2005, nummer 1

Jaargang

Nieuws

Gereedschap voor verandering
De inleiding geeft goed weer waarom dit boek geschreven is: ‘The National Health Service is changing at a relentless pace and nowhere more so than in primary care. Clinical, management and administrative roles in general practice have developed significantly over the past ten years resulting in…
Blanke kinderzieltjes
Als je aan kinderen tussen de 9 en 11 jaar vraagt hoe je ziekteverwekkers die infecties veroorzaken moet bestrijden, antwoorden zij het vaakst dat daarvoor pillen nodig zijn. Onderzoekers in Nieuw-Zeeland hebben 66 kinderen gevraagd hoe infectieziekten verspreid worden en hoe ze bestreden moeten…
Huisartsen scoren beter als zij onderwijs geven
Huisartsen die co-assistenten of huisartsen-in-opleiding begeleiden, scoorden beter op een kwaliteitstest dan huisartsen zonder onderwijsactiviteiten. In Nieuw-Zeeland zijn 176 huisartsen, van wie er 57 betrokken waren bij onderwijs, beoordeeld op hun praktijkvoering. De criteria hierbij waren…
Peter Lucassen verlaat redactie H&W
Peter Lucassen, huisarts in Bakel, zat 7 jaar lang in de redactiecommissie van H&W. Zijn termijn zat er eind 2004 helaas op. Eind 1999 was hij samen met Marjolein Berger ook interim-hoofdredacteur. Hij heeft niet alleen meer dan 100 journaalstukjes geschreven, maar ook vele commentaren, klinische…
Intieme vloek
Met schrijversgretigheid gebruiken vrouwelijke auteurs een moeilijke of pijnlijke menstruatie in hun fictieve werk, zoals Connie Palmen in De vriendschap en Renate Dorrestein in Buitenstaanders . En vermoedelijk zal er geen (auto)biografie van een vrouw zijn, die geen melding maakt van…
Eerder dood door vitamine E
Een vitamientje meer kan echt kwaad. Hoge doses vitamine E blijken in plaats van minder, meer sterfte te geven, aldus een zorgvuldige Amerikaanse systematische review. Anti-oxydanten als vitamine E worden nogal eens aangeraden bij allerlei chronische aandoeningen. Al eerder uitte men twijfel over…
Erectiestoornissen in de huisartspraktijk
De recensie van collega Roger Damoiseaux van mijn proefschrift Erectiestoornissen in de huisartspraktijk behoeft een reactie (H&W 2004;47:483). In de eerste plaats stelt hij dat het onzeker is of er een relatie bestaat tussen het feit dat ik in mijn inleiding schrijf dat er enkele jaren geleden…
Niks helpt bij chronische prostatitis
Ciprofloxacine (Ciproxin ® ) en tamsulosine (Omnic ® ) blijken niet beter te werken dan een placebo bij de behandeling van chronische prostatitis of chronische bekkenpijn bij mannen. Hoewel het effect van antibiotica bij deze klachten nimmer is bewezen, gebruikt men ze nog steeds. In een goed…
Insuline glargine
In zijn journaalbericht (H&W 2004;47:547) zegt Zaat dat ondanks het feit dat met insuline glargine geen verbetering in metabole controle wordt bereikt het gebruik toch stijgt. Hij stelt dat ‘reclame dus blijkbaar beter werkt dan evidence’. Het betreft hier een persoonlijke mening die bepaald niet…
Oproep klinische lessen gevraagd
We streven ernaar om in elke H&W een klinische les te publiceren. Dat lukt natuurlijk alleen als huisartsen die ook schrijven. De basis van wetenschap begint met goed kijken, en dat doen we de hele dag. Klinische lessen kunnen gaan over zeldzame ziektebeelden of bijzondere behandelingen, maar ook…
Gecombineerde orale anticonceptiva voor de behandeling van acne bij vrouwen
Achtergrond Acne is een veel voorkomende huidafwijking bij vrouwen. Er bestaat geen standaardbehandeling voor, maar orale anticonceptiva (OAC's) die oestrogeen en progestageen bevatten, worden vaak ter behandeling van acne aan vrouwen voorgeschreven. Doel De effectiviteit bepalen van OAC's bij…
Zorg inkopen op kwaliteit blijft problematisch
Volgens een recent rapport van de Amerikaanse Agency for Healthcare Research and Quality is er nog maar heel weinig bewijs voor de effectiviteit van financiële beloningen voor kwaliteit van de zorg ( quality-based purchasing ). Het achterliggende idee van deze manier van zorg inkopen is dat als…
No-claimregeling treft kwetsbare groepen
Ongeveer 20% van alle Nederlanders heeft in een jaar geen enkele keer contact met de huisartsenpraktijk, ook niet voor een herhaalrecept; eveneens 20% heeft 10 keer of vaker contact en voor de overige 60% is de jaarlijkse frequentie 1 tot 10 keer. Personen die vaak de huisarts consulteren (10…
Antibioticaprofylaxe bij recidiverende cystitis bij vrouwen
Achtergrond Urineweginfecties komen bij vrouwen veel voor en naar schatting treden bij 20-30% van de vrouwen recidieven op. Het is een optie om aan vrouwen die regelmatig een recidief hebben continu een lage dosis van een antibioticum als profylaxe voor te schrijven. Doel Vaststellen wat de…
De e-maildokter
‘Wijsheid en moed moet je hebben om te vernieuwen of te innoveren. Je moet lef hebben en niet bang zijn voor risico's. Robert Mol heeft die eigenschappen, een doordrammer is hij. En dat heeft hij nodig ook, want wie een subliem idee heeft, stuit op weerstand.’ Niet mijn woorden, maar die van de…
Chronisch psychiatrische patiënten
In de bekende serie Practicum Huisartsgeneeskunde verscheen onlangs dit boek van Douwe de Vries. Chronisch psychiatrische patiënten komen vaak voor in de huisartsenpraktijk. Het betreft een heterogene groep chronische patiënten die bij de huisarts gevoelens van onmacht en ergernis kunnen…
Continuïteit doet ertoe
Op 17 november 2004 hield George Freeman in Nijmegen de vijfde Frans Huygenlezing Personal continuity of care in general practice moving into the 21th century context . Freeman was hoogleraar huisartsgeneeskunde aan de Univeristy of London. Hij stond uitvoerig stil bij de feiten over en het…
Erfelijkheidsgegevens: vertrouwelijk of familiebezit?
Voetangels en klemmen was ook een passende titel geweest voor dit boek, waarin diverse auteurs de problemen belichten die hulpverleners tegenkomen bij de omgang met genetische tests. In het eerste deel beschrijven de auteurs klinisch genetische, juridische en psychologische problemen die kunnen…
Vignetten zijn betrouwbare kwaliteitsmaat
Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat klinische vignetten de kwaliteit van handelen van artsen beter weergeven dan de gegevens uit het medisch dossier. Vignetten doen het iets minder goed dan standaardpatiënten. Honderdzestien algemeen internisten in vier verschillende ziekenhuizen en primary…
De Vlaamse geneesmiddelenstrijd
Een gezonde argwaan tegen de farmaceutische industrie en haar praatjes is een vereiste voor elke praktiserende arts. Dirk Van Duppen, huisarts in het Vlaamse Deurne en werkzaam in een praktijk van Geneeskunde voor het Volk, schreef een boek dat deze argwaan tot ongekende hoogten doet stijgen…
Manuele therapie bij coxartrose
Daar waar cognitieve gedragstherapie het panacee wordt voor psychische klachten, lijkt manuele therapie dat te worden voor klachten van het bewegingsapparaat. Hugo Hoeksema, manueel therapeut in het St Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein, deed een RCT waarin hij manuele therapie vergeleek met…

