie (CMR) geeft inzicht in de morbiditeit die huisartsen in de praktijk zien. Het is voor onderzoek, onderwijs en beleid belangrijk dat de geregistreerde gegevens valide en betrouwbaar zijn. Elk huisartsregistratienetwerk heeft dan ook kwaliteitsprocedures die…
Cardiovasculaire ziekten en diabetes op Urk
De observatie van de Urker huisartsen dat op Urk hart- en vaatziekten al op relatief jonge leeftijd voorkomen en dat de prevalentie van diabetes mellitus type 2 hoger is dan gemiddeld, vormde de aanleiding voor de onderzoeken die in dit proefschrift beschreven zijn. Het proefschrift van De Visser…
Dieet krijgt cholesterol net zo ver omlaag als statine
Een onderzoeksgroep in Canada heeft laten zien dat met een uitgebalanceerd dieet eenzelfde reductie van het serumcholesterol te bereiken is als met lovastatine. Er namen 46 personen deel aan het gerandomiseerde onderzoek, verdeeld over 3 groepen. De controlegroep kreeg een dieet met weinig…
Een goede opleider is…
Een goede (huisarts)opleider is het spreekwoordelijke schaap met de vijf poten. Een goede huisartsopleider is vanzelfsprekend een goede huisarts, maar beoefent daarnaast een tweede vak: het opleiden van basisartsen tot huisarts. Peter Boendermaker formuleert maar liefst 37 kenmerken van een goede…
Tetanusrichtlijn
De Gezondheidsraad publiceerde eind augustus een nieuwe aanbeveling voor immunisatie tegen tetanus (www.gr.nl). Dat was nodig want het aantal protocollen is groot en er wordt te veel onnodig gevaccineerd. Op basis van een uitgebreid literatuuronderzoek komt de raad tot het volgende advies. Bij…
Onderzoek oefenen
Onderzoek doen in de eigen praktijk is leuk. Voor de methoden van onderzoek en het gebruik van statistiek moet je echter een beetje doorleren. De Commissie Wetenschappelijk Onderzoek van het NHG brengt op het komende NHG-congres over onderwijs en onderzoek een klapper Vraagbaak statistiek en…
Anorexia is geen fotomodellenziekte
Anorexia nervosa is een populair ziektebeeld. De meeste leken hebben erover gehoord en weten er ook nogal wat van. De bron van deze kennis zijn de media (van kranten tot en met speelfilms en televisie). Daar zit meteen het probleem. Want hoewel anorexia een uitstekende PR kent, is het een…
Vage klachten
In dit nummer van H&W besteden we aandacht aan vage klachten. Van der Horst stelt dat het etiket chronisch-nerveuze klachten weinig oplevert, Van Weel en haar collega's vinden het tegendeel en Klaver en Baartman zoeken naar een pathofysiologische verklaring voor allerlei voor de dokter vaag…
Kruistocht tegen passief roken overtrokken
Met enige bezorgdheid nam ik kennis van de kop en de inhoud van het Journaalstukje over de resultaten van een groot cohortonderzoek over passief roken gepubliceerd in het BMJ (H&W 46(8):422). Dit gedeeltelijk door de tabaksindustrie gesponsord onderzoek levert geen hard bewijs voor een samenhang…
Verlangen naar vetzuren
Vechten tegen vetzucht heeft historisch gezien weinig zin. Eetgewoonten hebben meer te maken met de beschikbaarheid van voedsel dan met autonome keuzes van de gebruiker. Slecht nieuws voor de beleidsmakers in Nederland? Nederland zucht namelijk onder een gezond-etengekte. De maatschappij trekt…
NHG-Standaard Hypertensie 1
In de NHG-Standaard Hypertensie wordt aan personen met een Quetelet-index van 27 kg/m 2 of hoger geadviseerd hun lichaamsgewicht te verlagen. Dit advies vraagt om enige nuancering voor de dagelijkse praktijk. Om te beginnen stamt de gebezigde grenswaarde uit het Gezondheidsraadrapport Adipositas…
Kinderen en depressie
Kinderen van ouders met een stemmingsstoornis hebben een verhoogde kans om zelf psychische problemen te krijgen. Een ernstig sombere vader of moeder, daar word je niet vrolijk van. Met gerichte programma's zijn die effecten wellicht te voorkomen, zo vonden Amerikaanse onderzoekers. Ze…
NHG-Standaard Hypertensie 2
In noot 20 van de derde herziening van de NHG-Standaard Hypertensie staat dat veermanometers (ook wel aneroïde meters genoemd) en elektronische meters de kwikmanometer (die sinds 1999 niet meer verkocht mag worden) kunnen vervangen. Hierbij wordt verwezen naar een artikel van O'Brien et al. Deze…
Benzodiazepinen bij depressieve 55-plussers
In de huisartsenpraktijk heeft 12% van de patiënten boven de 55 jaar last van depressieve gevoelens of depressie. Depressieve ouderen krijgen meer benzodiazepinen voorgeschreven dan nietdepressieve ouderen. Volgens de nieuwe NHG-Standaard Depressie hebben benzodiazepinen echter geen plaats bij de…
NHG-Standaard Hypertensie 3
De hernieuwde NHG-Standaard Hypertensie betekent een vooruitgang voor de geïntegreerde benadering van primaire preventie van cardiovasculaire aandoeningen. Belgisch onderzoek had de behoefte aan deze benadering in de huisartsenpraktijk duidelijk aangetoond. In deze hernieuwde standaard worden…
Werkbelasting van de huisarts
Meten is weten. Maar als het op onderzoek aankomt, is het lang niet altijd evident hoe men precies moet meten. In het artikel ‘De werkbelasting van de huisarts neemt af’ van Engels et al. (H&W 2003; 46:482-7) suggereren de auteurs dat de door ons gevonden stijging van het aantal patiëntcontacten…
Oogheelkunde
Oogheelkunde is het zevende deel in de reeks Praktische Huisartsgeneeskunde. Het boek, onder redactie van een oogarts en een huisarts, bevat bijdragen van 20 auteurs en is rijk geïllustreerd. De 36 hoofdstukken zijn verdeeld over vier secties. In de inleidende hoofdstukken worden anatomie,…
Verkeerd investeren?
Huisartsenposten brengen de spoedeisende zorg weer in het pakket van de huisarts. Zo'n geel autootje wordt dus overal uitgerust met meer techniek: zwaailicht, infusen, zuurstof en defibrillatoren. Bij mij in de regio moeten alle huisartsen een cursus volgen in het omgaan met een automatische…
Breinboeken
Kun je een goede dokter zijn als je alleen onderzoek leest? Of alleen NHG-Standaarden? Vast wel, maar een gewoon leerboek op zijn tijd valt ook niet te versmaden. Leerboeken zijn er vooral om achtergrondkennis vast te leggen voor vragen als ‘Hoe zat het ook al weer met…?’ Grofweg zijn er drie…

