2001, nummer 11

Jaargang

Nieuws

Vermoeidheid
Dit boek over vermoeidheid pretendeert een tot op heden ontbrekend overzichtswerk te zijn, dat zoveel mogelijk facetten van vermoeidheid probeert te belichten, gebruikmakend van de kennis uit relevante wetenschapsgebieden en met een speciale rol voor de psychologie. De schrijvers hebben zich daar…
Veelkomers
Huisartsen hebben vaak het idee dat vaak naar de dokter gaan een hardnekkige eigenschap van mensen is. Dat valt gelukkig mee. Engelse huisartsen onderzochten in hun praktijk retrospectief hoe het patiënten verging die in 1975 twaalf of meer keer geweest waren. Binnen vijf jaar hadden de meeste…
Gezond zonder gezondheidszorg
De gezondheidszorg staat vaak aan het eind van een keten van gebeurtenissen die tot ongezondheid hebben geleid. Veel daarvan speelt zich af buiten de invloedssfeer van de eerstverantwoordelijke voor volksgezondheid, het ministerie van VWS. Denk maar aan leefstijl, voeding, wonen,…
Sekse, cellen en moleculen
Doet sekse ertoe op cellulair en moleculair niveau? Ja, vindt een werkgroep van de Institute of Medicine van de Amerikaanse National Academy of Sciences. Haar rapport Exploring the Biological Contributions to Human Health: Does Sex Matter? omvat een pleidooi voor fundamenteel onderzoek naar de…
Gentiaanviolet bij chronische otitis externa
De 79-jarige mijnheer Broersen heeft al vele jaren een recidiverende otitis externa. Drie jaar geleden kreeg hij weer klachten die maar niet reageerden op de gebruikelijke therapie. Met wisselend succes schreef ik hem een aluminiumacetotartraat 12%-oplossing, zure oordruppels met triamcinolon…
Palliatieve zorg
Willen patiënten die palliatief behandeld worden wel betrokken worden bij de keuze voor een behandeling of zorg en zijn zij hiertoe in staat? Het accent ligt in dit boek op kwalitatief onderzoek waarin vanuit persoonlijke ervaringen van patiënten en naasten de betrokkenheid bij het maken van…
Zelfzorg en sexe
In het journaal in H&W 2001(10) meldden we al dat de verkoop van zelfzorgmiddelen in de apotheek toeneemt. Van de 7 miljard gulden die in 2000 in openbare apotheken aan pillen werd verstrekt, had 205 miljoen gulden betrekking op niet-vergoede geneesmiddelen. Mannen blijken vooral life-style…
Overspannenheid en chronische moeheid
Schmidt verzuimt in zijn interessante beschouwing van overspannenheid een van de belangrijkste problemen te noemen die de behandeling van het chronische vermoeidheidssyndroom (CVS) ondermijnen. Het wordt steeds duidelijker dat de gangbare definitie (CDC-1994) een heterogene groep patiënten…
Medische technieken
Medische technieken worden in het algemeen beoordeeld op hun werkzaamheid en hun doeltreffendheid. De boodschap van dit boeiende boek is dat dit een te beperkte manier van waarderen is. Technieken hebben tal van normerende effecten. Of het nu gaat om een bloedsuiker- of een piekstroommeter,…
Toename van soa
In 2000 werd op de soa-poli van de GGD in Amsterdam opnieuw een forse toename van gonorroe en syfilis onder homoseksuele mannen geconstateerd. Ook onder heteroseksuele mannen en vrouwen steeg het aantal gonorroepatiënten (respectievelijk met 56% en 72%); in de jongere leeftijdscategorie 15-24…
Twee berichten in het Journaal: dubbele moraal?
In H&W nummer 6 staat het bericht ‘foto bij rugpijn maakt patiënten zieker’. Bij patiënten heeft het laten maken van een röntgenfoto het paradoxale gevolg dat de patiënten na drie maanden zieker blijken te zijn (meer klachten, meer doktersbezoek) dan zonder foto, terwijl ze na negen maanden ook …
Rationeel-emotieve therapie
Dit oorspronkelijk Amerikaanse boek bevat 17 hoofdstukken, een bijlage met een biografische vragenlijst en is opgebouwd uit vijf delen. In het eerste deel worden de algemene uitgangspunten van de rationeel-emotieve filosofie besproken, waarbij men ervan uitgaat dat emotionele problemen…
Monitors en blunters
