2005, nummer 3

Jaargang

Nieuws

Afvallen!!!
Als huisarts hoor ik vaak van patiënten dat ze willen afvallen. Met een moedeloze blik kijken ze me aan. Een dieet volgen lukt ze niet, en dat kan ik me ook wel voorstellen. Wie houdt het wel vol om alleen maar chemisch smakende shakes te drinken? Dat moet toch anders kunnen? Zelf weet ik vaak…
Voorlichting en gezamenlijke besluitvorming in de huisartsenpraktijk: het kan vaker
Patiënten vinden het belangrijk om voorlichting te krijgen van hun huisarts en om mee te beslissen over een behandeling. Op een aantal punten gebeurt dat niet zo vaak als patiënten willen. Oudere patiënten worden het minst bij beslissingen betrokken. De Wet op de geneeskundige…
Hulp bij reuma
Het Reumahulpboek is een duidelijke, praktische en complete gids voor mensen met reumatische aandoeningen (RA, artrose en andere gewrichtsaandoeningen). De Reumapatiëntenbond heeft zorgvuldig werk geleverd; het boek is volledig afgestemd op de Nederlandse situatie. De uitgave hoort bij de nog…
Persoonlijke continuïteit in de huisartsenpraktijk in de context van de 21ste eeuw
Prof.dr. Frans Huygen (1917-1998) was een van de grondleggers van de moderne huisartsgeneeskunde, niet alleen in Nederland maar wereldwijd. Zijn promovendi organiseren af en toe speciale voordrachten over de huisartsgeneeskunde. De eerste lezing – over het NHG en de huisartsgeneeskunde – werd…
Formularia
In korte tijd zijn er van drie geneesmiddelgidsen voor huisartsen vernieuwde uitgaven verschenen. Ze zijn alledrie klein en passen gemakkelijk in een jaszak of visitetas. Het Geneeskundig Jaarboek geeft een uiterst beknopt overzicht van de in Nederland voorgeschreven middelen. Ze zijn als…
Terminale zorg bij cardiorespiratoire aandoeningen kan beter
In vergelijking met terminale kankerpatiënten is er minder aandacht voor het terminale stadium van patiënten die sterven aan een hart- of longaandoening. Ook krijgt deze laatste groep patiënten minder medicatie ter palliatie. Onderzoek in twee Engelse huisartsenpraktijken naar de dossiers van 154…
Vreemde vogels
Wouter van Kempen schrijft korte verhalen over zijn kleurrijke praktijk in het blad Medisch Vandaag . Hij heeft meer dan 50 nationaliteiten in zijn praktijk en een praktijkfolder in twaalf talen. Die korte verhalen zijn nu geordend, aangevuld en voorzien van een paar verbindende teksten. Als…
Farmaceutische invloed
Het Britse parlement hield de afgelopen maanden een aantal interessante hoorzittingen over de invloed van de farmaceutische industrie op het gezondheidszorgonderzoek, patiëntenorganisaties en dokters. Ook zaken als veiligheid, zinloze surrogaat uitkomstmaten, registratie van geneesmiddelen en…
Oefenboek psychiatrie
In de psychiatrie is er een manier van denken, aanvoelen en interpreteren nodig waarbij je rekening houdt met onzekerheden. Dit oefenboek leert hoe je in die gevallen toch met gefundeerde uitspraken kan komen. Het boek is volgens de auteurs bedoeld als hersengymnastiek om beslissingen op het…
Stress op het werk als oorzaak van fibromyalgie
Of fibromyalgie nu een echte ziekte is of niet; men doet er onderzoek naar. Zo keken Kivimäki et al. in een prospectief cohortonderzoek naar de relatie tussen stress op het werk en het ontstaan van fibromyalgie. Ze namen in 1998 en 2000 vragenlijsten af bij 10.968 werknemers van 12 Finse…
