2003, nummer 3

Jaargang

Nieuws

Diabetische retinopathie
Het screeningsinterval voor diabetische retinopathie kan wellicht omhoog van één naar drie jaar, dat is de conclusie van de Liverpool Diabetic Eye Study . Bijna alle huisartsenpraktijken in de regio Liverpool deden aan het onderzoek mee (101 van de 104). Hun diabetespatiënten (n=7615) die niet…
Behandeling van urineweginfecties bij oudere vrouwen
Achtergrond In de literatuur is er overeenstemming over de behandeling van jongere vrouwen met een ongecompliceerde infectie van de lagere urinewegen: een driedaagse antibioticumkuur. Bij oudere vrouwen worden nogal eens langere kuren aangeraden, variërend van zeven tot veertien dagen. Doel De…
Thiaziden eerste keus bij hypertensie
Schrijft u steeds vaker ACE-remmers voor bij hypertensie omdat die middelen inmiddels effectief zijn gebleken op de langere termijn? Schrijft u nooit meer thiazidediuretica voor omdat u langzamerhand twijfelt aan de effectiviteit? Dan is het nu tijd om de oude glorie weer in ere te herstellen…
Het medisch jaar 2002
De redactie heeft een aantal uiteenlopende thema's gekozen en daarover aan deskundigen uit diverse disciplines vragen voorgelegd. Zo ontstonden artikelen over deze thema's met verschillende visies, maar soms ook met overlap. Het eerste onderwerp – de excessief huilende zuigeling – is een veel…
Depressieve impotentie
Impotentie is een van de vervelende bijwerkingen van behandeling met SSRI's. Daar bestaan gelukkig pilletjes voor, zo bedacht men in New Mexico. Sildenafil bleek in een RCT bij 90 depressieve mannen (18-55 jaar) beter te helpen dan een placebo. De follow-up was slechts 6 weken. In de…
Neushoofd
Een verkouden neus met een druppel eraan is genoeg om alle illusie van schoonheid te laten varen, of toch niet? Jan Arends verwoordt zijn visie op schoonheid aldus. Als je werkelijk mooi wilt zijn moet je een neushoofd hebben. Een neushoofd dat is genoeg. Je hoeft zelfs geen neus te hebben…
Misleiding
Reclame verleidt, daar is het reclame voor. Een wetenschappelijk sausje kan helpen bij de beeldvorming, maar misleidt vaak met opzet. Spaanse onderzoekers onderzochten de houdbaarheid van claims in advertenties voor antihypertensiva en cholesterolverlagende pillen in zes Spaanse tijdschriften –…
Gezondheid in Nederland
Elke vijf jaar publiceert het RIVM op verzoek van het ministerie van VWS een uitgebreid rapport over allerlei aspecten van gezondheid in Nederland. Vroeger waren dat niet te tillen rapporten in een onhandig formaat. Eind 2002 verscheen een mooi uitgevoerde bundel Gezondheid op koers? met een…
Verkoudheid in de huisartsenpraktijk
Verkoudheid is een veelvoorkomend gezondheidsprobleem in de bevolking. Het gaat meestal vanzelf over; rustig afwachten is het advies van het NHG in de patiëntenvoorlichtingsfolder over verkoudheid. Pas bij drie dagen koorts én verkoudheid wordt contact met de huisarts aangeraden. Toch melden veel…
Zoeken naar literatuur over slechter horen
In hun literatuuroverzicht over de diagnostiek van gehoorproblemen geven Eekhof en De Laat aan hoe ze te werk gingen. ‘Wij zochten in Medline met de (combinaties van de) trefwoorden hearing loss, diagnostic, review en general practice… ’ Ik betwijfel of de lezer geholpen is met deze…
Plakken in het gezicht
De berichtgeving in H&W lijkt niet altijd even consistent. In H&W 2002(10) lees ik in het katern ‘In de praktijk’ op pagina 571 over kleine ingrepen door de huisarts de volgende contra-indicaties voor wondlijm en sluitpleisters: wijkende wondranden, wond aan gelaat, wond nabij gewrichten en een…
Afvallen voor kinderen
Als je te dik bent is een praktisch werkboek voor kinderen die te dik zijn waarin diverse opdrachten staan over eten en bewegen. Omdat het aantal te dikke kinderen in Nederland de laatste jaren sterk is toegenomen en de kans groot is dat zij ook als volwassenen te dik zullen zijn, is het…
NHG-Standaarden in het Engels
In het NHG-nieuws van november 2002 (H&W 2002;45:713) over het verschijnen van de NHG-Standaarden in het Engels wordt gemeld dat de luxe positie van huisartsenstandaarden elders niet bestaat. Ik werk als huisarts in Schotland. De richtlijnen van de Scottish Intercollegiate Guideline Network (SIGN…
Onafhankelijk onderzoek
Het AMC publiceerde in 2001 haar Researchcode , richtlijnen die moeten helpen de academische onafhankelijkheid bij wetenschappelijk onderzoek te bewaren. Deze onafhankelijkheid was inzet van een debat op 16 januari. Richard Holton, hoofdredacteur van de Lancet , en Gert Siemons, medisch…
