2004, nummer 4

Jaargang

Nieuws

Actieve implementatiestrategie effectief?
Leidt het simpelweg maken van de richtlijn en het versturen ervan tot de beoogde implementatie? Je zou denken van niet: er lijkt wat meer nodig te zijn. Bekkering et al. onderzochten daarom in een cluster randomized controlled trial bij 113 fysiotherapeuten of een actieve implementatiestrategie…
Alternatief genezen
‘Alternatieve geneeswijzen zijn niet meer weg te denken uit de samenleving’, zo schrijft de auteur in zijn verantwoording. In deze nieuwe uitgave staat informatie over ruim 400 geneeswijzen. De auteur verantwoordt zijn keuze en werkwijze uitvoerig. Er zijn 50 nieuwe geneeswijzen bijgekomen ten…
Bloeddruk meten over de mouw
Noch de systolische noch de diastolische bloeddruk wordt significant beïnvloed door het al dat niet meten op een blote arm. Engelse onderzoekers vergeleken in een goed opgezet onderzoek bloeddrukmetingen bij 201 patiënten gemeten op een blote bovenarm, een opgerold overhemd en over de mouw heen…
Dokter worden
Nog steeds zal iedere co-assistent zich min of meer herkennen in de verwondering en soms zelfs verbijstering die Alexander van Es (pseudoniem voor Ignace Schretlen) ervoer toen hij tientallen jaren geleden aan zijn co-schappen begon. Hoewel mijn co-schappen alweer vier jaar achter me liggen, ben…
Wonca-appetizer: diabetes en myocardinfarct
Twee discussieonderwerpen voor bij de lunch tijdens het komende WONCA-congres in Amsterdam: diabetes en zorg na een infarct. In België is de prevalentie van diabetes bijna twee keer zo hoog als in Slovenië.Dat blijkt uit een vergelijkend onderzoek in 8 huisartsenregistratienetwerken. De…
Psychische stoornissen in Nederland: NEMESIS
Het gebrek aan kennis over de geestelijke gezondheidstoestand van de Nederlandse bevolking was de reden van het Ministerie van VWS om het Trimbos-instituut de opdracht te geven tot een landelijk representatief bevolkingsonderzoek naar de geestelijke gezondheid en het zorggebruik in de geestelijke…
Fietsen is goed voor lage-rugpijn
De meeste dokters zullen aan hun rugpijnpatiënten wel gemerkt hebben dat zitten en een licht gebogen houding vaker tot meer pijn leiden dan activiteiten als liggen, lopen en fietsen. Volgens het oude paradigma van Nachemson heeft dat te maken met de druk in de tussenwervelschijf. In zittende…
Ziek van vluchten
Dertigduizend vluchtelingen wachten al langer dan drie jaar in een azc, waar afhankelijkheid, gebrek aan privacy en onzekerheid over de toekomst leiden tot identiteitsverlies en hospitalisering. Geen wonder dat zij met veel psychische problemen en lichamelijke klachten kampen, waarbij er een…
Terminale zorg kan altijd beter
De kwaliteit van terminale zorg is onder de maat en voor verbetering vatbaar. Dat is de conclusie van een groot nationaal onderzoek uitgevoerd in de Verenigde Staten onder familieleden van overleden patiënten.De onderzoekers gingen de ervaringen met terminale zorg na van familieleden van…
Chronische maagzuurremmers: slikken of stoppen?
Spijker-Huiges et al. (H&W 2003:46:746-9) betogen dat het niet voorschrijven van maagzuurremmers de meest effectieve methode is om onnodig gebruik terug te dringen. Dat behoeft toch enig commentaar en aanvulling. Uit de praktijk blijkt dat bij bepaalde groepen chronische gebruikers een actieve…
Kanker in beeld
Op het omslag staat een grillig geschilderd, donkerblauw werk met hierin een bruine structuur die uit vijf woeste tentakels bestaat. Het onheilspellende karakter van dit schilderwerk wordt geaccentueerd door het contrast van wat zwart en wit in het blauw. Op pagina 94 staat dat dit werk ‘onbewust…
Overdracht herpes genitalis vermindert met dagelijks valaciclovir