Van kennis naar doen
De auteurs van dit boek geven een overzicht van de methoden die zijn ontwikkeld om de kwaliteit van de patiëntenzorg te verbeteren. De afgelopen 15 jaar zijn er naast de intercollegiale toetsing andere methoden ontstaan, die ieder op eigen gestructureerde wijze de kwaliteit van de zorg kunnen…
Omgaan met risico op chronische aandoeningen
Voor patiënten en dokters is het moeilijk om een goed begrip van genetica te krijgen. Patiënten hebben zo hun eigen ideeën over een chronische aandoening in de familie en of ze zelf risico lopen. Walter et al. zochten in de literatuur naar kwalitatief onderzoek over hoe mensen omgaan met het…
‘Even bij oma langs’: soms ver reizen en dus minder hulp
De geografische afstand tussen ouders, kinderen, broers en zussen, en schoonouders is gemiddeld dertig à veertig kilometer, mits ze in Nederland wonen. Onder hoogopgeleiden is de afstand tussen familieleden gemiddeld twee- tot driemaal zo groot als onder laagopgeleiden. Deze gegevens zijn…
Continuïteit bij kwetsbare groepen
Continuïteit van zorg en een persoonlijke benadering door de huisarts is voor kwetsbare groepen vrouwen van groot belang, zo concluderen onderzoekers in Canada. Ze spraken in een aantal focusgroepen met vrouwen die wegens financiële of relationele problemen – met name geweld – in een…
Tetanusprofylaxe
Het stukje over de tetanusprofylaxe is fijn leesbaar en beknopt opgeschreven (H&W 2005;48:23). Prima. Maar: HIV-geïnfecteerden beschouwen als niet-gevaccineerden? Wordt hier niet bedoeld: HIV-geïnfecteerden met een lage weerstand, gemeten aan de CD 4 -cellen? Graag uw antwoord. Chris Rietmeijer …
Coloscopie veel beter dan colonfoto
Een colonfoto aanvragen om te screenen, om de oorzaak van rectaal bloedverlies of om een anemie op te sporen, lijkt een kunstfout te worden. Dat kun je concluderen uit een methodologisch goed opgezet onderzoek: 614 patiënten met een anamnese van rectaal bloedverlies, anemie of een familieanamnese…
Manuele therapie bij coxartrose
Met genoegen nam ik notitie van het journaalstukje in H&W (2005;48:3) over mijn onderzoek aangaande manuele therapie bij coxartrose. Helaas staat er een aantal onjuistheden in het stukje. Er staat dat de patiënten slechts door twee therapeuten zijn behandeld en dat dit het verschil in effect…
Lagerugpijn: werkplekaanpassing of oefentherapie?
Patiënten met lagerugpijn hervatten na werkplekaanpassing sneller het werk dan na oefentherapie. Dat zijn de belangrijkste uitkomsten van de dubbelpromotie aan het VU medisch centrum van Han Anema en Ivan Steenstra. Beide promovendi deden onderzoek naar mogelijkheden om werknemers met…
Soja voor de preventie van allergie en voedselintolerantie bij zuigelingen
Achtergrond De IgE-gemedieerde aandoeningen van het atopisch syndroom – astma, hooikoorts, constitutioneel eczeem en voedselallergie – komen veel voor. De belangrijkste uiting van voedselallergie is koemelkallergie. Daarvan is de prevalentie 1,8%. Soja-allergie komt veel minder vaak voor: 0,5%…
Cognitieve gedragstherapie bij onverklaarde klachten
Cognitieve gedragstherapie – individueel of in groepen – helpt bij functioneel of medisch onverklaarde klachten. Maar hoeveel patiënten gaan er nu daadwerkelijk in op het voorstel voor een dergelijke behandeling? Dit probleem werd onderzocht door Arnold et al. voor spreekuurbezoekers in de…

