2008, nummer 3

Jaargang

Nieuws

Leidraad Nederlandse gezondheidszorg
Sinds de nieuwe zorgverzekeringswet zijn veel dingen veranderd in de Nederlandse gezondheidszorg. Er zijn nieuwe wetten, regels en bovenal: veel nieuwe instellingen en toezichthouders. En voor elke wet en instelling is er natuurlijk ook een bijbehorende afkorting. Om door de bomen het bos nog te…
Geloven in rouw
Het rouwproces wordt bepaald door allerlei factoren. Spiritualiteit en religie hebben een invloed op gezondheid en gedrag. In een systematische review hebben onderzoekers bekeken of spiritualiteit en geloof van invloed zijn op het rouwproces na verlies van een dierbare. Ze doorzochten 15…
Winkler Prins niet voor leken
De Winkler Prins is een prettig in de hand liggend boek van ruim vierhonderd pagina’s met een stevig kaft en een moderne lay-out. Het bevat veel illustraties en nodigt uit tot bladeren. De hoofdstukken behandelen aspecten als preventie, ouder worden, of orgaansystemen zoals de ogen of de huid. De…
Pijn aan het bewegingsapparaat
In 16 Engelse huisartsenpraktijken werden ruim 4000 volwassenen tot 65 jaar benaderd om een enquête in te vullen over klachten aan het bewegingsapparaat. Zestig procent reageerde, 41% daarvan had meer dan 3 maanden klachten, variërend van 23% bij de jongvolwassenen (18-24 jaar) tot 50% bij de…
Socratisch motiveren
In de huisartsenpraktijk hebben hulpverleners dagelijks te maken met mensen die ongezond gedrag vertonen. Zij roken, bewegen te weinig, eten te veel of ongezond, of hebben problemen op hun werk, maar zijn ondanks al onze pogingen niet te motiveren tot ander, gezonder gedrag. Ingrijpende…
Snotneuzen
Sinusitis heet nu rinosinusitis en gaat steeds meer op een gewone snotneus lijken. Antibiotica helpen niet of nauwelijks. Williamson et al. toonden dit nog eens aan in een fraai gerandomiseerd onderzoek met 4 armen onder 240 volwassenen met sinusitisklachten. Van de 100 patiënten die amoxicilline…
Het borstkankerboek
Dit knalroze boek is in de ‘borstkankermaand’ verschenen en volgens de voorzitter van de Borstkankervereniging Nederland moet elke huisarts het als naslagwerk hebben liggen. Heeft dit – door zes farmaceutische bedrijven gesponsorde – hardcoverboek meerwaarde boven de vele bestaande uitgaven, het…
Telemonitoring bij astma niet kosteneffectief
Het blijft moeilijk om astma goed onder controle te krijgen, juist bij de groep die permanent inhalatiesteroïden nodig heeft. Zelfmanagement komt steeds meer in zwang, en het onderzoek ernaar ook. De Universiteit Maastricht deed in dit kader een gerandomiseerd onderzoek naar de…
Wat is passend bewijs?
Richtlijnen pretenderen evidence-based te zijn. Dat geldt ook voor de NHG-Standaarden zoals de standaard Vaginaal bloedverlies. Je zou denken dat dit een goede zaak is. Een recent rapport van het Centrum voor Ethiek en Gezondheid getiteld Passend bewijs vraagt echter aandacht voor de mogelijke…
Een nieuwe modeziekte in de kiem gesmoord
