2009, nummer 7

Jaargang

Nieuws

Polyfarmacie bij ouderen
Met het ouder worden stijgt de kans op het ontwikkelen van chronische aandoeningen, zoals diabetes mellitus en hart- en vaatziekten. Dit gaat vaak gepaard met het gebruik van meerdere geneesmiddelen, ook wel polyfarmacie genoemd. Toename van het aantal geneesmiddelen verhoogt de kans op…
De waarde van lijnen
Het anticiperen op een groeiende en veranderende zorgvraag is de eerste van vijf ‘maatschappelijke opgaven’ die VWS heeft geformuleerd en die veranderende zorgvraag stelt nieuwe eisen aan inhoud, kwaliteit, organisatie en bekostiging van de zorg. Dit geldt zeker voor het groeiend aantal…
Undercover
‘Triage is een groot risico’, zo concludeerde de Inspectie voor de Gezondheidszorg in 2004 in haar rapport Huisartsenposten in Nederland, nieuwe structuren met veel kinderziektes . De triage-assistenten op huisartsenposten moeten voldoen aan bijzondere opleidingseisen, die moeten worden opgenomen…
Doktershoppen
Het kan klikken tussen mensen. Dan werk je lekker samen, in de spreekkamer bijvoorbeeld. De arts-patiëntrelatie past als een jas. Een verhouding kan ook neutraal zijn, maar werkbaar. De arts-patiëntrelatie past als een overall, alleen functioneel. Beide is goed. Eén keer kreeg ik een acute hekel…
Stoppen met roken: de sigaar uit eigen doos?
In Duitsland onderzocht men de kosteneffectiviteit van stoppen-met-roken interventies door huisartsen. In een cluster randomized trial werden 82 huisartsen gerandomiseerd over 4 opties. Optie 1 was de gewone huisartsenzorg. Bij optie 2 kreeg de huisarts specifieke training en een beloning van €…
Broeders hoeder?
In mijn jeugd sliep ons hele gezin op zolder, want dat was de enige verdieping die boven op onze nietige begane grond was gezet. De zeven kinderen sliepen, verdeeld over een vijftal bedden, in de diverse hoeken. Die hoeken waren door gordijnen van elkaar afgeschermd, een beetje zoals in…
Leidt screenen tot een bypass?
Diabetespatiënten hebben een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en vormen dus een interessante groep voor screeningsactivisten. Een onderzoek naar het effect van screening op cardiovasculaire aandoeningen en het effect daarvan op de mortaliteit en event rate van hart- en vaatziekten kon dan…
Afnemend patiëntenbezoek in ziekenhuizen
Huisartsen bezoeken hun patiënten in het ziekenhuis steeds minder. Amerikaanse onderzoekers trokken deze conclusie toen zij de gegevens bekeken van de Amerikaanse zorgverzekering voor 65-plussers, Medicare. In een indrukwekkend retrospectief cohortonderzoek namen zij maar liefst 3 miljoen…
Inlegzooltherapie tegen voetpijn
Achtergrond Voetklachten worden vaak behandeld met op maat gemaakte inlegzolen of voetortheses. Desondanks zijn effectonderzoeken schaars. Doel Het evalueren van het wetenschappelijke bewijs over effectiviteit van op maat gemaakte voetortheses (inclusief steunzolen) ter behandeling van…
Spelletjesziek
De introductie van verschillende digitale vormen van verstrooiing heeft ook zijn keerzijde. Je kunt er verslingerd aan raken, of last krijgen van CANS (wat vroeger RSI heette). Elk nieuw spelletje heeft zo zijn eigen gevolgen. In PubMed zijn al vier gevallen van ‘wiiitis’ (nuttig nieuw woord voor…
Belgisch
Tot en met de eerste twee paragrafen ga ik akkoord met het intermezzo ‘Belgisch’ van Nico van Duijn (Huisarts Wet 2009;52:151). Dan stelt hij dat in België dokters veel meer antibiotica voorschrijven dan in Nederland, ook als dat niet nodig is, bij virussen en kleine ongemakken en dat daarom alle…
Gevolgen van routinematige maagprotectie
Onderzoek naar schade die medicatie kan aanrichten is spaarzaam. Recent verscheen in JAMA een retrospectief onderzoek naar de vermindering van het remmende effect op de bloedplaatjesaggregatie door clopidogrel bij gelijktijdig gebruik van een protonpompremmer (PPI). Bekend was dat zowel…
Film over huiselijk geweld
De dvd bevat een documentaire en een educatieve film over de gevolgen van huiselijk geweld, gemaakt door Anne-Mieke van den Berg. ‘Huiselijk geweld vindt plaats achter gesloten deuren. Slachtoffers en plegers komen er niet openlijk voor uit dat ze leven in een situatie die wordt beheerst door…
Eigen denkwerk onontbeerlijk
Een van de centrale problemen van de geneeskunde en in het bijzonder de arbeidsgeneeskunde betreft de vraag of een waargenomen associatie tussen een agens en het optreden van ziekte van causale betekenis is. Sir Bradford Hill was vlak na de Tweede Wereldoorlog als statisticus verbonden aan de…
HPV-vaccinatie: hoe eerder, hoe beter?
Infectie met het Humaan Papillomavirus (HPV) kan de kans op het ontwikkelen van baarmoederhalskanker vergroten. Om deze reden werd begin dit jaar het HPV-vaccin opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma voor twaalfjarige meisjes. De virussen die tot baarmoederhalskanker kunnen leiden worden…

