Alle nummers
Archief tijdschrift

2021, nummer 4

Jaargang
64
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Podcast: april 2021

    Huisartsen verwijzen patiënten door naar de nefroloog op basis van de NHG-Standaard Chronische nierschade. Daarbij maken ze een inschatting van het risico op mogelijk nierfalen en cardiovasculaire problemen. Maar is dat eigenlijk wel nodig? Linn Dobrowolski gaat met Rob van der Pas in gesprek over het behandelen van chronische nierschade in de eerste lijn.

  • Spiegelen en doorgronden diagnostisch proces in H&W 4

    ‘Het diagnostisch proces, welke methode in welke situatie bij welke patiënten, blijft de gemoederen bezighouden’, schrijft redactielid Pieter Buis in zijn redactioneel van april. ‘Moet het pluis/niet-pluisgevoel meer ruimte krijgen op de HAP of is beperken tot ABCDE beter? En hoe verloopt het diagnostisch proces bij jezelf? Het faciliteren van structurele feedback is een belangrijk middel om jezelf scherp te houden.’

  • ABCDE pluis of niet-pluis? [Redactioneel]

    Ik had haar al een keer op het spreekuur gezien. Pijn in de benen en daardoor moeite met lopen. Een duidelijke oorzaak kon ik niet bedenken. Met als werkdiagnose spierpijn schreef ik haar een NSAID voor. Na het weekend zag ik het HAP-bericht. De klachten waren toegenomen en in een rolstoel had ze de HAP bezocht. Met de diagnose conversie en een adres van een gespecialiseerde psycholoog nam ze contact op om de verwijzing te regelen.

  • Lokaal tranexaminezuur bij spontane neusbloedingen

    Het inbrengen van een neustampon is geen patiëntvriendelijke, snelle of eenvoudige procedure bij een neusbloeding. Tranexaminezuur (TXZ) lijkt minstens zo effectief en is een stuk minder invasief voor patiënten met een spontane bloedneus. Omdat TXZ via een gedrenkt gaasje of neusverstuiver (MAD) makkelijk en snel is toe te dienen, lijkt dit een goed alternatief.

  • iFOBT als screening bij vermoeden van colorectaal carcinoom

    De fecale immunochemische test (FIT, voorheen iFOBT) wordt als screeningsmethode gebruikt in het bevolkingsonderzoek darmkanker. De test is echter niet gevalideerd voor gebruik in de spreekkamer bij patiënten die verdachte symptomen hebben. Dit is een wezenlijk andere patiëntenpopulatie. Britse onderzoekers hebben nu aangetoond dat FIT ook bij deze groep patiënten colorectaal carcinoom (CRC) veilig kan uitsluiten.

  • Persoonsgerichte diabeteszorg leidt niet tot beter zelfmanagement

    Persoonsgerichte diabeteszorg, gericht op het individu met een hoofdrol voor shared decision making, zou de bereidwilligheid voor zelfmanagement kunnen vergroten. Implementatie van een persoonsgericht consultatiemodel bij diabetes mellitus type 2 (DM 2) liet echter geen duidelijke verbetering zien in patiëntactivatie en klinische uitkomsten.

  • Terug naar het werk bij depressie

    Een depressie kan leiden tot werkverzuim. Dat is kostbaar voor de maatschappij, maar neemt ook structuur en zingeving voor het individu weg. Een cochranereview ging na wat de effectiefste interventies zijn om patiënten weer aan het werk te krijgen. (Online) cognitieve therapie en op het werk gerichte interventies lijken daarvoor effectiever dan uitsluitend op symptomen gerichte begeleiding.

  • Nieuw onderzoek naar telefonische triage bij pijn op de borst

    Een relatief klein deel van de klachten van pijn op de borst wordt veroorzaakt door een levensbedreigende aandoening. Minder alarmerende aandoeningen, zoals musculoskeletale problemen, komen veel vaker voor. Toch blijft het onderscheid lastig te maken en deze onzekerheid zorgt voor een defensieve verwijscultuur. Nieuw onderzoek moet de effectiviteit van het huidige triagesysteem bij pijn op de borst op de huisartsenpost verbeteren.

  • NTS-urgentiebepaling bij neurologische klachten suboptimaal

    De Nederlandse Triage Standaard (NTS) wordt op de huisartsenposten gebruikt om de urgentie te bepalen van bijvoorbeeld de ingangsklacht ‘neurologische uitval’. Een Nederlands onderzoek laat zien dat de initiële urgentiebepaling op basis van de NTS suboptimaal is bij een vermoeden van een TIA, CVA of andere levensbedreigende neurologische aandoening. De initiële urgentiebepaling wordt beter met de aanvullende beoordeling van de triagist of huisarts.