Wetenschap

De dokter, de interventie en het effect
De persoon van de dokter bepaalt het effect van de interventie. Daar is in toenemende mate bewijs voor. Met woorden van deze strekking beschrijft de psychiater Van Os op de volgende pagina's van Huisarts en Wetenschap het grote belang van de persoon van de dokter in de diagnostiek en de…
Behandeling van depressie in de huisartsenpraktijk
Onlangs stond in verschillende Nederlandse dagbladen dat het Trimbos-instituut het plan heeft om 10 regionale depressieteams op te richten. Doel hiervan is de zorg voor depressieve patiënten te garanderen, omdat opnieuw is gebleken dat huisartsen in de zorg tekortschieten doordat zij óf te veel…
De huisartsenkliniek in IJmuiden
Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw is het aantal ziekenhuisbedden steeds verder teruggebracht. Als gevolg hiervan is de selectie aan de poort van het ziekenhuis strenger geworden, ten nadele van de minder ernstig zieken. Met de vergrijzing van de bevolking zullen er steeds meer oudere…
Het premenstrueel syndroom
Kenmerkend voor het premenstrueel syndroom (PMS) is het cyclisch optreden van klachten vóór de menstruatie. De klachten verdwijnen zodra de menstruatie doorzet. De meest genoemde klachten zijn: opgeblazen gevoel, spanningsgevoel, hoofdpijn, pijnlijke borsten, rug- en buikpijn, moeheid,…
Ziekte en gedrag
Ziekte en gedrag hebben een innige relatie. In een documentaire die de VPRO in december 2004 uitzond over ziekte en gedrag, werd zelfs gesteld dat ziekte voor 80% uit gedrag ‘bestaat’. Cecile Boot, een gezondheidswetenschapper, is in haar promotieonderzoek nagegaan hoe die samenhang tussen ziekte…

Praktijk

Toetsing in de huisartsopleiding: Het nieuws onder de zon
In een nieuwe serie neemt In de praktijk een kijkje in de wereld van toetsing in de huisartsopleiding. Er wordt stilgestaan bij de vernieuwing van de opleiding en de impact daarvan op het toetsen van haio's en huisartsopleiders. Belicht worden kernbegrippen zoals meten, waarderen en beslissen,…
De LESA ‘Dementie’ in de praktijk: Gedeelde zorg, geen halve zorg
Mevrouw Haas, 66 jaar, komt sporadisch bij huisarts Klaas Schuurman. Zij heeft vanwege forse lumbale artrose enkele jaren thuiszorg voor het zware huishoudelijk werk. Bij haar wekelijkse bezoeken merkt thuiszorgmedewerkster Lizet Verdonk dat mevrouw Haas steeds stiller wordt en niet meer…
Verlichting van pijn in de palliatieve fase
In een reeks van acht artikelen geven we een breed overzicht van de mogelijkheden van huisartsgeneeskundige zorg voor patiënten in de palliatieve fase. In de vorige aflevering schetsten we de basisprincipes van palliatieve zorg. In dit tweede artikel gaan we in op de aanpak van pijn. In de…
Symptomatische behandeling van niet-specifieke hoest
Hoesten is een van de meest voorkomende redenen voor patiënten om naar de huisarts te gaan. Meestal gaat het om ongecompliceerde bovensteluchtweginfecties. De incidentie op het spreekuur van de huisarts is 34 per 1000 personen. De incidentie is bij kinderen tot 4 jaar het hoogst (1 Meestal…
Supportersgeweld
Vorige maand betoogde ik dat de positie van de huisarts bedreigd wordt door twee fundamentalistische groepen in de samenleving die allebei goed zijn ingeburgerd… De minderheidsbeweging (specialisten) kwam toen aan de orde; nu richt ik mijn vizier op een meerderheidsgroepering (patiënten). In…
Interview met Jaap van der Leden: De LAT-relatie tussen huisarts en ziekenhuis
Op een steenworp afstand van de hoofdingang van het Rijnland Ziekenhuis staat een wit noodgebouw netjes in de verf. Daar is het gezondheidscentrum gevestigd waar ook Jaap van der Leden sinds augustus zijn praktijk heeft. Vijf huisartsen (drie praktijken) werken er samen met een groep…
Brian Bosch over spraakherkenning op de computer: Voor de huisarts met twee vingers…
Spraakherkenning is feitelijk de vervanging van de muis en het toetsenbord door het gesproken woord. Niet alleen worden gedicteerde teksten opgenomen, maar ook stuur je het programma via gesproken commando's. Dat hóéft overigens niet: een snelle greep naar de muis blijft door de computer gewoon…
Accreditering van de huisartsenpraktijk: Dokter Bob wordt gevisiteerd!
In een heus ‘feuilleton’ verhaalt In de praktijk deze maanden over de gang van zaken rond visitatie en accreditering van de huisartsenpraktijk. De eerste afleveringen behandelden de voorbereiding, aanmelding en intake voor de accreditering en de gegevensverzameling. Dit keer gaat het over de…