Alle nummers
Archief tijdschrift

2022, nummer 7

Jaargang
65
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Bijzonder groepsinterview in podcast juli 2022

    De podcast bij H&W 7 – themanummer Kopzorgen – bevat een bijzonder groepsinterview. Huisartsen en redactieleden Femke Veldman en Kim van Wijck gaan in gesprek met Bert Keizer, Menno Oosterhoff en Dick Swaab. Zij geven hun filosofische kijk op het brein, de geest en de ziel. Wie bezorgt ons kopzorgen: moleculen of de geest?

  • Anti-afbrandboek voor artsen

    Hoe kun je je staande houden op het pad van de medische loopbaan, met alle voetangels en klemmen die je daarop tegenkomt? Hans Rode geeft een flink aantal handvatten om een burn-out te voorkomen en het plezier in je werk te behouden. Doordat hij put uit zijn eigen en andermans ervaringen is het een heel toegankelijk en praktisch boek geworden, geschikt voor alle artsen in elke fase van hun carrière.

  • Webtip oogartsen.nl

    Wat ziet een patiënt met maculadegeneratie of glaucoom eigenlijk precies? Dat is soms lastig om uit te leggen. Zoekt u betrouwbare informatie voor patiënten die zij nog even kunnen nalezen? Hebt u een plaatje nodig om toe te lichten hoe een staaroperatie werkt? Dit alles vindt u op de website oogartsen.nl, die sinds 2004 in de lucht is.

  • Kopzorgen… [Redactioneel]

    Wat gaat er door uw ‘kop’ bij het lezen van de titel van dit themanummer? Gaan uw gedachten vooral uit naar uw eigen kop­zorgen over de praktijkvoering? Mijmert u over de hoge werkdruk (en heeft u moeite uw kop erbij te houden)? Of denkt u eerder aan de vele patiënten die met ‘kopzorgen’ bij u op het spreekuur komen, zoals fysieke kwalen in of aan het hoofd, of geestelijke problemen? Iedereen zal zijn eigen gedachten hebben bij dit thema.

  • Geluk najagen geeft stress

    Instagram, Facebook, YouTube, TikTok: diverse sociale media waarop we zien hoe gelukkig mensen om ons heen zijn. Maar schijn bedriegt. In zeer gelukkige landen zoals Nederland vermindert de maatschappelijke druk om gelukkig te zijn het psychisch welzijn. Er lijkt weinig ruimte om negatieve gevoelens te ervaren, zoals verdriet, vermoeidheid en angst. Dat blijkt uit een recent internationaal onderzoek.

  • Perimenstruele migraine behoeft vaker profylaxe

    Aanvallen van migraine komen opvallend vaak voor rondom de menstruatie. Het was lang onduidelijk of deze aanvallen ernstiger zijn dan migraine buiten de menstruatie. Nederlandse onderzoekers toonden recent aan dat dit inderdaad het geval is. Vrouwen met perimenstruele migraine komen daarom mogelijk eerder in aanmerking voor preventieve behandeling dan vrouwen met migraine buiten de menstruatie.

  • Meer educatie nodig over invloed leefstijl op dementie

    Mensen met een gezonde leefstijl vertragen of voorkomen daarmee het ontwikkelen van dementie. Een open deur? Uit Nederlands populatieonderzoek blijkt dat meer dan de helft van de mensen denkt dat dementie niet te voorkomen valt door gezond te leven. Het hoort ‘bij het ouder worden’. Bewustwording dat je zelf invloed kunt uitoefenen op het ontwikkelen van dementie kan patiënten helpen een gezonde leefstijl aan te houden. Daarvoor is educatie nodig.