Handboek voor de leek?
Onder verantwoordelijkheid van de Orde van Medische Specialisten is The Complete Home Medical Guide vertaald en herschreven voor de Nederlandse situatie. Ruim honderd Nederlandstalige dokters staken hun energie in elfhonderd pagina's. Als lijvig kleurrijk hebbeding staat nu Het Medisch…
Hielpijn
In het journaalstukje Hielpijn (H&W 2002;45(12):648) wordt het effect van behandeling met extra corporeal shockwave op de fasciitis plantaris besproken naar aanleiding van het onderzoek van Buchbinder (Australië). Het zijn juist de Amerikaanse onderzoekers Ogden en Alvarez die door hun…
Beïnvloeding
Niet alleen advertenties beïnvloeden het gedrag van dokters, vooral artsenbezoekers en gratis tijdschriften blijken huisartsen aan te zetten om nieuwe medicijnen uit te proberen. Prosser et al. onderzochten in een kwalitatief onderzoek 721 voorschriften voor nieuwe medicijnen bij 107 huisartsen…
Innovatie in de gezondheidszorg
Het gaat niet goed met de gezondheidszorg. Wachtlijsten, gebrek aan aandacht voor patiënten en afgebrande hulpverleners zijn de uitwassen van een systeem dat in zijn voegen kraakt. Daar moet wat aan gebeuren. De plannen daartoe varië-ren van grootschalige operaties, als een drastische verandering…
NHG-Standaard Reumatoïde artritis
Sinds september 2002 is de nieuwe NHG-Standaard Reumatoïde artritis voor de huisarts beschikbaar. Opmerkelijk in deze nieuwe standaard is de plaats van de COX-2-remmers bezien in het licht van andere internationale standaarden. De nieuwe standaard geeft bij de richtlijnen voor het…
Cyberchondriasis
Internet biedt kansen aan patiënten: er is veel zinnige informatie voor mensen met een al gediagnosticeerde ziekte. Internet heeft echter ook nadelen voor patiënten. Zo is cyberchondrie gesignaleerd: een ernstige kwaal die nog niet is opgenomen in de DSM-classificatie. De kwaal is een nieuwe vorm…
Huisartsennetwerk AMC
Van tijd tot tijd publiceren we gegevens uit het netwerk van AMC-dokters. In dit beknopte boekje staat achtergrondinformatie over dit sinds 1996 bestaande netwerk (5 gezondheidscentra in Amsterdam Zuid-Oost en een duopraktijk in Nederhorst ten Berg). Interessant is om te zien dat door de selectie…
Longfunctieonderzoek
Uit het artikel van Guido van den Boom in H&W (2003;46(1):17-20) over het DIMCA-project blijkt maar weer eens dat standaarden niet altijd bijgehouden worden! Van den Boom beschrijft de Nijmeegse resultaten van onder andere de waarden van de spirometrie in het diagnostische proces van obstructieve…
Inhalatiecorticosteroïden: pas op met hoge doseringen
De acute bijnierinsufficiëntie die ontstaat bij het stoppen van steroïden na langdurig gebruik, is geen dagelijkse kost voor de huisarts en waarschijnlijk ook niet voor de perifeer werkende kinderarts. Deze ernstige en potentieel dodelijke aandoening kan optreden bij kinderen die vanwege astma…
Nationale medische advieslijn
De Haan en Dijkers stellen in ‘Nationaal telefonisch medisch advies, een aanrader?’(H&W 2003;46:37-8) dat we in ons land geen nationale advieslijn of call-centres nodig hebben. Klaarblijkelijk voelen zij niet aan hoe bijvoorbeeld de Rotterdamse huisartsenposten worden overbelast met vragen en…
Een pepermuntje voor de buikpijn
Kinderen met buikpijn bevolken niet alleen onze spreekkamers, maar komen ook nogal eens bij de kinderarts terecht. Kinderartsen proberen net als wij meestal te volstaan met uitleg geven en geruststellen, maar geven, zeker in de VS, vaak medicijnen als dat niet voldoende blijkt. Maar helpen die…
Langwerkende bèta-2-antagonisten
Het januarinummer 2003 van H&W deed ons hart sneller kloppen. Dat was niet alleen omdat er een mooie NHG-Standaard in stond, als toonbeeld van het evidence-based kwaliteitsdenken waarmee de Nederlandse huisartsgeneeskunde zich zo fraai heeft geprofileerd, maar ook vanwege het artikel ‘Een nieuwe…
Kosten geneesmiddelen
In de eerste maanden van 2002 namen de kosten van geneesmiddelen met 8,2% toe. Per Nederlandse burger werd er € 19 meer uitgegeven dan in dezelfde 9 maanden in 2001. De kosten van statines stegen met 13% (24 miljoen meer), antidepressiva kostten 10 miljoen euro meer (9%), de kosten van…
Wie misleidt wie?
In de rubriek Journaal suggereert Berger dat als het aan de Gezondheidsraad ligt, vrouwen misleidende informatie over borstkankerscreening krijgen. Dit is op zijn minst een opmerkelijke reactie. In het bedoelde advies bepleit de Gezondheidsraad juist ‘evenwichtige, eerlijke voorlichting over het…