Wetenschap

Functioneren van ouderen
The Longitudinal Aging Study Amsterdam, LASA is een onderzoek naar predictoren en consequenties van veranderingen in het functioneren van ouderen. Men volgde vanaf het begin van de jaren negentig om de drie jaar een representatieve steekproef uit de Nederlandse bevolking van zo'n 3000 ouderen…
Huisartsenpost
Simpel gezegd gaat het in de wetenschap om het toetsen en genereren van hypothesen, die geplaatst worden in een theoretisch kader. Men toetst een hypothese aan gemeten uitkomsten. Als die uitkomsten valide en betrouwbaar zijn gemeten, kan de theorie worden bijgesteld, mits de onderzoeksresultaten…
Continuïteit als pijler van de huisartsgeneeskunde
Meer dan 11.000 ingevulde vragenlijsten en dan nog optimistisch blijven; dan kenmerkt het doorzettingsvermogen van Henk Schers om een moeilijk onderwerp als continuïteit goed in beeld te krijgen. Een aantal van zijn onderzoeken publiceerde hij ook in dit tijdschrift. Het aantal definities van…
Aan het werk
Huisartsen missen een debatcultuur. Auteurs schrijven, lezers lezen. Dat vind ik niet genoeg. Misschien kan het dit jaar eens anders. Onderzoekers willen gelezen worden en lezers willen over onderzoek lezen. Goed nieuws, lijkt me. Deze positieve geluiden waren te horen tijdens een workshop op de…
De behandeling van overspanning
De diagnose overspanning wordt voornamelijk gebruikt door huisartsen en bedrijfsartsen. Huisartsen spreken ook wel van surmenage. Hoewel van overspanning vaak wordt beweerd dat het een vaag begrip is, hebben huisartsen er een heel duidelijk beeld van en heeft onderzoek uitgewezen dat…
Voorkeuren van studenten geneeskunde en recent afgestudeerden voor het beroep van huisarts
De komende jaren wordt een tekort aan huisartsen verwacht. Aan het eind van de basisopleiding is de belangstelling voor huisartsgeneeskunde groter dan aan het begin. Toenemende belangstelling voor huisartsgeneeskunde bestaat met name onder vrouwelijke geneeskunde studenten en…