  • De rol van het gebit bij de gezondheid van 75-plussers

    Verlies van tanden bemoeilijkt voedselinname en daarmee het behoud van een gezond gewicht. Daardoor kunnen ook andere problemen optreden, bijvoorbeeld in de cognitie en sociale interactie. Onlangs werd in een groot onderzoek onder Nederlandse 75-plussers aangetoond dat eigen tanden belangrijk zijn voor het behoud van de algemene gezondheid. Toch is er in de huisartsgeneeskundige ouderenzorg nog weinig aandacht voor mondzorg. Een gemiste kans.

  • Artsen met middelenmisbruik: zoek hulp!

    Misbruik van middelen komt onder artsen meer voor dan bij de algemene bevolking. Behalve de effecten daarvan op de gezondheid en de kwaliteit van leven van de arts, kan dit ook invloed hebben op de kwaliteit van zorg. Verslaafde artsen zoeken echter niet snel hulp. Een niet-veroordelende, behulpzame collega blijkt motiverend om de eerste stap te zetten. Dat blijkt uit een onderzoek van het Radboud UMC.

  • Welk effect hebben amfetamines bij volwassenen met ADHD?

    De meeste volwassenen met ADHD functioneren goed wanneer ze amfetamines krijgen. Het is alleen nog niet duidelijk waarom de ene patiënt er beter op reageert dan de andere. Het IDEAL-onderzoek moet meer inzicht geven in de effecten die de in Nederland voorgeschreven amfetamines gedurende de dag hebben.

  • Helpen pijnstillende oordruppels bij kinderen met otitis media acuta?

    Kinderen met otitis media acuta krijgen nogal eens ­oorpijn, waartegen pijnstillers vaak geen soelaas bieden. Nieuw onderzoek naar de effectiviteit van pijnstillende oordruppels biedt mogelijk uitkomst.

  • Hoofdbescherming bij voetbal om dementie te voorkomen?

    Neurodegeneratieve aandoeningen zoals dementie komen steeds vaker voor. Ook de aandacht voor preventieve mogelijkheden neemt toe. Uit een Schots populatieonderzoek onder profvoetballers blijkt dat jonge profvoetballers ruim een driemaal hoger risico op dementie hebben dan hun gematchte leeftijdsgenoten uit de algemene bevolking. Deze bevindingen steunen de voorstanders van hoofdbescherming bij contactsporten zoals voetbal.

Wetenschap

  • Hoe effectief is gedragstherapie bij ADHD?

    Bij de behandeling van ADHD is gedragstherapie de behandeling van eerste keuze, vooral bij kinderen en jeugdigen. Voor (gezinnen van) kinderen met ADHD kan gedragstherapie de onderlinge relaties verbeteren en het gezin strategieën bieden om met de symptomen van ADHD om te gaan. Dit zou zowel op medisch als op sociaal vlak verbeteringen teweegbrengen. Voor volwassenen met ADHD is cognitieve gedragstherapie beschikbaar, die de patiënt niet alleen helpt om met de symptomen om te gaan, maar ook helpt compenseren voor functionele beperkingen.

  • Empathie: zegen of vloek?

    Empathie is zo ongeveer heilig geworden in de arts-patiëntcommunicatie. Hoe meer hoe beter, lijkt het wel. We kijken in deze beschouwing kritisch naar de mogelijke nadelen van empathie voor zowel de arts als de patiënt. Nuancering en kritische reflectie zijn op hun plaats.

  • Leidt pilgebruik tot depressieve klachten?

    Kunnen hormonale anticonceptiva depressieve klachten veroorzaken? De Wit onderzocht deze vragen in haar proefschrift 'Can hormones get you down?' In dit artikel behandelen we deze vragen voor de artsen die het vaakst anticonceptie voorschrijven: huisartsen. We lichten alvast een tip van de sluier op: het anekdotische bewijs voor een effect van pilgebruik op depressieve klachten lijkt sterker dan het wetenschappelijke bewijs.

  • Wat bezorgt ons kopzorgen: moleculen of de geest?

    Ons brein of onze geest, welke van beide drijft ons? Bert Keizer, Menno Oosterhoff en Dick Swaab geven hun filosofische kijk op het brein, de geest en de ziel. Ze eindigen in de spreekkamer.

