2005, nummer 7

Jaargang

Nieuws

Intellectuele veelvraat
Dit boek is al een tijdje uit. Richard Horton, hoofdredacteur van the Lancet , publiceerde in 2003 een verzamelbundel van zijn essays in tijdschriften als The New York Review of Books en The Times Literary Supplement. Ho en Van der Steen gebruiken op pagina 337 een van deze essays The dis-ease…
Niet-systematische reviews liegen
Niet-systematische reviews zoals vele nascholingsartikelen lezen vaak prettiger dan een systematische review, maar ze zijn minder betrouwbaar. Alleen als een systematische literatuurzoekactie is verricht, mag een review systematisch worden genoemd. Dit verschil in betrouwbaarheid bleek weer bij…
Geloof in palliatieve zorg
Dit boekje is in de eerste plaats geschreven voor verpleegkundigen die werken in de terminale zorg. De algemene opvattingen over de waardigheid van het leven, het sterven en een leven na de dood komen aan de orde. Maar Neuberger beschrijft ook de rituelen rondom het levenseinde, lijkverzorging,…
Een negatief zelfbeeld als oorzaak van depressie
Volgens Becks cognitieve theorie zijn mensen met een negatief zelfbeeld kwetsbaar voor het ontwikkelen van een depressie. Voorbeelden van negatieve zelfbeelden zijn: ‘Ik verwacht altijd kritiek’ of ‘Ik vind het niet fijn als mensen mij echt kennen’. Er is een verband aangetoond tussen een…
Top-10 geneesmiddelen in 2004
Omeprazol was in 2004 niet meer het meest voorgeschreven geneesmiddel. Die positie is overgenomen door atorvastatine (Lipitor® ) dat in 2003 nog op plaats 3 stond. Met elkaar schreven we in 2004 19% meer atorvastatine voor (1,2 miljoen verstrekkingen) en dat kostte 124 miljoen euro. Het aantal…
LESA Overspanning
Huis- en bedrijfartsen horen volgens de in januari verschenen LESA Overspanning een actieve rol te spelen bij de behandeling van overspanning. De arts heeft tot taak de belastende situatie, de klachten en het probleemoplossend vermogen van de patiënt in te schatten. Dat is prima. De richtlijn…
Met een hoge bloeddruk minder (rug)pijn
RCT’s naar behandeling bij klachten van het bewegingsapparaat moeten patiënten indelen naar de hoogte van hun bloeddruk. Dat concluderen Noorse onderzoekers uit de resultaten van hun onderzoek onder 46.901 inwoners van Nord-Trøndelag. Iets meer dan de helft rapporteerde in het jaar vóór het…
De dokter als medicijn (1)
Titus van Os et al. beschrijven een exploratief project naar het verband tussen ‘communicatieve vaardigheden van de huisarts bij depressie’ en de prognose. De auteurs vinden dat hun bevindingen laten zien dat de herziene NHG-Standaard Depressie onvoldoende rept over het belang van communicatieve…
Diagnose bacteriële vaginose kan simpeler
De diagnose bacteriële vaginose kan de huisarts vaststellen met een pH-stripje en door even te ruiken. Dat bleek uit onderzoek van Gutman et al. Tot nu toe stelt men de diagnose met de criteria van Amsel: positieve aminetest; pH >4,5; homogene fluor en clue cells in de fysiologisch-zoutoplossing…
De dokter als medicijn (2)
Van Os et al. spreken in hun artikel over de behandeling van depressie in de huisartsenpraktijk over de oprichting door het Trimbos-instituut van een tiental regionale ‘depressieteams’ (H&W 2005:48;95-101). Kennelijk wordt hiermee gedoeld op het Doorbraakproject Depressie dat onder de hoede van…
Alternatief voor huisartsbezoek?
Een op de acht Nederlanders met een slechte gezondheid gaat naar een alternatief genezer. Opvallend is dat het bezoeken van het alternatieve circuit niet het huisartsbezoek vervangt, maar een aanvulling daarop lijkt te zijn. Bijna 1,1 miljoen Nederlanders (6,8%) bezocht in 2001 een alternatief…
Glazen plafond? Vrouwelijk charmeoffensief doet mannen tekort
Fijn dat de hoofdredacteur van ons wetenschappelijk verenigingsblad net als wij aandacht besteedt aan het glazen plafond; een fenomeen dat ook in de huisartsgeneeskunde vrouwen belemmert in hun weg naar de top (H&W 2005;48:201). Hij citeert met graagte Kaouthar Darmoni. Deze deskundige op het…
Symptomatische behandeling van niet-specifieke hoest
Met belangstelling las ik het artikel van Van Beek et al. (H&W 2005;48:139-41) over de behandeling van hoesten, maar ik vraag me wel af over welke patiënten hun artikel gaat. In de titel gebruiken ze de verwarrende en nergens gedefinieerde term ‘niet-specifieke hoest’, terwijl ze in de inleiding…
Antibiotica bij kinkhoest
Achtergrond Bordetella pertussis is de verwekker van epidemieën van kinkhoest, en de meest voorkomende verwekker van sporadische gevallen. Bordetella parapertussis is in de VS in 5% van de gevallen de verwekker van kinkhoest met een meer gematigd beloop. Immunisatie heeft de kinkhoestepidemieën…
Continuïteit werkt
Het blijft tobben voor onderzoekers die zich bezighouden met de effecten van continuïteit op de kwaliteit van de zorg. Bij sommige auteurs leidt dat tot het pleidooi om continuïteit maar gewoon als een uitkomstmaat te gaan zien. Dat scheelt een hoop gelazer. Andere onderzoekers blijven…
Meedoen aan onderzoek is niet nadelig voor patiënten
Achtergrond Het is niet duidelijk welke effecten het participeren in een trial voor de gezondheid van patiënten heeft. Sommigen menen dat patiënten die deelnemen aan een trial meer risico lopen dan patiënten die dezelfde interventie buiten trialverband ondergaan. Anderen daarentegen stellen dat…
Toekomst medisch-wetenschappelijk onderzoek somber door regelgeving
Meer dan de helft van de onderzoekers vinden het perspectief voor medisch-wetenschappelijk onderzoek in Nederland negatief, en jongere onderzoekers zijn nog pessimistischer dan oudere. Als grootste bedreiging wordt de hoge en toenemende druk van de regelgeving gezien. Dit blijkt uit een enquête…
In je hok!
Aandacht voor sekse verbetert de kwaliteit van zorg. Deze kennis is verweven in de huidige huisartsopleiding. Uit eigen ervaring weet ik dat er in dit onderwijs echter een gebrek is aan praktische casuïstiek om je bewust te maken van het belang van sekse in de consultvoering. Deze…
Autorijden na een CVA
‘Ook beschadigde hersenen blijven leren en functioneren’, zei de hoogleraar Verkeersgeneeskunde en Verkeersneuropsychologie, Wiebo Brouwer, in zijn oratie op 5 april in Groningen. Dat iemand een CVA gehad heeft, maakt hem nog niet ongeschikt om auto te rijden. Het is vooral de comorbiditeit die…
Goed gaan
Julia Neuberger is rabbijn in Londen, en ze was betrokken bij de oprichting van een hospice. Voor wie zij deze ‘gids’ heeft geschreven blijft onduidelijk. Voor alle mogelijke doelgroepen (patiënten, familie, hulpverleners) staat er te weinig relevante informatie in. De boodschap lijkt vooral te…
Obesitasrichtlijnen
Half april verscheen in de VS een richtlijn over de farmacologische en chirurgische behandeling van obesitas. Alle dokters zouden zich bewust moeten zijn van de gevaren van obesitas (BMI >30). De richtlijn bestaat maar uit vijf aanbevelingen, die ondersteund worden door twee zeer uitgebreide…