Praktijk

Coeliakiediagnostiek bij de huisarts
Coeliakie komt vaker voor dan tot nu toe gedacht. In een normpraktijk hebben gemiddeld 12 patiënten coeliakie. Meer dan de helft van de coeliakiepatiënten komt niet met het klassieke beeld van diarree bij de huisarts. Anemie, verminderde botdichtheid en uitingen van andere deficiënties…
Dysmenorroe
Dysmenorroe (pijnlijke menstruatie) is het meest voorkomende gynaecologische probleem bij fertiele vrouwen. De incidentie in de huisartsenpraktijk is 4-5 en de prevalentie 6 per 1000 vrouwen per jaar. Het komt het meest voor in de leeftijdsgroepen van 15-24 jaar (incidentie 13,9, prevalentie 19…
Spelleiders
Soms is het makkelijk… De zwetende, rochelende, kuchende en vermoeide najaarspatiënt heeft voor de huisarts een griepje. Laboratoriumdiagnostiek is overbodig. Toch is de huisarts sluipenderwijs alsmaar meer afhankelijk geworden van aanvullend labonderzoek. En binnen een paar jaar krijgt die…
Overspanning onderbouwd: De LESA-makers geven een toelichting
Samenwerking binnen de eerste lijn is voor de huisarts een belangrijk onderwerp. Ter ondersteuning daarvan worden Landelijke Eerstelijns Samenwerkingsafspraken (LESA's) maakt het NHG. In dit nummer van H&W vindt u de LESA ‘Overspanning’, opgesteld in samenwerking met de bedrijfsartsen. In de…
Instroommanagement in de huisartsenpraktijk: Houd de huisarts overeind!
Onder deze noemer hebben Univé Verzekeringen en DHV Holland Noord een ‘packagedeal’ gesloten, waarvan de projectgroep Triage onderdeel vormt. Deze projectgroep vroeg het NHG en de Stichting Deskundigheidsbevordering Holland Noord om een triageprotocol te implementeren met inbegrip van een…
Accreditering van de huisartsenpraktijk:Dokter Bob bereidt zich voor!
In een heus ‘feuilleton’ verhaalt In de praktijk deze maanden over de gang van zaken rond visitatie en accreditering van de huisartsenpraktijk. De eerste afleveringen behandelden de voorbereiding, aanmelding en intake. Dit keer gaat het over de voorbereiding van de accreditering. In volgende…
NHG-Standaard Het soa-consult: De achtergronden op een rij
Vorige maand verscheen de NHG-Standaard Het soa-consult, waar veel hulpverleners in de eerste lijn verlangend naar hebben uitgekeken. Het aantal soa is de laatste jaren immers sterk toegenomen en de aangewezen diagnostiek en behandeling veranderen voortdurend. NHG-nieuws besteedde eerder al…
NHG-Wetenschapsdag 2005: Een bezoek aan de voordrachten
Tijdens de NHG-Wetenschapsdag kwamen meer dan honderd onderwerpen aan de orde in voordrachten, posterpresentaties en workshops. In de praktijk woonde enkele voordrachten bij en een workshop. (Zie voor een beschrijving van de dag zelf en de gehouden plenaire lezingen het NHG-nieuws .) Ton…
Bij de casus over omgaan met (bijna-)fouten: Balancerend op de randjes
Voor aanvang van de hagro-bijeenkomst bespreken de huisartsen bij de koffie enkele recente voorvallen die in de wandelgangen circuleren. Maar liefst drie huisartsen noemen een voorbeeld waarbij op de dokterspost een casus aanvankelijk is afgedaan als hyperventilatie, terwijl er later toch iets…
Hoe verloopt het diagnostisch denken van de ervaren huisarts?
Diagnostiek ligt in het hart van de huisartsgeneeskunde. Een diagnose is vooral nodig om een uitspraak te kunnen doen over prognose en behandeling. Anamnese en lichamelijk onderzoek vormen de belangrijkste bouwstenen in dat diagnostische proces. Huisartsen koppelen ruim 200 frequent…