Praktijk

  • Hoofdpijn [Kennistoets]

    Toets uw kennis.

  • Kan een hoortoestel bij presbyacusis wachten?

    Horen doe je niet alleen met je oren, maar ook met je brein. Prikkels voor de hersenen zijn belangrijk om de gehoorfunctie te behouden. Het is daarom belangrijk om gehoorverlies laagdrempelig te behandelen.

  • Casus ‘Kan een hoor­toestel bij presbyacusis wachten?’ [Antwoord]

      In het audiogram is in de hoge tonen een symmetrisch verlies te zien tot 80 dB. Het beengeleidingsaudiogram (groen) is vrijwel gelijk aan het luchtgeleidingsaudiogram (rood voor rechts en blauw voor links), wat wijst op puur perceptief gehoorverlies. In het spraakaudiogram zijn de…

  • Welke behandelopties zijn er voor alopecia androgenetica?

    Kaal worden hoort bij het verouderingsproces. Toch kunnen mensen lijden onder haarverlies, zeker jonge mannen en vrouwen. Welke behandelopties zijn er voor alopecia androgenetica (AAG), de meest voorkomende vorm van haarverlies? Hoe terughoudend moeten we zijn met medicamenteuze behandeling? Met welke differentiële diagnose moeten we rekening houden?

  • Herkennen en behandelen van medicatieovergebruikshoofdpijn

    Medicatieovergebruikshoofdpijn (MOH) is een veelvoorkomend probleem waar artsen te weinig alert op zijn. Het beste is abrupt stoppen met de pijnmedicatie, maar voor veel patiënten is dat erg lastig. Ondersteunende medicatie is niet bewezen effectief om een terugval te voorkomen. Wat wel helpt, is vertrouwen, begrip en intensieve begeleiding – zo nodig in een hoofdpijncentrum.

  • Langetermijngevolgen voor werk bij niet-aangeboren hersenletsel

    Mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) kunnen na een herstelperiode vaak weer aan het werk. Het kan echter gebeuren dat mensen jaren later alsnog problemen ervaren. Ze komen dan vaak met klachten bij hun huisarts terecht. Voor de huisarts is het dikwijls lastig om te zien dat de klachten verband kunnen houden met het eerdere NAH.

  • Het sensitisatiemodel als hulpmiddel bij aanhoudende lichamelijke klachten

    Voor veel patiënten is het moeilijk om hun aanhoudende lichamelijke klachten (ALK) te accepteren. Ze blijven vaak (te) lang zoeken naar een verklaring. Huisartsen staan voor de lastige taak om hen te motiveren om op een adequate manier met hun klachten om te gaan. Bij de uitleg hiervan kunnen ze van centrale sensitisatie gebruikmaken, een van de verklaringsmodellen van ALK. Een stappenplan.

  • Multipele sclerose

    De kennis over oorzaken, diagnostiek en behandeling van multipele sclerose (MS) is de afgelopen jaren snel gegroeid. Daardoor zijn de vooruitzichten voor MS-patiënten sterk verbeterd. De doelen van de behandeling en begeleiding zijn veel ambitieuzer geworden en in de praktijk wordt al gewerkt aan multidisciplinaire zorg voor MS-patiënten. Huisartsen kunnen dan bijvoorbeeld te maken krijgen met een pa­tiënt die immunomodulerende geneesmiddelen gebruikt, waardoor diens bloeduitslagen afwijken. Deze nascholing behandelt de laatste inzichten en mogelijkheden, vertelt waar relevante informatie te verkrijgen is en hoe de huisarts actief kan participeren in het zorgnetwerk rondom de patiënt met MS.