Wetenschap

Het limbische systeem, een mogelijke verklaring voor onbegrepen lichamelijke klachten
Onbegrepen lichamelijke klachten (OLK) komen veel voor. Ze hebben een belangrijke medische en maatschappelijke betekenis. OLK gaan schuil onder een waaier van pseudo-diagnosen, zoals fibromyalgie, chronische-vermoeidheidssyndroom, postwhiplashssyndroom, prikkelbaredarmsyndroom, ischialgie, RSI…
De vertwijfeling van Charlie Brown
Een kind doet zijn verhaal bij een psychiater en zegt: Het advies van de psychiater is kort maar krachtig: ‘Gewoon proberen daar niet aan te denken…’ Als het jongetje weg is, legt de psychiater de voeten op de werktafel, leunt behaaglijk achterover en zegt: ‘Sommige gevallen zijn relatief…
Nerveus-functionele klachten bestaan niet
Begrippen als nerveus-functionele klachten moeten maar eens uit ons diagnostisch arsenaal verdwijnen. We kunnen die termen heel goed vervangen met de term ‘lichamelijk onverklaarde klachten’. Artsen hebben in de loop der jaren diverse omschrijvingen bedacht voor lichamelijke klachten die ze niet…
Chronische nerveus-functionele klachten: een aparte ‘diagnose’ in de huisartsenpraktijk?
In de huisartsenpraktijk melden patiënten zich veelvuldig met ongedifferentieerde klachten. Ook wanneer de huisarts dan geen psychische stoornis diagnosticeert, denkt hij bij een deel van deze patiënten wel aan een samenhang met psychosociale factoren, ook als dit door de patiënt niet wordt…

Praktijk

Harttamponnade, een levensbedreigende complicatie na een coronary bypass
Mevrouw Van Asten belt een beetje paniekerig op voor haar man. Hij is 2 weken geleden aan zijn hart geopereerd en is nu zo vreselijk moe. Ik ken de heer Van Asten, 63 jaar, als een wat bezorgde, precieze man. Hij heeft 2 weken geleden een coronary-bypass-operatie ondergaan wegens toenemende…
Overwerkaccijns
Een jeugdherinnering. Mijn moeder placht met regelmaat te zeggen: ‘Word je nou niet te mager?’ Steeds opnieuw poogde zij mij aan te zetten tot inname van extra voedsel, in de stellige overtuiging dat weliswaar moddervette mensen een geducht slechte gezondheid hebben, maar dat het met hun…
Chronische buikpijn
Buikpijn is een verzamelterm voor alle pijnklachten die zich afspelen in de regio abdominalis. In dit artikel verstaan we onder chronische buikpijn lang bestaande of steeds terugkerende pijn in de onderbuik of in onder- en bovenbuik, dat wil zeggen minimaal 12 weken continue of…
Man of vrouw in de spreekkamer: Geen wissewasje verschil?
Maken verschillen tussen mannen en vrouwen iets uit voor de huisartsenzorg? Toine Lagro-Janssen meent van wel en vertelt in een interview waarom zij vindt dat daarvoor meer aandacht moet komen. Immers, elke huisarts weet dat vrouwen en mannen andere klachten hebben. Ook is alom bekend dat mannen…
Gevlucht en niet zo gezond: De zorgen van de huisarts
De huisarts ziet steeds vaker asielzoekers en vluchtelingen op zijn spreekuur. Hoe is de zorg voor hen geregeld? Wat zijn veelvoorkomende klachten en wat kan de huisarts daarmee doen? Het valt soms niet mee om de vinger op de achterliggende problematiek te leggen. Maar met tijd, geduld en…
Kinderen met koorts: Hoe herken je de meningitis?
Kinderen met meningitis zijn hét schrikbeeld van huisartsen, met als grootste angst dat ze de diagnose te laat stellen of zelfs helemaal missen. De kans dat er dingen niet goed gaan is dan ook groot. De alarmsymptomen zijn niet eenduidig, kunnen net zo goed wel als niet voorkomen, en verschillen…
Bij de casus over reanimatie: Het ABC aan de telefoon
Vorige maand ging ‘Bij de kennistoets’ over toepassing van het ABCreanimatieschema bij een volwassene die vermoedelijk door een hartstilstand is getroffen. Ditmaal wordt ingegaan op de telefonische instructie indien bij een vermoedelijke hartstilstand niet direct hulp voorhanden is. Bij een…