Wetenschap

Verslavingszorg en allochtonen
Breken verslaafde allochtonen vaker hun klinische opname af dan autochtonen? Dat lijkt het geval te zijn, maar is het ook zo? Bram Tjaden is huisarts in Zeist en werkt als arts-onderzoeker bij de Arta-Lievegoedgroep, een landelijke instelling voor antroposofische psychiatrie en verslavingszorg in…
Kou goed voor reuma
Secundaire ziektewinst kan allerlei vormen aannemen. Promoveren op je eigen ziekteproces is wel een heel bijzondere vorm van secundaire ziektewinst. Wiebe Patberg, een bioloog die zijn werkzame leven begon met proefdieronderzoek, kreeg in 1979 reumatoïde artritis. Zijn ziekte heeft niet bepaald…
Overwegingen van huisartsen bij het interpreteren van uitslagen van laboratoriumonderzoek
Conclusie Verschillende overwegingen die betrekking hebben op aspecten van de uitslagen en de werkhypothese spelen een rol bij het interpreteren van laboratoriumuitslagen. Hierdoor hebben afwijkende uitslagen niet altijd consequenties voor diagnose of beleid. Uitslagen van…
Nieuwe topicale immunomodulatoren voor de behandeling van atopisch eczeem
Er is een nieuwe behandeling voor atopisch eczeem, namelijk tacrolimus en pimecrolimus. Tacrolimus 0,1% is net zo effectief als een klasse-II-corticosteroïd, tacrolimus 0,03% is effectiever dan een klasse-I-corticosteroïd en pimecrolimus is minder effectief dan een klasse-II-corticosteroïd…
Tussen geneeskunde en geneeskunst
Met een generalistische aanpak zoals huisartsen die hebben, kunnen wetenschap en praktijk goed worden geïntegreerd. Integratie wordt bemoeilijkt doordat evidence , wetenschappelijk bewijsmateriaal, met de grootste mate van bewijskracht in de gangbare hiërarchie van evidence-based medicine …