Wetenschap

Marketing beïnvloedt huisartsen te veel Exit TCA's?
De farmaceutische industrie biedt huisartsen verborgen verleiders aan. Packard introduceerde deze term al in 1958 om de invloed van reclame te beschrijven. De laatste jaren is de farmaceutische industrie sterk in beeldvorming en de introductie van deze verborgen verleiders. De beeldvorming rond…
Weg met de poortwachter!
‘Dokter, ik kom een verwijzing naar de Riagg halen. Mijn kind is op school getest en nu moet ze naar een kinderpsycholoog.’ ‘Ik heb bij het voetballen mijn enkel verzwikt en nu zegt onze masseur dat ik zo snel mogelijk fysiotherapie moet hebben. Ik heb al een afspraak gemaakt.’ ‘Bij de whiplash…
Nieuwe richtlijnen voor rapportage over diagnostisch onderzoek
Terluin draagt hierboven de poortwachter al ten grave en zelfs de deftige Raad voor de Volksgezondheid adviseerde begin januari om de geneeskundige taken opnieuw te verdelen. Misschien verdwijnen straks hele delen van de behandeling naar anderen, maar diagnoses stellen blijft ons vak en het wordt…
Dreigende vroeggeboorte; opvattingen en werkwijze van verloskundigen, huisartsen en gynaecologen
Vroeggeboorte – een geboorte vóór de 37ste week – is de voornaamste oorzaak van neonatale sterfte en een van de grootste bedreigingen voor het zich ontwikkelende kind. Ruim 7% procent van de bevallingen in Nederland is een vroeggeboorte. Vroege diagnostiek is van belang om tijdig te kunnen…
Benigne prostaathyperplasie in vier huisartsenpraktijken
Er komen vaak patiënten met mictieklachten ten gevolge van een benigne prostaathyperplasie (BPH) bij de huisarts. De NHG-Standaard noemt een incidentie van 1 tot 10 per 1000 mannelijke patiënten per jaar in de leeftijd van 45 tot 64 jaar en 10 tot 34 per 1000 mannelijke patiënten ouder dan 75…
Prevalentie van ongewild urineverlies bij vrouwen is afhankelijk van de gebruikte definitie
Ongewild urineverlies is een onderwerp waar de laatste jaren steeds meer openlijk over wordt gesproken en geschreven. Desondanks bestaat er veel onduidelijkheid over het voorkomen van incontinentie. Wereldwijd kampen naar schatting meer dan 200 miljoen mensen met ongewild urineverlies, voor de…

