2007, nummer 5

Jaargang

Nieuws

De waarheid over voedselgoeroes in de media
Bijna dagelijks berichten de media over de gezondheidseffecten van voedselbestanddelen. Eet groene bladeren en uw bloed wordt voorzien van extra zuurstof en uzelf van extra vitaliteit. Geelwortel beschermt tegen prostaatkanker. In de BMJ trekt Ben Goldacre fel van leer tegen dit soort berichten…
Psychologie in de eerste lijn
Dit boek verwoordt inhoud, organisatie en ambitie van de eerstelijnspsychologie (ELP). Het is bedoeld voor eerstelijnspsychologen en andere eerstelijnsprofessionals. Eenenveertig auteurs werkten eraan mee, onder wie vijf huisartsen. Eerst wordt uitgelegd wat de ELP biedt: diagnostiek van lichte…
Druk, drukker, drukst
Huisartsen hebben het druk en werken vaak op tijden dat anderen vrij zijn. Maar wie heeft het nou het drukst? Engelse onderzoekers stuurden een vragenlijst naar 4200 huisartsen. Iets meer dan de helft stuurde de vragenlijst terug. Deze groep was redelijk representatief. Antwoorden van de…
Leerboek en praktijkboek psychiatrie nieuwe stijl
Dit Leerboek Psychiatrie is een breed opgezet, overzichtelijk, helder en zakelijk geschreven boek. Vrijwel alles komt aan de orde. Het begint met een algemeen deel van acht hoofdstukken, gevolgd door een deel met acht hoofdstukken over specifieke stoornissen en tot besluit twaalf hoofdstukken…
Werken aan de afzetmarkt
Omzet blijft een zaak van vraag en aanbod. In de Verenigde Staten, anders dan in Nederland, mag de pillenfabricerende industrie zich ook voor geneesmiddelen die alleen op recept verkrijgbar zijn rechtstreeks tot de potentiële consument richten. De gemiddelde Amerikaanse televisiekijker krijgt…
Seksuele gezondheid in Nederland
In dit boek worden de resultaten weergegeven van een epidemiologisch onderzoek in een voor de Nederlandse volwassen bevolking representatieve steekproef. De betekenis van het begrip seksuele gezondheid wordt uitgelegd: niet alleen de afwezigheid van ziekten in relatie tot seksualiteit, maar het…
Den Haag krijgt leerstoel Public Health
De gemeente Den Haag heeft een bijzondere leerstoel ‘Public Health’ verworven bij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). De leerstoel is vooral gericht op het verbeteren van de gezondheid van groepen in achterstandsituaties. Barend Middelkoop, hoofd Epidemiologie van de GGD Den Haag en…
Onderzoeksresultaten: op wie van toepassing?
In trials worden, als het goed is, patiënten ingesloten die voldoen aan helder omschreven criteria. Resultaten kunnen dan worden gegeneraliseerd naar patiënten die in grote lijnen voldoen aan dezelfde criteria. Vaak wordt echter een deel, en soms zelfs een groot deel van de patiënten die wel aan…
Probleemgeneesmiddelen
Zo’n 25 jaar geleden was het in ziekenhuizen nog heel gebruikelijk om na het rondbrengen van de avondmedicatie nog even met de pot vol mogadonnetjes rond te gaan, waaruit iedereen die dat bliefde – als waren het smarties – er een kon nemen. Ook ik moest er indertijd aan geloven, want had ik de…
Transcendente meditatie goed voor het hart?
Persbericht: transcendente meditatie effectief bij zwarte Amerikanen met hartfalen. Onzin? Toch maar eens kijken. Maar liefst 446 patiënten met hartfalen benaderd, van wie er uiteindelijk 23 meededen. Het toeval bepaalde of ze werden ingewijd in de Wondere Wereld van de Transcendente Meditatie …
Pulsaties voelen bij opsporing van perifeer arterieel vaatlijden
In hun POEM ‘Pulsaties voelen bij opsporing van perifeer arterieel vaatlijden’ komen Doorn-Van den Heuvel en Eekhof tot de conclusie dat de sensitiviteit van het voelen van pulsaties van de voetarteriën laag is bij vergelijking met de enkel-armindex. Zij vinden dit lichamelijk onderzoek daarom…
Ziekte meten in de Engelse huisartsenpraktijk: meten met verschillende maten?
Engelse onderzoekers vergeleken vier databases, drie bestanden afkomstig van verschillende onderzoeksnetwerken van geautomatiseerde huisartsen met landelijke dekking en een regionaal netwerk van negen praktijken in North Staffordshire. De registraties verschilden enigszins in wijze van coderen,…
Chemotherapie bij hormoonrefractair prostaatcarcinoom
Achtergrond De behandeling van mannen met gemetastaseerd prostaatkanker met daarbij pijnlijke botmetastasen is moeilijk. Gegevens van recente RCT’s naar de effecten van chemotherapie geven aan dat deze behandeling de levensduur kan verlengen, de pijn kan verminderen en de kwaliteit van leven…
Alleen is maar alleen: huisartsen steeds vaker samen
De huisartsen die vanwege hun leeftijd op het punt staan te stoppen met werken, hebben in hun arbeidzame leven heel wat zien veranderen. De solisten onder hen behoren nu tot een minderheid. De groepspraktijk wordt de standaard. Een arts die in 1970 een huisartsenpraktijk begon, deed dit…
Pneumokokkenvaccinatie bij patiënten met COPD
Achtergrond Richtlijnen zoals de NHG-Standaard COPD: behandeling en de CBO-richtlijn Ketenzorg COPD adviseren geen standaardvaccinatie voor pneumokokken bij patiënten met COPD omdat in geïndustrialiseerde landen deze vaccinatie niet effectief is om (pneumokokken)pneumonieën of sterfte daaraan…
Redactioneel
In Nederland komt het CVA vaker voor bij personen met een laag opleidingsniveau, en opleidingsniveau is nauw gerelateerd aan de sociaal-economische status. Zou het cardiovasculair risicomanagement voor deze groep wellicht minder goed zijn en zou dat vooral de verklaring zijn van dat verschil in…
Geweld
Het boek ‘Geweld’ door Joke de Vries is geschreven voor hulpverleners in de medische beroepen, dus ook voor huisartsen. Dit boek is speciaal, omdat het een zoektocht is naar wat geweld is, hoe je het kunt tegenkomen en hoe je er op een niet gewelddadige manier mee om zou kunnen gaan. Ze licht…