Het blijft verleidelijk om onbegrepen klachten van pijn of vermoeidheid te verklaren met diagnoses die niet gepaard gaan met objectieve verschijnselen zoals fibromyalgie of het postviraal-syndroom. Teken zijn enkele decennia geleden ontmaskerd als overbrengers van de ziekte van Lyme en bij grote…
Casus aios
De kennelijk onuitroeibare term ‘assistent’ wordt ook gebruikt in het journaaltje Casus aios (H&W 2008;51:4). Dit is een zeer verwarrende term die geen recht doet aan degene om wie het gaat. Het gaat namelijk over artsen in opleiding tot specialist en niet over assistenten in opleiding tot…
Statine niet effectief bij systolisch hartfalen
Niet-gerandomiseerd onderzoek suggereerde dat statines een positief effect hebben op de hartfunctie bij patiënten met hartfalen. Bij de grote, gerandomiseerde onderzoeken werden hartfalenpatiënten echter juist uitgesloten vanwege theoretische risico’s. Dat was voldoende reden voor de opzet van de…
FTR Pijnbestrijding
In het kader van een wetenschapsopdracht die de eerste auteur deed voor haar huisartsenopleiding heeft zij zich nader verdiept in de recent in dit tijdschrift gepubliceerde Farmacotherapeutische richtlijn Pijnbestrijding van het NHG. Wat daarin opviel was de tabel op het samenvattingskaartje…
Ligt MRSA overal op de loer?
Antibioticaresistentie is wereldwijd een toenemend probleem. In Nederland is de prevalentie van antibioticaresistente micro-organismen nog relatief laag, maar ook hier komt steeds meer resistentie voor. In Nederlandse ziekenhuizen is er tussen 2002 en 2006 een verdubbeling opgetreden van de…
Triage en werkdruk
Goed om te horen dat ook anderen (H&W 2007;50;656-9) zich bezighouden met de mogelijkheden van triage om de werkdruk in de huisartsenpraktijk te verlagen. Wij zagen ons vijf jaar geleden genoodzaakt om het roer om te gooien in onze praktijk. De wachttijden waren zodanig opgelopen dat assistentes…
Wel of geen clopidogrel toevoegen aan acetylsalicylzuur om hart- en vaatziekten te voorkomen?
Achtergrond Acetylsalicylzuur alleen geeft ongeveer 20% relatieve risicoreductie van hart- en vaatziekten. Met name bij hoogrisicogroepen zou een grotere risicoreductie uiteraard welkom zijn. Combineren van plaatjesaggregatieremmers is een manier om dit doel te bereiken. Door het verschillende…
Hebben SSRI’s een plaats in de behandeling van depressies bij kinderen en jongvolwassenen?
Achtergrond Depressies komen veel voor onder jongeren (prevalentiecijfer van 2,8% bij kinderen en 5,7% bij adolescenten) en hebben vaak ernstige gevolgen. De effectiviteit van de veelgebruikte SSRI’s bij kinderen en adolescenten is niet duidelijk. Bovendien geven SSRI’s bij deze groep mogelijk…
De dokter en het einde
Vorige maand schreven we nog over een nieuw begin, deze maand gaat H&W voor een belangrijk deel over het naderende einde. We hebben een aantal onderzoeksartikelen over onderwerpen waar u in de dagelijkse praktijk veel mee te maken krijgt. Dementie staat de afgelopen jaren in de schijnwerpers. In…

