Alle nummers
Archief tijdschrift

2021, nummer 11

Jaargang
64
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Podcast: november 2021

    Ketamine is een pijnstillend verdovingsmiddel. Door het stijgende recreatieve gebruik komen ketaminegeïnduceerde urologische klachten steeds vaker voor, variërend van milde dysurie tot ernstige hydronefrose. Femke Veldman en Pim Keurlings bespreken in de H&W-podcast van november hoe belangrijk een vroege herkenning van deze klachten is.

  • Wat wil het geval

    ‘Het is genoegzaam bekend, dat casuïstische mededelingen altoos grote aandacht trekken.’ Aldus de toelichting van de H&W-redactie bij het introduceren van de H&W-rubriek ‘Casuïstiek’, in maart 1960. Ook vandaag de dag is ‘Casuïstiek’ een van de meest gewaardeerde en best gelezen H&W-rubrieken.

  • Casuïstiek centraal in novembernummer H&W

    ‘Wat wil het geval’ heet het themanummer van H&W dat deze maand verschijnt. Het zit boordevol casuïstiek over zeer uiteenlopende onderwerpen. Van zwelling van de tong tot haaruitval. Voor het gemak hebben we ze ingedeeld in subthema’s: Middelen en medicijnen, Urogynaecologie, Hoofd, Huid en Varia. Ook namen we de eerste in H&W verschenen casuïstiek over spontane pneumothorax onder de loep. Zin om na het lezen van al die casuïstiek ook een artikel te schrijven? Lees dan ‘Casuïstiek voor dummies’.

  • Dermatologische apps herkennen nog niet vroegtijdig een melanoom

    Het aanbod van dermatologische apps groeit, maar hoe zit het eigenlijk met de kwaliteit daarvan? Een onbetrouwbaar oordeel van een app, verkregen via een algoritme, over een foto van een huidplek kan voor veel onnodige onrust zorgen of patiënten juist ten onrechte geruststellen. Wij onderzochten de wetenschappelijke onderbouwing van dermatologische apps voor het vroegtijdig ontdekken van een melanoom. Die bleek beperkt te zijn.

  • H&W-e-redacteur Annet Sollie: ‘Ik ben graag bezig met de combinatie ICT, onderzoek en geneeskunde’

    Wie zijn de mensen die Huisarts en Wetenschap maken? Die elke 2 weken bij elkaar komen om artikelen te bespreken, te discussiëren over de ontwikkelingen in het huisartsenvak en te brainstormen over themanummers? In de serie Redactie in beeld stellen ze zich voor. Huisarts/informaticus Annet Sollie is al sinds 2014 betrokken bij H&W, onder meer als (e-)redacteur en ‘chef Uw diagnose’.

  • Lokale lidocaïne bij postherpetische neuralgie

    Na een doorgemaakte herpes zoster-infectie hebben patiënten vaak nog lang last van de pijn. Niet iedereen wil daarvoor orale medicatie gebruiken. Een lokale applicatie van lidocaïne zou dan een mogelijkheid zijn, maar de richtlijnen zijn hierover niet eenduidig. Wij vroegen ons af wat de beste lokale pijnbestrijding is.

Wetenschap

  • Zakboek en teledermatologie bij nagelproblematiek

    Nagelproblemen worden beschouwd als een uitdagend onderdeel van de dermatologie. Het Zakboek Nagel-afwijkingen (onychopathie) op Huidziekten.nl is hierbij een prima hulpmiddel en verdient daarom meer bekendheid. Ook telegeneeskunde leent zich uitstekend voor nagelproblematiek. Voor vragen waarop in het zakboek geen antwoord is te vinden, is via platforms betrouwbaar en goed bruikbaar advies te krijgen bij dermatologen.