  • Een voetnoot voor hardlopers

    Huisartsen zien dagelijks patiënten met hardloopblessures op hun spreekuur, zeker nu mensen tijdens de COVID-19-crisis en het uitvallen van sportmogelijkheden meer zijn gaan hardlopen. De voorvoetloop wordt gepropageerd als minst blessuregevoelig. Heeft het zin om over te stappen van haklanding naar voorvoetlanding?

  • Antioxidanten verlagen het risico op een hartinfarct niet

    Oxidatieve stress is gerelateerd aan vaatschade, waaronder het myocardinfarct. Het lijkt daarom een goed idee patiënten te adviseren om extra antioxidanten in te nemen. Uit recent onderzoek bleek het gebruik van antioxidanten als vitamine C of vitamine E het risico op een hartinfarct echter niet te verlagen.

  • Kleine kwalen bij ouderen

    Dit boek plaatst de ‘kleine’ kwalen in de context van de oudere en heeft daarmee duidelijk een eigen kleur. De auteurs hebben aandacht voor comorbiditeit en behandeladviezen naast medicatie. Het is overzichtelijk geschreven en bevat evidence en practice based informatie. Daardoor is het goed te gebruiken in de spreekkamer en bij de visites in het woonwijkcentrum of verpleeghuis. Het boek is ook geschikt in de opleiding van huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde en physician assistants.

  • Nieuw onderzoek naar thuis zuurstofsaturatie meten bij COVID-19-patiënten

    Het veilig volgen van patiënten met COVID-19 vormt een uitdaging voor huisartsen, omdat de klinische conditie en lage zuurstofsaturatie niet altijd synchroon lopen met de ernst van de klachten. Het systematisch thuis meten van de zuurstofsaturatie door de patiënt kan uitkomst bieden. Wetenschappelijke onderbouwing hiervoor ontbreekt echter. In deze pilot onderzoeken we de haalbaarheid van thuismonitoring van zuurstofsaturatie met pulsoximetrie.

  • Behandel jeuk bij ernstig nierfalen met gabapentine of pregabaline

    Uremische jeuk komt voor bij 60% van de patiënten met ernstige nierinsufficiëntie (eGFR < 15 of dialyse). Die jeuk kan het best worden behandeld met GABA-analogen zoals gabapentine en pregabaline. Dat is de conclusie van een recente cochranereview.

Wetenschap

  • Het pluis/niet-pluisgevoel op de HAP

    Huisartsen hebben op de huisartsenpost (HAP) te maken met onbekende patiënten en een relatief groot risico op een ernstig beloop. Dat heeft geleid tot een sterk ontwikkelde veiligheidscultuur met relatief weinig missers. Al te defensief en protocollair handelen kan echter leiden tot blikvernauwing en daarmee tot minder veilige zorg. Daarom pleiten de auteurs voor herwaardering en structurele inbedding van het niet-pluisgevoel op HAP’s.

  • Pluis/niet-pluisgevoel op het juiste moment gebruiken

    Het pluis/niet-pluisgevoel moet, net als elke andere diagnostische test, op het juiste moment worden ingezet om de kans op fout-negatieve of fout-positieve uitslagen te minimaliseren. In die zin staat het niet tegenover een systematische, geprotocolleerde manier van werken, maar verdient juist een plek daarbinnen.

  • Verantwoorde musculoskeletale injecties door vaardige huisartsen: de pijn voorbij?

    Spruit et al. hebben door middel van een enquête onder huisartsen in stedelijk gebied in het westen van Nederland onderzocht of huisartsen zich bekwaam voelen in het toedienen van musculoskeletale (MSK) injecties. Ze keken tegen welke barrières de ondervraagde huisartsen opliepen en welke gevolgen deze hadden voor hun verwijsgedrag. Ze stellen dat het belangrijk is om de vaardigheid in het geven van MSK-injecties door training op peil te houden. Het is inderdaad van belang dat er aandacht wordt gevraagd voor therapeutische verrichtingen door huisartsen, om daarmee de eerste lijn te versterken. Dat leidt immers tot meer kwalitatief goede en veilige mogelijkheden voor de patiënt, met minder kosten. Daarbij hoeft echter niet iedere huisarts bekwaam te zijn in het uitvoeren van 18 MSK-injecties.

  • Musculoskeletale injecties, een pijnpunt?