Praktijk

De aanpak van het delier in de palliatieve fase
In een reeks van acht artikelen geven we een breed overzicht van de mogelijkheden van huisartsgeneeskundige zorg voor patiënten in de palliatieve fase. In de vorige afleveringen is aandacht besteed aan basisprincipes van palliatieve zorg, pijn, misselijkheid en braken, dyspnoe en…
Giardiasis
Giardiasis is een aandoening die op elke leeftijd, maar met name bij kinderen tussen de 5 en 14 jaar, voorkomt. De prevalentie in Nederland ligt tussen de 2 en 4%. In de Scandinavische landen wordt de prevalentie in de populatie van symptomatische giardiasis geschat op bijna 6%; asymptomatische…
Ongezondheidsrecht
Wij krijgen het binnenkort als huisartsen een stuk rustiger. Dan melden zich alleen gezonde mensen op het spreekuur, althans de mensen die gezond leven. Ik blader even door de afsprakenlijst van gisteren. Wie heb ik gezien? Een stevige roker met longklachten, een veel te dikke puber, een man met…
Scholingsbijeenkomst Zorggroep Almere: ‘Stepped care’ bij angststoornissen
Huisartsen Kees van Vliet en Berend Terluin ontwikkelden het nascholingsprogramma samen met psychotherapeuten Joost Beek en Els Dekker, beiden verbonden aan de Meregaard, behorend tot de Symfora Regionale Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg. In de nascholing was veel aandacht voor het…
Problematisch alcoholgebruik onder jongeren: Geen spatje zin om te stoppen…
Jurgen is 17 jaar. Twee jaar geleden is zijn zusje - zijn maatje in het kinderrijke gezin - omgekomen bij een ongeval. In de periode daarna had hij regelmatig contact met de leerlingbegeleider van school, die hem een aantal gesprekken met een psycholoog adviseerde. Daar is hij twee keer geweest…
Accreditering van de huisartsenpraktijk: Dokter Bob maakt plannetjes!
In een ‘feuilleton’ verhaalt In de praktijk deze maanden over de gang van zaken rond visitatie en accreditering van de huisartsenpraktijk. De eerste afleveringen behandelden: de voorbereiding, aanmelding en intake; de gegevensverzameling; de visitatie door de VIA-consulente; het…
Nieuwe vormen van regionale ondersteuning voor huisartsen: Hoe nu verder met preventie en nascholing?
In september 2003 besloot het ministerie van VWS de financiering voor huisartsen van Deskundigheidsbevordering en Ondersteuning, en van Praktijk Ondersteuning Huisartsen (de zogenaamde D&O- en POH-gelden) niet meer centraal via de LHV te laten verlopen, maar via de zorgverzekeraars voor nieuw…
Toetsing in de huisartsopleiding (5): De kwaliteit van de huisartsopleider in kaart
In een serie neemt In de praktijk een kijkje in de wereld van toetsing in de huisartsopleiding. In de vorige bijdragen is stilgestaan bij de kernbegrippen ‘meten, waarderen en beslissen’, waarbij haio’s Peter en Petra op de voet werden gevolgd. Vijf W-vragen: ‘w at toetst men, w aartoe, w…
NHG-Wetenschapsdag
Het NHG organiseerde op 9 juni samen met de afdeling Huisartsgeneeskunde van het Erasmus MC een NHG-Wetenschapsdag in Rotterdam met de intrigerende titel ‘Werkt het wel of werkt het niet? Over harde en zachte eindpunten’. Rond de 200 huisartsen, haio’s en onderzoekers konden deelnemen aan 5…
Klachten in de palliatieve fase: niet alles is wat het lijkt
Bij de begeleiding van patiënten in de palliatieve fase hebben we de neiging om klachten van de patiënt te duiden als het gevolg van de onderliggende ziekte, meestal een gemetastaseerd carcinoom, of als een bijwerking van de ondergane behandelingen. Dat het de moeite loont deze ‘oogkleppen’ soms…