  • Revisie van de eerste casuïstiek in H&W: spontane pneumothorax

    In maart 1960, 3 jaar na de publicatie van de allereerste H&W, introduceerde de redactie de rubriek Casuïstiek. De eerste bijdrage daarin was van de hand van prof. dr. Jules Enneking, internist-directeur van het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen. Hij beschreef de spontane pneumothorax aan de hand van 3 casussen. Nu, ruim 60 jaar later, gaan 2 longartsen uit hetzelfde ziekenhuis en 3 huisartsen uit dezelfde stad in op de huidige wetenschappelijke inzichten rond dit ziektebeeld. Is er in de tussenliggende tijd veel veranderd?

Praktijk

  • Wat te doen bij acute zwelling van de tong?

    Acuut angio-oedeem is een zeldzame bijwerking van ACE-remmers. Het individuele risico is weliswaar klein, maar vanwege het enorme aantal gebruikers zorgen ACE-remmers toch voor een groot aantal spoedgevallen door angio-oedeem. De NHG-Behandelrichtlijn Urticaria en angio-oedeem gaat slechts marginaal in op dit specifieke type oedeem. Daarom geven wij in deze casuïstiek een aanvulling.

  • Casuïstiek voor dummies

    Speelt u als lezer van Huisarts en Wetenschap weleens met de gedachte om ooit zelf een bijdrage te schrijven? Maar hebt u geen idee hoe u dat moet aanpakken? Lees dan vooral deze nascholing eens. We laten u hier in 10 stappen zien hoe u een artikel voor de rubriek Casuïstiek schrijft en geven bij iedere stap tips en trucs. Van het bedenken van een onderwerp of het vinden van een geschikte casus, tot een kijkje achter de schermen bij het beoordelingsproces door de redactie van Huisarts en Wetenschap.

  • Hoe herkent u het zeldzame Phelan-McDermidsyndroom?

    De afgelopen decennia is de kennis over zeldzame ziekten en genetica toegenomen. Toch kent elke huisartsenpraktijk wel kinderen of volwassenen die nog niet gediagnosticeerd zijn met een zeldzame ziekte, terwijl ze daar wel baat bij kunnen hebben. Hoe vindt u bijvoorbeeld patiënten met het zeldzame Phelan-McDermidsyndroom? Deze patiënten hebben meestal een normaal uiterlijk en een onbegrepen ontwikkelingsachterstand. De diagnose wordt vaak pas laat gesteld, en gedrags- en belevingsproblemen worden niet (h)erkend. In dit soort gevallen kunt u een beroep doen op speciale expertisepoliklinieken van de universitaire ziekenhuizen. Deze hebben een geïndividualiseerd multidisciplinair begeleidingstraject opgezet om u te ondersteunen bij de diagnostiek, monitoring en behandeling.

  • Calcificerende tendinopathie [Kennistoets]

    Toets uw kennis.

  • Van een verhoogd ALAT tot spierdystrofie van Becker

    Spierdystrofie van Becker is een zeldzame X-gebonden recessieve aandoening waarbij spiercellen het eiwit dystrofine onvoldoende kunnen aanmaken. De aandoening, die bijna uitsluitend mannen treft, is verwant aan duchennespierdystrofie maar begint later en verloopt milder. De eerste verschijnselen openbaren zich meestal na het vijfde levensjaar. Spierzwakte en hartproblemen komen soms pas later in het leven aan het licht. De diagnose is alleen te stellen met genetisch onderzoek.

  • Zwanger ondanks een IUD

    Het plaatsen van een intra-uterine device (IUD oftewel spiraaltje) tijdens een onttrekkingsbloeding biedt geen garantie dat de vrouw niet zwanger is. Ga daarom altijd na of iemand in de periode voor de plaatsing wel correcte anticonceptie heeft toegepast. Bij verwijdering van het IUD moet de vrouw het advies krijgen in de week ervoor geen of alleen veilige seks te hebben.

  • Een te kleine penis, een verborgen probleem?