  • Lean werken in de huisartsenpraktijk

    Lean (‘slank’) werken is een werkwijze die in de negentiende eeuw in de Japanse industrie is ontwikkeld om het productieproces te verbeteren en tegelijkertijd de kwaliteit te verhogen. Vanaf 2010 pasten de auteurs van deze nascholing de ‘lean’-werkwijze voor het eerst in de huisartsenpraktijk in Nederland toe. Steeds meer praktijken zijn hen daarin gevolgd. De auteurs leggen uit wat de zin is van ‘lean’ werken en wat het oplevert in de huisartsenpraktijk.

  • Temporomandibulaire disfunctie

    Patiënten die pijn hebben in hun kauwspieren gaan meestal naar hun tandarts, maar melden zich soms eerst bij hun huisarts. Een diagnose stellen kan lastig zijn, onder andere omdat de klachten doen denken aan bijvoorbeeld kiespijn, otitis externa, sinusitis en trigeminusneuralgie. Er kan echter ook sprake zijn van temporomandibulaire disfunctie (TMD), een voor huisartsen minder bekende aandoening van het kauwstelsel. We gaan in op het ontstaan en de behandeling van 2 veelvoorkomende symptomen van TMD.

  • Hoofdbonken of jactatio capitis

    Hoofdbonken is een meestal onschuldige ritmische bewegingsstoornis bij kinderen, die zelden voortduurt tot voorbij het vierde levensjaar. Als het op latere leeftijd persisteert, kan het zijn geassocieerd met ontwikkelingsachter­stand, autisme, mentale retardatie, gehoorstoornissen en visusstoornissen of andere psychopathologie. Het beleid bestaat uit uitleg, geruststelling en begeleiding. Medicatie wordt niet aangeraden.

Richtlijn

  • Meer plaats voor hormoontherapie in nieuwe versie NHG-Standaard De overgang

    In de herziene NHG-Standaard De overgang is meer plaats ingeruimd voor hormoontherapie. De werkgroep acht de risico’s bij een therapieduur < 5 jaar acceptabel als de vrouw ernstige hinder ondervindt door vasomotorische klachten. Verder worden bij vulvovaginale klachten nu ook indifferente middelen geadviseerd. Niet-hormonale behandelingen zoals zilverkaars, fyto-oestrogenen, afvallen en meer bewegen helpen niet tegen opvliegers. Stressreducerende therapie lijkt wel enig effect te hebben.

NHG Forum

  • Geachte minister Kuipers,

    Voortbordurend op het coalitieakkoord ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’ wordt momenteel bij de totstandkoming van een Integraal Gezondheidszorg Akkoord volop nagedacht over oplossingen voor de uitdagingen waar de gezondheidszorg en samenleving voor staan. Bij veel van deze oplossingen speelt de huisarts een belangrijke rol. We staan met elkaar voor een grote maatschappelijke opgave waarbij voldoende goed toegeruste huisartsen een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan passende en duurzame zorg.

  • Feest Van Herkenning?

    Als je door medische tijdschriften bladert, dan kom je regelmatig artikelen tegen waarin de toekomst van de huisartsgeneeskunde wordt geduid. En meestal is die toekomst somber, soms apocalyptisch. Opmerkelijk, omdat juist de huisartsen in het verleden hebben laten zien dat ze de problemen die hen voor de voeten komen aangaan en oplossen, in de spreekkamer maar ook daarbuiten.

  • Warme huisartsenzorg dicht bij huis [Column]

    De huisarts staat onder druk en vraagt terecht om aandacht. Het gaat om knelpunten waar we samen met anderen een oplossing voor moeten vinden. Maar we moeten ook zelf aan de bak!

  • Het koesteren van de huisartsenzorg vraagt ook iets van ons [Column]

    De kwaliteit van zorg in Nederland is hoog, niet in het minst door de bijdrage van de huisartsenzorg. Een zorgstelsel zonder huisartsen valt in Nederland niet voor te stellen. En toch is dat waar de discussie de laatste tijd over gaat: zíjn er straks nog jonge mensen die huisarts willen worden? Houdt u het zelf nog vol? Is het nog leuk?