Patiënten die te maken krijgen met een bedreigende medische ingreep, vertonen verschillende soorten gedrag om met die dreiging om te gaan. Sommige patiënten zoeken informatie om zich voor te bereiden; dat zijn de monitors en andere patiënten zoeken juist afleiding: de blunters . De…
Circumcisie van zuigelingen in de huisartspraktijk 1
In het artikel van Robberse et al. (Huisarts Wet 2001(9):381-4) is er in figuur 2 een inconsistentie tussen wat in figuur a is getekend en in de legenda staat beschreven: de voorhuid zou volgens de tekst in de legenda distaal van de rechte klem afgesneden moeten worden en niet zoals in de…
Een Engels Preventie Maatwerk
Ook in Engeland ligt de preventie van hart- en vaatziekten in de huisartspraktijk onder vuur. De NHS stelde vorig jaar een raamwerk met ‘productiedoelen’: bloeddruk 30% en nog een lijst andere zaken. Het wachten was op onderzoek naar de haalbaarheid van die doelen. In achttien praktijken bleek 10…
Circumcisie van zuigelingen in de huisartspraktijk 2
Robbertse et al. tonen aan dat er een behoefte bestaat aan deze ingrepen en dat huisartsen die kunnen verrichten. Deze feiten vallen niet te ontkennen, maar het is wel de vraag of huisartsen, die overal aangeven al bovenmatig belast te worden, weekend- en avonddiensten te zwaar vinden en taken…
Is huisartsgeneeskunde effectief?
Is huisartsgeneeskunde effectief of zijn patiënten beter af als ze rechtstreeks naar de specialist kunnen gaan? Engström et al. publiceerden onlangs over dit onderwerp een grote systematische review. Enkele bevindingen: uit de vergelijking tussen verschillende staten in de VS bleek dat een…
Decongestiva en antihistaminica voor otitis media acuta bij kinderen
Achtergrond Hoewel vaak voorgeschreven, zijn decongestiva (DC) en antihistaminica (AH) weinig onderzocht bij kinderen met een acute otitis media. Methode Er werd een standaard zoekactie uitgevoerd naar gerandomiseerd effectiviteitsonderzoek waarin de effectiviteit van deze middelen aan de hand…
Melatonine en de reisapotheek
Achtergrond Jetlag komt vaak voor wanneer vliegtuigpassagiers meerdere tijdszones passeren. Melatonine wordt door de pijnappelklier gemaakt en speelt een belangrijke rol in het reguleren van het dagnachtritme van verschillende lichaamsfuncties. Doel van het literatuuronderzoek was om na te gaan…
Belangenverstrengeling
Onderzoekers kunnen financiële belangen hebben, maar er kunnen ook andere belangen zijn: persoonlijke, religieuze of politieke. Belangen zijn niet slecht en er is geen reden om artikelen uitsluitend op grond van een mogelijke belangenverstrengeling te weigeren. Wel maakt het voor lezers verschil…
Antibioticaprofylaxe na beten van zoogdieren?
Achtergrond Zoogdierbeten (vooral van kat, hond en mens) zijn verantwoordelijk voor ongeveer 1% van de bezoeken aan een spoedeisendehulppost. Kinderen maken de helft van het aantal gevallen uit en veelal worden ze gebeten door hun eigen huisdier of een ‘bekend dier’. Behandeling is gericht op…
Samen richtlijnen maken?
Patiënten zouden meer invloed moeten krijgen op de ontwikkeling van richtlijnen, zo vinden veel beleidsmakers. Van Wersch & Eccles onderzochten twee methoden om patiënten bij het maken van richtlijnen te betrekken: óf een individuele patiënt óf een patiëntenvertegenwoordiger in een…
Over de schreef
Sinds enige jaren bestaat er een toenemende belangstelling voor het (dis)functioneren van artsen. In dit boek geven een dertigtal auteurs, vanuit hun eigen positie en perspectief, hun visie weer op vraagstukken rond dit onderwerp. Het boek is opgebouwd uit vier delen. In deel I wordt de sociale…
Richtlijnen voor RCT's en systematische reviews
Voor lezers is een standaardmanier van rapporteren van onderzoek prettig. Zo worden in de richtlijnen op een vaste manier beschreven hoeveel patiënten ingesloten zijn, wie er waarom uitvielen, hoeveel er gerandomiseerd werden en hoeveel de uiteindelijke eindstreep haalden. Voortaan zal ook H&W…