    Mannen van alle leeftijden kunnen onzeker zijn over de lengte van hun penis. In dit artikel beschrijven we welke vragen de huisarts zelf kan beantwoorden en wanneer verwijzing wenselijk is. De sleutel daartoe is de lengte van de penis in uitgerekte toestand: de stretched penile length. Door de penis te meten, uitleg te geven over wat normaal is en psychische, sociale en seksuele klachten te exploreren, kan de huisarts veel patiënten verder helpen.

  • Een onschuldig calciumtabletje?

    Nederlanders gebruiken grote hoeveelheden zelfzorggeneesmiddelen en voedingssupplementen. Deze zijn relatief onschuldig, ook al is de gezondheidswinst soms twijfelachtig, maar sommige mineralen hebben relevante interacties met antibiotica. Tel daarbij op dat calciumcarbonaat in de huisartsenpraktijk een van de meest voorgeschreven geneesmiddelen is, met een half miljoen gebruikers, en het zal duidelijk zijn dat mineralengebruik een plaats verdient in het medicatiebewakingssysteem.

  • Houd rekening met suïcidaliteit bij autismespectrumstoornissen

    Het wordt hoe langer hoe duidelijker dat mensen met een autismespectrumstoornis (ASS) een groter risico op suïcidaliteit lopen. Omdat mensen met ASS over het algemeen moeite hebben met sociale vaardigheden, zal het voor hen veelal extra moeilijk zijn om zelf over gedachten aan suïcide te beginnen. Huisartsen en POH’s-ggz zullen daarom alert moeten zijn op mogelijke suïcidaliteit.

  • De behandeling van calcificerende tendinopathie van de schouder

    Tachtig procent van de mensen die met schouderklachten de huisarts bezoeken heeft een subacromiaal pijnsyndroom (SAPS). Patiënten hebben pijn in de schouder en/of een bewegingsbeperking in het abductietraject, die wordt veroorzaakt door een aandoening van de rotator cuff en/of bursa onder het schouderdak (acromion). Een belangrijke veroorzaker van SAPS is de combinatie van een ontstoken rotatorcuffpees en kalkafzetting in de aangedane pees, ook wel bekend als calcificerende tendinopathie of tendinitis calcarea. De uitdaging is om te bepalen in welke fase van de ziekte de patiënt zich bevindt en hier de behandeling op te laten aansluiten.

  • Corticosteroïdengebruik in de palliatieve fase

    Patiënten in de palliatieve levensfase kunnen last hebben van een verscheidenheid aan klachten. Die klachten zijn specifiek gerelateerd aan de onderliggende ziekte of zijn aspecifiek, zoals vermoeidheid, dyspneu, anorexie en misselijkheid. Deze symptomen hebben vaak veel invloed op de kwaliteit van leven voor de patiënt en diens omgeving. Corticosteroïden kunnen dan uitkomst bieden. Maar vanwege de mogelijke bijwerkingen van deze middelen zal de patiënt dan wel goed moeten worden gevolgd.

  • Ecg-casus ‘Geluk bij een ongeluk’

    De huisarts laat een ambulance bellen vanwege tekenen van hemodynamische shock en daarop anticiperend legt hij een veneuze infuustoegang aan. De assistente haalt de AED en legt deze in dezelfde ruimte. Zij maakt vervolgens een ecg [ecg 1 ]. Direct daarna wordt de patiënt minder aanspreekbaar, met…

  • Ecg-casus ‘Geluk bij een ongeluk’ [Antwoord]

    Frequentie & regelmaat | Regelmatig ritme, frequentie 200/min. As | Op dit ecg zijn de QRS-complexen vreemd en breed, waardoor het moeilijk te beoordelen is welke afleiding het meest positief of iso-elektrisch is. AvR is het meest positief (scherpe R-top), wat past bij een extreme as. …

  • Ketamine: populaire partydrug met urologische complicaties

    Ketamine is een pijnstillend verdovingsmiddel, dat in de medische wereld steeds minder wordt gebruikt vanwege psychostimulerende bijwerkingen. Juist deze bijwerkingen verklaren de toenemende populariteit van het middel als partydrug. Door het stijgende recreatieve gebruik zien we steeds vaker ketaminegeïnduceerde urologische klachten, variërend van milde dysurie tot ernstige hydronefrose. Vroege herkenning kan (onomkeerbare) schade beperken en ernstige pathologie aan lage en hoge urinewegen voorkomen. Hier is een rol voor de huisarts weggelegd, die patiënten op het spreekuur krijgt met (recidiverende) op een urineweginfectie lijkende plasklachten. Vooral jonge mensen met onverklaarde en/of therapieresistente mictie-klachten moeten proactief naar het gebruik van drugs worden gevraagd.