    Musculoskeletale injecties horen bij de basisvaardigheden van de huisarts. Toch vindt 1 op de 5 huisartsen zichzelf daarvoor niet bekwaam genoeg. Vooral vrouwen en parttime werkende huisartsen verwijzen voor dit soort injecties nog weleens naar een collega of naar een reumatoloog of orthopeed. Injectietrainingen, als opfriscursus, zouden kunnen helpen.

  • Een goed gesprek over het afbouwen van antidepressiva

    Steeds meer mensen gebruiken langdurig antidepressiva en niet alleen patiënten aarzelen om te stoppen. Meestal heeft de patiënt noch de huisarts duidelijk voor ogen wat er precies aan de orde moet komen in een gesprek over stoppen. Wij hebben bij zowel patiënten als zorgprofessionals geïnventariseerd wat voor hen de belangrijkste onderwerpen zijn, en een keuzehulp ontwikkeld voor gezamenlijke besluitvorming.

  • Effectief spiegelen in de praktijk, wat werkt?

    Al jaren is er aandacht voor het gebruik van spiegelinformatie in de huisartsgeneeskunde. Dit zou de kwaliteit van de zorg kunnen verbeteren, mits huisartsen er effectief gebruik van maken. Op welke manier kun je als huisarts spiegelinformatie effectief gebruiken?

  • Sneller een ambulance bij thoracale klachten ’s nachts

    ’s Ochtends vroeg is de kans op een acuut coronair syndroom (ACS) het hoogst. Dat gegeven is bruikbaar voor telefonische triage op de huisartsenpost (HAP). Patiënten die tussen 00:00 en 09:00 uur de HAP bellen met acute thoracale klachten hebben een bijna 2 keer zo hoge kans op een ACS als mensen die op andere tijdstippen bellen. Dat geldt vooral voor mannen. Overweeg daarom om bij mensen die ’s nachts bellen met acute thoracale klachten laagdrempelig een ambulance te sturen.

  • Zorg voor seksuele gezondheid bij chronische zieken

    Seksualiteit en intimiteit zijn belangrijk, ook voor mensen met een chronische ziekte. Veel van hen hebben echter seksuele klachten. Praktijkondersteuners (POH’s), die een centrale rol spelen in de zorg voor mensen met een chronische ziekte, vinden het vaak lastig om met hen over de seksuele gezondheid te praten. Training en richtlijnen over dit aspect van de gezondheid kunnen POH’s daarbij helpen.

  • Huisarts kan chronische nierschade vaker zelf behandelen

    Huisartsen verwijzen patiënten door naar de nefroloog op basis van de NHG-Standaard Chronische nierschade. Daarbij maken ze een inschatting van het risico op mogelijk nierfalen en cardiovasculaire problemen. Op de poli Nierziekten van het Radboudumc ontdekten we dat een controle in de tweede lijn vaak geen toegevoegde waarde heeft wanneer huisartsen meer rekening zouden houden met het beloop van de nierfunctie en de bloeddrukregulatie. Het aantal verwijzingen kan daarom flink dalen. Dat scheelt bovendien in de zorgkosten.

  • Nu thuismeting van zuurstofsaturatie ineens reguliere huisartsenzorg lijkt te zijn…

    Thuismeting van zuurstofsaturatie bij COVID-19-patiënten neemt momenteel een vlucht in de huisartsenpraktijk. Het is een praktisch middel om patiënten thuis te monitoren. De validiteit van de saturatiemetingen vormt echter een punt van zorg. Daarnaast verdient wetenschappelijke onderbouwing van de toegevoegde waarde van thuismeting van zuurstofsaturatie meer aandacht. Zeker met het oog op mogelijke klinische vervolgstappen naar substitutie van zorg in de thuisbehandeling van COVID-19-patiënten.

Praktijk

  • Pijn op de borst [Kennistoets]

    Toets uw kennis.

  • Koester hoogbegaafden door ze op tijd te ontdekken

    Hoogbegaafdheid is geen ziekte. Er bestaat geen ICPC-code voor noch zijn er specifieke richtlijnen voor de diagnostiek en behandeling. Ook is er weinig literatuur over. Huisartsen zullen dan ook niet vaak hieraan denken als oorzaak van klachten. Toch kunnen kinderen van hun hoogbegaafdheid ziek worden, vooral als deze eigenschap maar lang genoeg onopgemerkt blijft. Een onbegrepen en ongelukkige jeugd ligt dan op de loer en als volwassenen komen ze niet tot hun recht. Het zou fijn zijn als huisartsen vaker de diagnose ‘hoogbegaafdheid’ overwegen en daarmee kinderen de erkenning geven die ze vaak ontberen.

