2004, nummer 1

Jaargang

Nieuws

NHG-Standaard Hormonale anticonceptie
Ik heb een vraag over de morning-aftermethode zoals die beschreven staat in de aangepaste versie van de NHGStandaard Hormonale anticonceptie (H&W 2003;46:552-63). In de studenteneditie van het NTvG stond dat de WHO een gerandomiseerd dubbelblind onderzoek heeft laten uitvoeren naar de…
Restless legs-syndroom
In de eed van Hippocrates beloven wij als dokters ‘primum non nocere’. In deze tijd van ontwikkelingen en innovaties wordt de eed steeds belangrijker. Het is de taak van de (huis)arts om in de 21ste eeuw persoonlijke geneeskunde te bedrijven, gebaseerd op empirisch onderzoek. In het geval van het…
Amitriptyline in vergelijking met andere medicamenteuze behandelingen voor depressie
Achtergrond Amitriptyline werd lang beschouwd als een van de standaardmiddelen voor de medicamenteuze behandeling van depressie. Van middelen die daarna op de markt werden gebracht is vaak geclaimd dat de balans van werkzaamheid en bijwerkingen gunstiger is dan die van amitriptyline. Doel Het…
Harttamponnade 1
Naar aanleiding van de klinische les ‘Harttamponnade, een levensbedreigende complicatie na een coronary bypass’ (H&W 2003;46:624-6) heb ik een aantal opmerkingen. Op de echofoto worden met een 2 de fibrineafzettingen/debris aangeduid, wat een onjuiste weergave van de werkelijkheid is. De dikke…
Tevreden over praktijkondersteuner; bewijs minder werkdruk niet geleverd
Een derde van alle huisartsen heeft inmiddels een praktijkondersteuner. Of de werklast van de huisarts vermindert en de kwaliteit verbetert, is niet duidelijk. Van Son et al. doen in dit nummer verslag van een RCT naar het effect van praktijkondersteuners. Volgens hen verbetert in ieder geval de…
Harttamponnade 2
Van Gijn, Van den Berg en Van Lier beschreven een zeldzame hartchirurgische complicatie op een voor de huisarts lezenswaardige wijze (H&W 2003;46:624- 6). Ze vestigen de aandacht op de pulsus paradoxus, die gemakkelijk en snel te meten zou zijn en waarvan de aanwezigheid sterk wijst op een…
Screenen op psychiatrische aandoeningen
Alle spreekuurbezoekers screenen op depressie en angst en die uitslag vervolgens meedelen aan de dokter, dat hielp toch niet? Toch is er weer een RCT gedaan naar dit probleem. Het is nog eens geprobeerd in een andere populatie (Denen), met een andere vragenlijst (de SQ, een samenraapsel van 4…
De ramp in de spreekkamer
Op 4 oktober 1992 werden 43 mensen als donderslag bij heldere hemel van het leven beroofd. Nu, ruim tien jaar later, lezen en horen we er nog regelmatig over in de media. Het gaat dan vooral over de klachten die mensen nog ondervinden en aan de ramp toeschrijven. Aan het in 1998 en 1999 door…
Droog oefenen bij artrose van heup of knie
Achtergrond Artrose van heup en knie komt veel voor en leidt tot pijn en beperkingen bij alledaagse activiteiten. Oefenen behoort tot de mogelijk effectieve niet-medicamenteuze, niet-invasieve maatregelen om klachten te verlichten en de functionele mogelijkheden te verbeteren. In deze review…
De behandeling van het acute hartinfarct
Nog een journaalbericht als vervolg op de NHG-Standaard Acuut coronair syndroom in H&W 2003(14): een recent onderzoek in Zwolle onder 395 patiënten toont opnieuw aan dat primaire coronaire angioplastiek (PCA) veel betere resultaten heeft dan trombolyse. Na 8 jaar follow- up bleek de kans om te…
Praktijkverpleegkundige voor diabetes mellitus
Achtergrond Patiënten met diabetes hebben behoefte aan voorlichting over hun dieet en hun behandeling en controles. Praktijkverpleegkundigen geven in veel gezondheidszorgsystemen deze voorlichting. Het effect op de kwaliteit van zorg van gespecialiseerde verpleegkundigen in vergelijking met de…
Depressie en chronische pijn
Depressie en medisch onverklaarde pijn komen vaak samen voor. Wilt u daar alles van weten, lees dan de mega-review Depression and pain comorbidity die in de ondertiteling heel bescheiden a literature review wordt genoemd. Dit literatuuronderzoek stelt de volgende zaken aan de orde: wat is de…
Pijndichters en dichterpijn
Over verborgen leed gesproken: dichten is een miskende, chronische ziekte. Uit de meest recente enquêtes blijkt dat ongeveer een miljoen Nederlanders zich actief bezighoudt met het schrijven van literatuur. Bij iets meer dan 50.000 is dat het schrijven van een roman, een kwart miljoen pent aan…