Wetenschap

Screening vermindert sterfte aan prostaatkanker
Prostaatkanker is de meest voorkomende maligniteit onder mannen in Nederland, en daarmee een belangrijke doodsoorzaak. In Nederland krijgen ieder jaar ongeveer 9000 mannen de diagnose prostaatkanker, en overlijden 2300 mannen aan de gevolgen van uitgezaaide prostaatkanker (www.ikcnet.nl)…
Lang zullen we leven
Ongeveer 40% van al onze ouderen overlijdt aan een hartaanval of hersenbloeding. De aanwezigheid van niet onderkende afwijkingen als atriumfibrilleren en een oud myocardinfarct verhogen de kans hierop aanzienlijk. Op theoretische gronden zou screening en behandeling van deze afwijkingen dus zeer…
Scherp instellen DM2 kost meer dan het oplevert
Het is al meer dan 50 jaar duidelijk dat macro- en microvasculaire complicaties de grootste bedreiging vormen voor patiënten met diabetes mellitus type 2 (DM2). Vooral macrovasculaire complicaties (hart- en vaatziekten) zijn gevaarlijk: deze bekorten de duur en de kwaliteit van het leven het…
Routine-ECG’s bij oudste ouderen
Preventie bij cardiovasculaire ziekten is ook bij ouderen effectief, maar toch worden zij vaak onderbehandeld. Een routine-ECG identificeert effectief ouderen met een verhoogd risico op cardiovasculaire mortaliteit en versnelde functionele achteruitgang. Cardiovasculaire…
‘Klassieke risicofactoren voor hart- en vaatziekten hebben bij ouderen geen voorspellende waarde’
Als De Ruijter vertelt over zijn onderzoek naar maatregelen om hart-en vaatziekten bij ouderen te voorkomen, krijgt hij steevast een casus te horen van een oudere die ‘een fantastische dood’ had: een hartinfarct in de slaap. ‘Ik hoor vaak de vraag: “Mogen deze oude mensen nog ergens aan…
De kwaliteit van telefonische triage op huisartsenposten
Onderzoek naar de kwaliteit van telefonische triage richt zich meestal op de kwaliteit van het urgentieniveau dat de triagist heeft vastgesteld. Er is weinig bekend over de kwaliteit van de verschillende fasen van het zorgproces van telefonische triage. Triagisten gaven een…
Ook onderbehandeling bij polyfarmacie!
Polyfarmacie en onderbehandeling komen bij ouderen veel voor. Dit onderzoek laat zien dat juist bij polyfarmacie de kans op onderbehandeling groot is. Het optimaliseren van polyfarmacie zou ook het voorkómen van onderbehandeling moeten inhouden. Achtergrond Onder ouderen komt…
Prostaatkankerscreening? Nog even niet!
Prostaatkanker is een van de meest voorkomende tumoren bij oudere mannen. Invoering van prostaatkankerscreening is al jarenlang onderwerp van discussie. De European Randomized Study of Screening for Prostate Cancer (ERSCP) is begin jaren ’90 opgezet om hierover meer helderheid te krijgen. In…

Praktijk

Diffuse haaruitval
Diffuse haaruitval is verlies van hoofdhaar volgens een bepaald patroon. Patiënten komen bij de huisarts omdat ze ongerust zijn over het dunner worden van hun haar of de plotseling opgetreden kale plek. Meestal vrezen ze dat dit een voorteken is van geheel kaal worden. Uiteraard spelen ook…
Pityriasis rosea
Bij een erythematosquameuze huidafwijking die begint op één plek en wordt gevolgd door een exantheem van kleinere rozerode en lichtschilferende plekjes, denken we al snel aan pityriasis rosea. Soms ziet u echter patiënten met een exantheem dat weliswaar lijkt op pityriasis rosea, maar waarbij…
NHG-Standaard Niet-traumatische knieproblemen bij kinderen en adolescenten
Er zijn drie NHG-Standaarden over knieproblemen: op verschillende leeftijden en al dan niet voorafgegaan door een trauma. De NHG-Standaard Niet-traumatische knieproblemen bij jongeren en adolescenten gaat in op standafwijkingen van de knie en een aantal zogenaamde ‘voorste knieklachten’, namelijk…
Triage kan beter
Uit het artikel van Derkx et al. blijkt dat assistenten bij triage op de huisartsenpost ongeveer de helft van de vragen bij de betreffende klacht, zoals staat aangegeven in de NHG-TelefoonWijzer, niet stelden. Bovendien sloten veel van hun vragen onvoldoende aan bij het stappenplan zoals dat in…
Prostaatlijden
Een Europees onderzoek, waarbij bijna 35.000 mannen uit de regio Rotterdam waren betrokken, geeft antwoord op de vraag of prostaatkankerscreening in de algemene bevolking kan leiden tot sterftereductie. Er werd een significant (relatief) sterfteverschil van 20% bereikt, met dien verstande dat om…
Voordrachten
Het NHG organiseert samen met de afdeling Huisartsgeneeskunde van het Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde van het UMC Utrecht de jaarlijkse wetenschapsdag op 19 juni in Utrecht. Ook dit jaar is er geen apart thema, dus er is weer volop ruimte voor…