Praktijk

Terugdringen van slaapmiddelengebruik; De volgende stappen
In het vorige nummer van In de praktijk werd u met spoed geroepen bij mevrouw Ten Cate, die na een ongelukkige val met een heupfractuur in het ziekenhuis was opgenomen. U realiseerde zich dat u nog maar enkele dagen tevoren temazepam had voorgeschreven. Geschrokken besloot u een plan van aanpak…
Kinderen met inspanningsastma
Astma is met een incidentie van ongeveer 11% de meest voorkomende chronische aandoening bij kinderen in Nederland. Astmatische symptomen uitgelokt door inspanning (inspanningsastma) treden zeer frequent op bij kinderen met astma. Circa 40-90% van de kinderen met astma heeft last van…
Bij de casus over urineweginfectie; Stick, dip, slip and slide
Urineonderzoek behoort tot de dagelijkse routine van elke huisartsenpraktijk. Soms is het goed ingeslepen routines tegen het licht te houden om na te gaan of u en uw praktijkassistente handelen volgens de meest recente inzichten. Om uw huidige handelwijze bij vermoeden van urineweginfecties en de…
Amenorroe en oligomenorroe
Amenorroe is het uitblijven van periodiek menstrueel bloedverlies gedurende meer dan 6 maanden bij vrouwen in de fertiele levensfase. Bij periodiek vaginaal bloedverlies met een interval van minder dan 6 maanden en meer dan 42 dagen spreken we van oligomenorroe. Van de Nederlandse meisjes…
Natuurtalent
U weet het: de diagnose is er voor het geweten van de dokter, de patiënt gaat het om de prognose. Als er dan ook nog iets nuttigs kan worden gedaan om het herstel te bevorderen is dat mooi meegenomen, maar uiteindelijk wil men gewoon weten: wanneer ben ik weer het mannetje/vrouwtje? Een terechte…
Seksueel misbruik van kinderen; Hoe komt de huisarts daarachter?
Seksueel misbruik van kinderen komt veel vaker voor dan ooit aan het licht komt. In het merendeel van de gevallen speelt het misbruik zich af binnen de directe familie van het kind, en zeker dan verzwijgen alle betrokken partijen dikwijls zorgvuldig wat zich ‘in de veilige thuishaven’ afspeelt…
Oog voor de kwaliteit, kwaliteit voor het oog
Deskundigheidsbevordering is voor de huisartsen in Oost- Flevoland meer dan alleen aan een congres of cursus deelnemen. Gedurende een heel jaar laten zij zich bijscholen op het gebied van de oogheelkunde. In een interview vertellen de organisatoren over hun ervaringen met het ‘Kwaliteitstraject…
Bekkenfysiotherapie bij onvrijwillig urineverlies
In Nederland heeft ongeveer 5% van de bevolking onvrijwillig urineverlies. Meer dan de helft van de verzorgingshuisbewoners en 90% van de verpleeghuisbewoners is urine-incontinent. Incontinentie is vooral een probleem onder vrouwen: 9% van alle vrouwen en ‘slechts’ 1,6% van alle mannen…