Wetenschap

Off-label voorschrijven: medisch handelen en motieven van huisartsen (bijlage)
Tabel 1 Motieven die een rol spelen bij de beslissing wel of niet off-label voorschrijven (n=463) Motieven Gemiddelde score Sd Percentage waarbij het motief vaak of altijd een rol speelt Volgens richtlijnen van beroepsgroep werkzaam 4,14 1,13 45,4 Volgens algemene handboeken werkzaam 4,03 1,07…
Stoppen met roken: hoe pakken wij dat aan?
Roken veroorzaakt klachten, ziekten en voortijdige sterfte. Huisartsen kunnen een bijdrage leveren aan het tabaksontmoedigingsbeleid. De minimale interventiestrategie Stoppen met roken is een relatief effectieve methode die huisartsen kunnen toepassen om rokers te helpen bij het stoppen…
Stoppen met roken: hoe pakken wij dat aan? (bijlage)
Continue Morbiditeitsregistratie Peilstations 2006 Toelichting Klachten als gevolg van roken. Risicogroep: patiënt heeft een (chronische) aandoening (bijv. hart/vaatziekte, hypertensie, COPD, diabetes) waardoor roken extra schadelijk kan zijn. Preventief: patiënt rookt,…
Medische zorg buiten kantooruren: de huisartsenpost of de spoedeisende eerste hulp?
In veel landen verandert de organisatie van de huisartsenzorg buiten kantooruren. Er komen meer grootschalige huisartsenposten (HAP) met een centrale triage. Soms is de eerstelijnszorg gelieerd aan spoedeisende eerste hulpverlening in ziekenhuizen (SEH). Deze ontwikkelingen zijn gedeeltelijk te…
Gratis hulp bij stoppen met roken
Een vergoeding voor hulpmiddelen bij het stoppen met roken lijkt een zinvolle en kosteneffectieve manier te zijn om het aantal rokers in Nederland te verminderen. Een vergoedingssysteem verlaagt de drempel voor rokers om ondersteuning te gebruiken en geeft zorgverleners meer mogelijkheden…
Maagbescherming bij vaatbescherming?
Clopidogrel beschermt beter tegen secundaire cardiovasculaire vaatschade dan ASA en geeft minder gastro-intestinale bijwerkingen. Toch is er ook bij clopidogrel een verhoogde kans op (recidief) maagbloedingen. Een verhoogd bloedingsrisico is geen contra-indicatie voor clopidogrel. Het…
Verschillen in preventieve zorg door huisartsen verklaren sociaal-economische verschillen in de incidentie van CVA niet
Het cerebrovasculair accident (CVA) is wereldwijd de tweede doodsoorzaak en een van de hoofdoorzaken van invaliditeit. Een lagere sociaal-economische status gaat gepaard met een hoger risico op CVA.1-8 Meer dan eenderde van alle CVA’s kan worden toegeschreven aan een lagere sociaal…
Het effect van ramipril op de incidentie van diabetes
In de NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 wordt gesteld dat een gestoord nuchtere glucose – een geringe verhoging van de nuchtere waarden – wijst op een grotere kans op de ontwikkeling van diabetes mellitus en daarmee op een verhoogd cardiovasculair risico. Aanbevolen wordt bij een…
Off-label voorschrijven: medisch handelen en motieven van huisartsen
Artsen schrijven regelmatig medicijnen voor met een andere indicatie dan in de registratietekst van het medicijn staat vermeld (= off-label). Off-label voorschrijven kan gewenst zijn, maar kan ook risico op bijwerkingen geven voor de patiënt en overbodige kosten met zich meebrengen. …