Wetenschap

Transmurale zorg
Het begrip ‘transmurale zorg’ werd in 1994 door de commissie Biesheuvel geïntroduceerd als verzamelnaam voor initiatieven gericht op de verbetering van de samenwerking tussen ziekenhuis en eerstelijnszorgaanbieders met het oog op de kwaliteit en de efficiëntie in de zorg. De introductie ervan zou…
Sexe en hart- en vaatziekten
In dit proefschrift is door middel van retrospectief onderzoek nagegaan of en in welke mate er geslachtsgebonden verschillen aan te tonen zijn in risicofactoren, diagnostische procedures en therapeutische ingrepen bij patiënten met aangetoonde hart- en vaatziekten. De auteur heeft voor de…
Is elektrocardiografie in de huisartspraktijk nuttig?
Al tientallen jaren staat het nut van elektrocardiografie in de huisartspraktijk ter discussie. Deze discussie gaat voornamelijk over de lage prevalentie van klinisch belangrijke cardiologische problemen in de huisartspraktijk en over (het gebrek aan) expertise in ECG-interpretaties van de…
Ontvangen proefschriften
160 pagina's. ISBN 90-393-272-1 Promotie: 1 juni 2001, Universiteit Utrecht Promovendus: J.M. Kemmeren (1966) Promotor: prof.dr. D.E. Grobbee Copromotor: dr. A. Algra 136 pagina's. Promotie: 6 juni 2001, Katholieke Universiteit Nijmegen Promovendus: E.J.A. Kroot (1969) Promotoren: prof…
Wel of geen griepprik?
Allochtonen maken in het algemeen relatief weinig gebruik van preventieprogramma's. Uit een recent onderzoek blijkt dat Turkse, Marokkaanse en Surinaamse 55-plussers die in aanmerking komen voor griepvaccinatie, even vaak gevaccineerd zijn als hun autochtone leeftijdgenoten. Niet bekend is of…
Welke gezondheidsproblemen zien huisartsen in opleiding?
Uit de landelijke evaluatie van de huisartsopleiding bleek dat de competentie van haio's weliswaar toeneemt gedurende de opleiding, maar onduidelijk bleef hoeveel en welk soort patiëntencontacten een haio heeft en of daarmee de vereiste ervaringsdeskundigheid wel kan worden opgebouwd. In…