Richtlijn

  • Nieuw medicamenteus stappenplan in herziene NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2

    De NHG-Standaard Diabetes mellitus 2 is herzien. De herziene standaard bevat een nieuw medicamenteus stappenplan voor zeerhoogrisicopatiënten. Het advies is om bij deze patiënten eerder te starten met SGLT2-remmers en GLP1-receptoragonisten. Uit recent onderzoek blijkt namelijk dat deze bloedglucoseverlagende middelen voor een afname van de kans op hart- en vaatziekten zorgen.

  • NHG-Standaard Maagklachten aangepast op beschikbare H2-antagonisten

    Na een periode van grondstofvervuiling en leveringsproblemen zijn medio 2021 de H2-antagonisten ranitidine en nizatidine definitief uit de handel genomen. Beide middelen zijn verwijderd uit de NHG-Standaard Maagklachten.

NHG Forum

  • Nieuw: naslagfunctie in NHG-Formularium

    Sinds kort is het NHG-Formularium beschikbaar in een naslagomgeving op formularium.nhg.org. In de naslagomgeving staan indicaties uit het NHG-Formularium geordend op orgaansysteem. Deze functie is vergelijkbaar met het vroegere zakboekje Farmacotherapie voor de huisarts. U kunt zoeken naar een indicatie, therapieschema, of een geneesmiddel.

  • Deel uw casuïstiek [Column]

    Een belangrijk deel van het werk van het NHG draait om het maken van richtlijnen: aanbevelingen voor diagnostiek en behandeling van de patiënt voor je neus, systematisch ontwikkeld op basis van onderzoek bij een grote groep patiënten. Casuïstiek is veelal het omgekeerde: het draait om iets wat je tegenkomt bij een van je patiënten, maar het kan nuttig zijn bij vele andere.

  • Onderzoek naar doorontwikkeling Thuisarts.nl

    Thuisarts.nl wil een generieke digitale informatievoorziening zijn met betrouwbare en toegankelijke gezondheidsinformatie voor iedereen. Op die manier ondersteunt de website zelfzorg, zelfregie en persoonsgerichte zorg. Om die positie te behouden en verder te versterken is doorontwikkeling en duurzame financiering nodig. Aansluiting op de wensen en behoeften van huisartsen en bezoekers is daarbij van belangrijk. Momenteel vindt een haalbaarheidsstudie plaats over Thuisarts.nl, met een maatschappelijke impactanalyse. Dit vormt de basis voor een programmavoorstel voor doorontwikkeling.

  • Calamiteitenonderzoek wint NHG-Wetenschapsprijs 2021

    Met haar publicatie in de Journal of Patient Safety over gemist acuut coronair syndroom bij triage op de huisartsenpost wint Carmen Erkelens de NHG-Wetenschapsprijs 2021. Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan een huisarts die voorloper is in innovatieve en toepasbare wetenschap.

  • Welke verbeteringen kent het HIS-Referentiemodel 2021?

    Hoe houd je elkaar binnen de praktijk op de hoogte van belangrijke zaken rondom een patiënt? Hoe vind je snel de meest passende episode bij het opslaan van een deelcontact? Hoe gaat het HIS om met documenten die bij het dossier horen, zoals gescande brieven? Elk jaar verschijnt een up-to-date versie van het HIS-Referentiemodel. Maret Zonneveld is een van de makers en vertelt welke zaken in de versie 2021 zijn gewijzigd.