  • De amslertest, onontbeerlijk bij visusklachten

    Bij visusklachten in de huisartsenpraktijk horen altijd een visusonderzoek en een amslertest. Hoe beter het onderzoek wordt uitgevoerd, hoe hoger de betrouwbaarheid van de uitkomst. Dit artikel gaat in op de uitvoering en interpretatie van de amslertest (voluit de Amsler Grid Test).

  • Palliatieve zorg bij mensen met een verstandelijke beperking

    De palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking stelt hoge eisen aan de zorgverlener-patiëntcommunicatie. De patiënt zelf kan niet altijd duidelijk maken wat zijn klachten zijn. De huisarts of een andere zorgverlener kan mede om die reden niet makkelijk bepalen wanneer de palliatieve fase ingaat. Het interpreteren en behandelen van symptomen is ingewikkeld. Goede communicatie met derden, onder wie de naasten, is dan ook van het grootste belang.

Richtlijn

  • Nieuwe NHG-Behandelrichtlijn Fasciitis plantaris

    In de nieuwe NHG-Behandelrichtlijn Fasciitis plantaris worden verschillende manieren besproken om met klachten van fasciitis plantaris om te gaan. De patiënt kan het natuurlijk beloop afwachten, maar er zijn ook verschillende behandelingen mogelijk. Het is echter niet duidelijk of die behandelingen effectief zijn. Het advies luidt om samen met de patiënt tot gedeelde besluitvorming te komen.

  • Nieuwe ontwikkelingen in de herziene NHG-Standaard COPD

    De NHG-Standaard COPD is volledig herzien door een brede werkgroep. Daarin zaten (kader)huisartsen, een POH, een longarts en 2 ervaringsdeskundigen. Het beleid bij aanwijzingen voor restrictie is verduidelijkt. Ook is de standaard vereenvoudigd, onder meer door de niveaus van ziektelast terug te brengen van 3 naar 2. Verder is er aandacht voor het verwijsbeleid naar fysiotherapie en is er een stappenplan toegevoegd voor medicamenteuze behandeling. De herziene NHG-Standaard beoogt de ziektelast door COPD terug te dringen en de prognose te verbeteren. De standaard sluit aan bij de zorgstandaard COPD.

NHG Forum

  • Coronabubbel [Column]

    De eerste versoepelingen van de coronamaatregelen zijn aangekondigd. Experimenten met evenementen vinden plaats. In mijn buurt experimenteren mensen zelf op balkons en in tuinen. Op de praktijk wisselen collega’s hun aankomende vakantieplannen uit. In het weekend wandel ik een rondje door het overvolle park. Op het gras drinken groepjes mensen hun koffie-to-go.

  • Impressie online NHG-Wetenschapsdag 2021

    Op 5 en 11 februari 2021 organiseerden het NHG en Maastricht University een succesvolle online NHG-Wetenschapsdag. Met ruim 60 presentaties over huisartsgeneeskundig onderzoek konden de deelnemers volop nieuwe kennis en praktische toepassingen ophalen.

  • Ervaringen huidlijm [Uitgelichte post HAweb Ledenforum]

    Ilona Tiemens-van Putten is derdejaars aios in Leiden en bezig met de revisie van het hoofdstuk ‘Snijwonden hechten of plakken’ in het boek Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk. Op HAweb Ledenforum deed zij een oproep om ervaringen met huidlijm te delen. Dat leverde verschillende reacties op.

  • Bronnenoverzicht spiegelinformatie

    Huisartsen hebben soms spiegelinformatie nodig om te weten hoe de zorg in hun praktijk zich verhoudt met anderen. Bijvoorbeeld als het gaat om mogelijke overbehandeling van hypertensie bij kwetsbare ouderen. Ook voor regio-organisaties is spiegelinformatie nuttig. Het NHG en InEen maakten een handig overzicht met daarin de verschillende bronnen voor spiegelinformatie.

  • Vaccinaties in het HIS

    Verschillende partijen zijn betrokken bij het toedienen van vaccinaties. Dat valt sterk op bij de uitvoering en planning van de grootschalige vaccinatiecampagne rond COVID-19. Hoe houdt u overzicht of uw patiënt is gevaccineerd, of hij beschermd is tegen een infectie en of hij nog een vaccinatie nodig heeft? Dit speelt niet alleen bij COVID-19, maar ook bij andere infectieziekten waarvoor vaccins beschikbaar zijn. Het NHG beschrijft sinds 2018 in het HIS-Referentiemodel hoe leveranciers dit voor u in uw HIS kunnen inrichten.