Praktijk

Vergrote lymfeklieren
Hoe vaak vergrote lymfeklieren in de populatie voorkomen, is niet bekend. De incidentie in de huisartsenpraktijk van de klacht ‘vergrote lymfeklier’ is 6,5/1000 patiënten per jaar; in driekwart van de gevallen gaat het om een lokaal vergrote klier. In 25% is er sprake van een gegeneraliseerde…
European General Practice Research Workshop, Tampere
De 52 e European General Practice Research Workshop (EGPRW) in juni vond plaats in Tampere, de tweede stad van Finland. De workshop vormde een van de parallelprogramma's van de Europese WONCA-conferentie. Het merendeel van de 2000 Finse huisartsen werkt in gezondheidscentra, die beheerd…
De helende werking van het arts-patiëntcontact
Een arts kan door zijn manier van communiceren invloed uitoefenen op de gezondheid van een patiënt. Die gezondheid blijkt vooral gebaat bij het geven van begrijpelijke informatie op een empathische, dat wil zeggen een warme, vriendelijke en geruststellende manier. Van deze kennis kan op…
Context en medisch handelen
Huisartsen zorgen voor individuen met het doel om ziekten en gezondheidsstoornissen te voorkomen, op te sporen en te behandelen. Ziekte en ziek-zijn zijn in belangrijke mate ‘sociale’ constructen. , Dat betekent dat er een relatie ligt tussen ziekte/ziek-zijn en de leefwereld van de patiënt…

NHG Forum

Supervisie: ook voor praktijkassistentes een zinvolle investering
Een goede assistente is goud waard en heeft veel in huis. Zij wordt geacht: vriendelijk en invoelend te zijn, maar zo nodig ook weerbaar; zowel zelfstandig als in teamverband te kunnen werken; tegelijk flexibel en standvastig te zijn; over technische én communicatieve vaardigheden te…
Kaderopleiding Palliatieve zorg
In januari 2001 is de opleiding begonnen. Bijna zeventig huisartsen hadden zich ervoor ingeschreven. Vijftig van hen zijn uiteindelijk toegelaten; zij worden opgeleid tot consulent Palliatieve zorg. Er is naar gestreefd dat er na afronding van de opleiding een optimale spreiding over de…
Achtergronden van de kaderopleiding Palliatieve zorg
De ontwikkeling van de Kaderopleiding Palliatieve zorg kwam al in 1996 op de agenda van het project Kaderopleiding Huisartsgeneeskunde. De opleidingscommissie, bestaande uit huisartsen met veel expertise op het gebied van de palliatieve zorg, presenteerde in 1998 eindtermen voor de opleiding. In…
Betrouwbare patiënteninformatie op internet:
Het komt erop neer dat het internetportaal fungeert als een krachtige zoekmachine, die haar informatie haalt uit de sites van aangesloten partijen. Het is dus een ‘kioskfunctie’: de informatie wordt niet bewerkt en in eerste instantie zal het portaal ook niet zelf een eigen, nieuwe inhoud…
Interview met
‘De functie herbergt dat wat ik al jaren wil: enerzijds praktisch huisartsenwerk en anderzijds ervoor zorgen dat de resultaten van onderzoek en wetenschap als “hapklare brokken” bij de huisarts worden aangeleverd. Bovendien zal er de komende jaren heel veel op de huisarts afkomen, en ik vind…
Zijn ze nou helemaal beschimmeld?
Er wordt heel wat geïnformeerd in Nederland. Dat is niet erg, want goed geïnformeerde patiënten zijn een zegen: zij komen met gerichte vragen en staan meer open voor de deskundigheid en informatie van de huisarts. Maar geïnformeerde patiënten blijken helaas niet altijd goed geïnformeerd. Zo…
Inhoudelijke Ledenvergadering NHG
24 januari 2002 Domus Medica Utrecht Het zal niemand zijn ontgaan dat in het afgelopen jaar vele discussies hebben plaatsgevonden over hoe de inhoud van de huisartsgeneeskunde en het takenpakket van de huisarts er over pakweg tien jaar zouden moeten uitzien. Er werden ‘toekomstscenario's…
Supervisie doorgelicht:
‘Vooral uit nieuwsgierigheid’, vertelt Bakx. ‘Ik was toen 22 jaar huisarts en kende supervisie eigenlijk helemaal niet. Ik had veel plezier in mijn werk, maar ik wilde mijn visie op het vak wel eens verbreden. Het was dus niet zo dat ik ergens “last” van had; er was geen sprake van burn-out of…