Wetenschap

Moeten we screenen op vitamine-D-deficiëntie bij niet-westerse zwangeren?
In onze multiculturele samenleving in Nederland lijkt specifiekere kennis over veel voorkomende aandoeningen bij migranten gewenst, met name in de grote steden. Een van deze aandoeningen is vitamine-D-deficiëntie. In onderzoek is aangetoond dat zwangere niet-westerse vrouwen vaak vitamine-D…
Hoe gaan dienstdoende huisartsen om met suïcidaliteit?
Huisartsen nemen een sleutelpositie in bij het signaleren van suïcidaliteit. Belangrijke risicofactoren bij suïcide zijn: een eerdere suïcidepoging, depressie, psychosociale problemen, gevoelens van hopeloosheid en een gestoorde agressieregulatie. Risicogroepen zijn oudere mannen,…
Orale of intramusculaire toediening van vitamine B12 bij vitamine-B12-deficiëntie?
De NHG-Standaard Anemie adviseert intramusculaire toediening van vitamine B12 om pernicieuze anemie te behandelen. Het schema is aanvankelijk 10 injecties van 1 mg met een tussenpoos van 3 dagen, daarna eens per twee maanden injecties van 1mg, levenslang. Het is voor de patiënt…
Surfende patiënten
Patiënten zoeken steeds vaker naar gezondheidsinformatie op het internet. Eenderde van de patiënten zoekt kort voor of na het consult op het internet informatie over hun klacht. Slechts een deel van de patiënten bespreekt deze informatie met de huisarts. In Europa is de…
Communiceren huisartsen volgens de verwachtingen van hun patiënten?
Patiënten willen een aandachtige, vriendelijke, open en empathische dokter die goed luistert. De kwaliteit van de gezondheidszorg kan verbeteren als huisartsen aan patiënten vragen of de communicatie volgens wens verloopt. Een schrijver-arts heeft eens gezegd dat goede arts…
Wie een huisartsenpost belt, verwacht een huisarts aan de telefoon
Huisartsenposten die buiten kantoortijden telefonische consulten aanbieden, verhogen de efficiency van de huisartsenzorg. Patiënten oordelen negatiever over telefonische consulten van huisartsenposten dan over vis-à-vis consulten en visites. De meeste negatieve oordelen (26%)…
Samenhang depressie en cardiovasculaire ziekten
Het proefschrift van Koen van der Kooy gaat over depressie en het risico voor hart- en vaatziekten bij oudere patiënten in de huisartsenpraktijk. Hij deed daarvoor een cohortonderzoek met 143 depressieve en 139 niet-depressieve huisartspatiënten van 55 jaar en ouder met een follow-up van 2 jaar…
In dubio abstine
‘Het is tijd voor een actieve houding van huisartsen, zowel bij het begin als in het verloop van dementie’, schreef Annet Wind zo’n vier jaar geleden in een commentaar in Huisarts en Wetenschap . Herkenning van dementie, ook in een vroeg stadium, leidt tot een verbetering van de zorg, en…
Betere detectie van dementie
Huisartsen zijn vaak niet op de hoogte van de aanwezigheid van (milde) dementie en cognitieve problemen bij hun oudere patiënten. Een stapsgewijze screening onder oudere huisartspatiënten zou de detectie van dementie kunnen verbeteren. Huisartsen zijn vaak niet op de hoogte…
Goede zorg in de laatste levensfase volgens patiënten en hun huisarts
Patiënten overlijden indien mogelijk het liefst thuis, waar hun huisarts de zorg in de laatste levensfase coördineert. Terminale patiënten vinden emotionele steun, pijn- en symptoombestrijding en bereikbaarheid belangrijke aspecten van de huisartsenzorg. Mogelijk denken huisartsen over…

Praktijk

Meten is weten…?
Helaas heb ik hier al eerder moeten memoreren dat aan mijn lijf regelmatig onderhoud wordt verricht, noodzakelijk om mij op de been en aan het schrijven van dit soort stukjes te houden. Nu ga je als mondige patiënt natuurlijk niet over één nacht ijs. Nee, je oriënteert je via internet, bekijkt de…
‘Je moet altijd vanuit de praktijk redeneren’
In een serie gaat In de praktijk in op het perspectief van de huisarts die toe is aan een nieuwe stap in zijn carrière.1 In vorige afleveringen werd het woord gegeven aan Cor van Ree (over huisarts en farmacotherapie, het thema van het NHG-Congres 2007), Rob Keijzer, huisarts, bestuurslid…
Klinisch-wetenschappelijke avond van de aios: Over zin en onzin van alternatieve geneeswijzen
Meer dan honderd mensen verzamelen zich in het UMCG, volgens de gastvrouw ‘vergeleken met de vorige avonden een grandioze opkomst, zeker omdat we dit keer in Groningen bijeenkomen. En de deelnemers zijn afkomstig uit alle hoeken van het land en van zeer divers pluimage.’ Dat klopt: tussen de…
Een mix van nascholing en supervisie
De combinatie van nascholing en supervisie hield in dat er algemene concrete thema’s en problemen werden behandeld en daarnaast kon worden gereflecteerd op de eigen (praktijk)omstandigheden, levenssituatie, persoonlijkheid et cetera. De cursus bestond uit zes tot acht bijeenkomsten van twee uur…
Een verschillend beleid?
Een paar dagen geleden kreeg mevrouw Morsink, 34 jaar, pijn aan haar linkeronderbeen en een harde plek, die ook een beetje rood zag. Ze voelt zich niet ziek en is verder gezond. Ze gebruikt microgynon 30 en is juist herstellende van een knieoperatie. Trombose komt niet in de familie voor. Ze…