Een groot internationaal onderzoek heeft laten zien dat één dagelijkse dosis van 500 mg valaciclovir de overdracht van het herpesvirus vermindert in monogame relaties. In een gerandomiseerd onderzoek is bij 1484 monogame stellen, waarvan een partner bekend was met symptomatische herpes genitalis…
Het nieuwe takenpakket
Op 11 december 2003 presenteerden het NHG en de LHV het rapport Functie- en Taakomschrijving Huisartsenzorg . In dit rapport staat een goede beschrijving van de feitelijke zorgverlening door de huisarts. Gelukkig wordt de zorgverlening niet louter beperkt tot protocollering, standaardisering,…
De kunst van het ouder worden
Ongeveer vijftien procent van de ouderen kampt met milde depressieve klachten en ruim twee procent van de ouderen heeft een ernstige depressie. In de preventieve geestelijke gezondheidszorg is depressie bij ouderen een prioriteit. Het doel van de film De kunst van het ouder worden is ouderen…
Hart voor vrouwen
Aan welke ziekte sterven wereldwijd de meeste vrouwen? Met deze vraag opende een redactioneel van The Lancet .Hartaanvallen en beroertes blijken tweemaal zoveel vrouwelijke slachtoffers te eisen als alle vormen van kanker samen. Vrouwen hebben zelfs een grotere kans om aan hart- en vaatziekten…
Diagnose pneumonie bij lage-luchtweginfecties
Met belangstelling las ik het artikel van Hopstaken et al. ‘De waarde van anamnese, lichamelijk onderzoek, BSE en CRP voor de diagnose pneumonie bij lage-luchtweginfecties’ (H&W 2004;47:9-15). Hun resultaten kunnen leiden tot een bruikbare richtlijn voor de behandeling van lage-luchtweginfecties…
Halfjaarlijkse hypertensiecontrole blijkt voldoende
Halfjaarlijkse bloeddrukcontroles zijn even effectief als driemaandelijkse controles. Tot die conclusie komt de Hypertension Follow-up Study Group. Die vergeleek in een RCT het effect van zes- en driemaandelijkse bloeddrukcontroles op de gemiddelde bloeddruk, patiënttevredenheid en therapietrouw…
De praktijkondersteuner
In het Journaal van januari geeft de hoofdredacteur een samenvattend oordeel over de onderzoeken omtrent de praktijkondersteuner (H&W 2004;47:1) Het is opmerkelijk dat hij de RCT van Van Son et al.,die in hetzelfde nummer staat, in één adem noemt met de door hem terecht als kwetsbaar beoordeelde…
Kwaliteit van de huisartsenopleiding
Tijdens de ‘Dag van de huisarts’ op 12 februari was er een kleine workshop van de LOVAH over de kwaliteit van de opleiding. Slechts een enkele haio bezocht die bijeenkomst, maar er is een mogelijkheid tot revanche: de LOVAH organiseert een landelijke enquête over tevredenheid over de opleiding…
Vrouwelijke huisartsen redden zorg in grote steden
In een journaalstukje (H&W 2004;47:3) beweert Joost Zaat dat het percentage vrouwelijke huisartsen in de grote steden veel sneller stijgt dan elders in Nederland. Uit de cijfers die hij daarna noemt blijkt echter het tegendeel: als het percentage vrouwelijke huisartsen in Nederland tussen 1990 en…
Huisartsenpost: gewone klachten met acuut karakter
De huisartsenzorg tijdens diensten verschilt wezenlijk van de huisartsenzorg binnen kantoortijd. Uit een vergelijking tussen de Nijmeegse Huisartsenpost (CHN) en LINH blijkt dat op de huisartsenpost zich vooral de acute problematiek aandient met het daarbij behorende medicatie- en verwijsbeleid. …
Angina pectoris
In de NHG-Standaard Stabiele angina pectoris (H&W 2004;47:83-95) staat onder het kopje niet-medicamenteuze behandeling een aantal adviezen, zoals stoppen met roken en fysieke training. Deze adviezen stemmen overeen met de eveneens recent verschenen Richtlijn Hartrevalidatie.Hierin is angina…
Oefentherapie bij patellofemoraal pijnsyndroom
Achtergrond Patellofemorale pijnklachten komen vaak voor bij adolescenten en jongvolwassenen. Er zijn verschillende namen voor de klachten en evenzoveel verklaringen over de etiologie. Over de behandeling bestaat meer consensus en quadricepstraining wordt veelvuldig geadviseerd. Het is echter…