Praktijk

Slingerpaden
De oudste zoon belde mij: ‘Mijn vader ligt in het ziekenhuis, en hij is er erg slecht aan toe. Hij is lichamelijk en geestelijk “op”, zoals dat heet. Eigenlijk wil hij sterven. Hij kwam zelf met die wens en uit die nu keer op keer, vaak huilend. Kunt u niet even bij hem langskomen? Ik zal er dan…
‘Je zou met je kwaliteit moeten kunnen concurreren’
In 1997 ging de initiatiefgroep tot het Bijna-thuis-huis Druten van start. Bogaerts was hier van meet af aan bij betrokken: ‘We kwamen in die tijd zeswekelijks bijeen om te vergaderen en bezochten Bijna-thuis-huizen in onder andere Uithoorn en Dodewaard om te bekijken hoe ze daar hun…
Souvenir uit Turkije
De familie Mak, bestaande uit vader (34 jaar), moeder (31 jaar), Rob (4 jaar) en Ilse (1,5 jaar), hebben de zon opgezocht in Turkije. Helaas kregen ze de dag voor de terugreis naar Nederland in wisselende ernst buikklachten en diarree. Huisarts Luinstra gaat eens goed zitten voor de behandeling…
Je weg zoeken buiten de vakjes
Het NHG en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) werken al langer samen op het gebied van de patiëntenvoorlichting. Zo kwam als coproductie de publieksbrochure Grieppandemie (Wereldgroep) tot stand en werden de teksten van de NHG-Patiëntenbrieven gebruikt op www.kiesBeter.nl…
De teloorgang van een goed initiatief?
In 1998 werd de Landelijke Transmurale Afspraak (LTA) Astma bij kinderen vastgesteld. Datzelfde jaar nam de DHV Zuidoost-Brabant samen met de regionale kinderartsen en met ondersteuning van Meetpunt Kwaliteit de implementatie van de LTA ter hand. In 2000 volgde een subsidie voor drie jaar van…
Een allochtone peuter met kromme beentjes
De afgelopen jaren krijgt het belang van vitamine-D-toediening bij bepaalde risicogroepen (zoals niet-westerse allochtonen en ouderen) opnieuw aandacht. Niet-westerse allochtonen lopen vooral risico op vitamine-D-deficiëntie door een gebrek aan zonlicht in combinatie met een vaak donkere…
Het beoordelingsgesprek
Deze serie gaat over medisch onderwijs in de huisartsenpraktijk, over vakmanschap en meesterschap. Het mes snijdt aan twee kanten: studenten en huisartsen-in-opleiding (aios) leren van uw expertise en uw deskundigheidsontwikkeling krijgt nieuwe impulsen. We volgen de opleider op zijn weg als…