Wetenschap

Een GGZ-verpleegkundige in de praktijk, wat heb je eraan?
Er zijn huisartsenpraktijken waarin GGZ-verpleegkundigen werken, maar het is niet precies duidelijk wat een huisarts van een dergelijke verpleegkundige kan verwachten. De functie wordt per praktijk zeer verschillend ingevuld. Sommige GGZ-verpleegkundigen voeren taken van de…
Op zoek naar een goed implementatiesysteem
De huidige nascholing van huisartsen is weinig zinvol. Lezingen en schriftelijke cursussen blijken in onderzoeken niet of nauwelijks de patiëntenzorg te verbeteren en het effect van interactieve groepsbijeenkomsten is beperkt.Bovendien wisselt de nascholing van een individuele huisarts…
Heupfracturen voorkomen
Heupfracturen zijn een belangrijk gezondheidsprobleem. In Nederland komen ze 15.000 maal per jaar voor. Van de mensen die een heupfractuur oplopen, overlijden er 2000 tot 3000 binnen een jaar. En ongeveer de helft van degenen die de fractuur overleven, houdt er een ernstige mobiliteitsstoornis…
Alcohol en angst
De psycholoog Marquenie en de psychiater Schadé promoveerden beiden op dezelfde dag aan de Vrije Universiteit van Amsterdam op de relatie tussen alcoholafhankelijkheid en angststoornissen. De verschillende angststoornissen zoals sociale fobie en agarofobie komen vaker voor in combinatie met…
Wel of geen injectietherapie bij schouderaandoeningen?
Schouderklachten komen veel voor. In de huisartsenpraktijk worden incidentiecijfers gerapporteerd van 6 tot 25 per 1000 patiënten er jaar.Dit komt neer op 1 tot 2 patiënten per week voor een gemiddelde huisartsenpraktijk. Ongeveer 20% van alle patiënten wordt in Nederland behandeld met…
Kwaliteit van huisartsgeneeskundig handelen moeilijk te meten
Hoewel in de samenleving de behoefte aan informatie over de kwaliteit van de patiëntenzorg groeit, is de informatie over de zorg in de Nederlandse huisartsenpraktijk schaars. Nu is het nog maar de vraag of de kwaliteit van zorg te meten is. We hebben weliswaar enkele meetinstrumenten voor de…

Praktijk

Huisartsen en neurologen samen aan de slag: ‘The making of’ een Landelijke Transmurale Afspraak
Al een tijdje maakt het NHG samen met wetenschappelijke specialistenverenigingen de zogeheten Landelijke Transmurale Afspraken (LTA's). Hierin wordt de samenwerking tussen huisartsen en specialisten rond bepaalde aandoeningen geregeld. Wie doet wat? Wanneer moet worden verwezen en weer worden…
Huisarts en supervisie: Doorsmeren en olie verversen
Dat supervisie bij uitstek geschikt is voor mensen die werken in de hulpverlening en de gezondheidszorg, ontdekken steeds meer huisartsen. Van tijd tot tijd eens stilstaan bij het eigen functioneren helpt bij het doorbreken van ingeslepen gewoonten en het opsporen van blinde vlekken in het…
Bij de casus over zwangerschap en medicijngebruik: Moeders slikken altijd alles?
In de kennistoets ziet de huisarts de 40-jarige mevrouw Heerema. Haar hypertensie is met metoprolol tbl 1 dd 100 mg goed ingesteld. Mevrouw Heerema heeft een kinderwens. Kan zij deze medicatie doorgebruiken of is metoprolol schadelijk voor embryo of foetus? Wat adviseert u een dergelijke patiënte…
Zelfmanagement van astma
Bij astma is het vaak moeilijk om tot een optimale aanpak te komen waarin patiënt en huisarts zich beiden kunnen vinden. Op grond van de pathofysiologie van astma is onderhoudsbehandeling met inhalatiecorticosteroïden de basis van de medicamenteuze behandeling. Patiënten daarentegen ervaren hun…
Verzakkingsgevoel
Bij een verzakking of prolaps zijn één of meer organen van het kleine bekken vanuit de normale positie naar beneden of voorwaarts verplaatst. Diverse termen worden gebruikt om de soort verzakking te beschrijven. Traditioneel gaat het bij een verzakking om de verplaatsing van organen,…
Verwengeneeskunde
De mens is een luxedier. Hij wil verwend worden. Levenslang. Dat krijgt hij met moederborst en paplepel ingegoten. De wieg is een vijfsterrenhotel. Op afroep – een luidkeelse huilbui is voldoende – wordt aan fysieke behoefte (een potje Olvarit) of knuffelnoodzaak (heerlijk, moeders armen…
NHG-Richtlijn Adequate dossiervorming met het EMD: Van eiland naar vasteland
Heeft u een goed overzicht over uw patiëntendossiers? Maakt u van elektronische correspondentie meteen een samenvatting in het elektronisch medisch dossier of print u die uit en voert u de door u aangestreepte gedeelten handmatig in het EMD in? Presenteert het EMD u een goede voorzet voor een…
De voorwaarden van het elektronisch consult: Gaan we mailen, chatten of cammen?
Iedereen zal het erover eens zijn dat de communicatie tussen huisarts en patiënt een buitengewoon belangrijk element is in de arts-patiëntrelatie. Maar de tijd dat het contact uitsluitend plaatsvond aan weerszijden van het bureau in de spreekkamer ligt ver achter ons. Het telefonisch spreekuur is…