Zorg voor zorgenden
Dit boek is verschenen ter gelegenheid van het achtste congres van de European Association for Palliative Care. Centraal in dit boek staat de wijze waarop de zorgende in de terminale zorg aandacht aan zichzelf besteedt. Twintig persoonlijke verhalen, geschreven door verzorgenden, verpleegkundigen…
Vrouwelijke huisartsen redden zorg in grote steden
Het percentage vrouwelijke huisartsen stijgt in de grote steden veel sneller dan elders in Nederland. In heel Nederland was in 1990 15% van de huisartsen vrouw en in 2001 27%. In de grote steden was in 1990 echter al 23% vrouw en in 2001 maar liefst 35%. Een groot deel van die vrouwen werkt…
‘Het ware leven’
Fotoreportage van Francesco Cinque, deel 2 In het extra H&W-nummer in december 2003 lieten we portretten zien van patiënten na een CVA of met een vasculaire dementie of perifeer vaatlijden. Foto's maken immers meer duidelijk dan abstracte richtlijnen. Deze maand een vervolg. Oefenen na de ramp:…
Reversibele vormen van dementie?
De NHG-Standaard Dementie is terecht terughoudend bij het aanvragen van aanvullende diagnostiek. De standaard baseert zich voor een deel op de systematische review van Clarfield uit 1988. Hieruit bleek dat in een tweedelijnspopulatie 11% werkelijk reversibel was, 8% partieel en 3% geheel…
Een farmaceutische interpretatie
Is een behandeling succesvol als een medicijn bij iets meer dan de kwart van de patiënten een beetje helpt? Volgens een door de farmaceut gesponsorde RCT naar het effect van venlafaxine (Efexor®) bij patiënten met een gegeneraliseerde angststoornis wel. Het tegendeel lijkt me meer voor de hand…
Bijblijven
Hebt u in uw werkkamer ook zo'n stapel schuldgevoel liggen in de vorm van niet geopende vaktijdschriften, die u allemaal nog gaat lezen, zo niet vóór dan wel kort na uw pensioen? In Amerika is alles altijd veel erger, dat bleek weer eens uit een publicatie van het Institute for Health…
Gevoelsarmoede en Somatisatie
Alexithymie – onvermogen om gevoelens te differentiëren en te beschrijven – zou een belangrijke risicofactor zijn voor het ontstaan van somatisatie: omdat mensen emoties niet kunnen onderscheiden, zijn ze geneigd de begeleidende lichamelijke verschijnselen toe te schrijven aan ziekte of…
Cardiologische screening familie van patiënten met plotse dood
Van de patiënten (16-64 jaar) die plotseling overlijden en bij wie obductie geen verklaring geeft, blijkt 22% eerstegraads familieleden te hebben met erfelijke cardiale afwijkingen. In Engeland zijn 147 eerstegraads familieleden van 32 van zulke patiënten cardiologisch onderzocht. Bij 7 families…
NHG-Standaard Hypertensie 5
Het antwoord van Walma en Wiersma op onze ingezonden brief vraagt enige nuancering. Wij stelden dat 10 tot 15% gewichtsverlies met een gemiddelde bloeddrukdaling van 15 mmHg gepaard zou gaan. Zij verwezen naar een Cochranereview die bij een gewichtsreductie van 3- 9% een – dus bescheiden –…
Verwachtingen van het nut van huisartsenzorg bij alledaagse klachten afgenomen
Ging men in 1987 bij een griep of verkoudheid naar de huisarts, tegenwoordig verwachten minder mensen baat van huisartsenzorg als het gaat om dergelijke niet-ernstige alledaagse klachten. Deze bevinding is gebaseerd op een interview dat zowel in 1987 als in 2001 werd gehouden onder ongeveer 10…

Wetenschap

TATATATA Een nieuw takenpakket
Met trompetten en schalmeien, zo zou je toch een nieuw takenpakket van de huisarts willen inhalen, een spetterend fortissimo waarmee in één klap duidelijk wordt waar we de komende jaren voor staan. Die klap valt ons nogal tegen. Een werkgroep van LHV en NHG werkte maanden aan de uitgangspunten…
De waarde van anamnese, lichamelijk onderzoek, BSE en CRP voor de diagnose pneumonie bij acute lage-luchtweginfectiesbronchitis
De belangrijkste diagnostische uitdaging van huisartsen bij patiënten met een acute lage-luchtweginfectie (LLWI) is de juiste patiënt te selecteren voor antibiotische behandeling. In tegenstelling tot acute bronchitis, waarbij antibiotica zelden nodig zijn, wordt het bij pneumonie als een…
De huisarts ondersteund
In de zorg voor chronisch zieken moet het roer om. Het aantal benodigde huisartsen houdt geen gelijke tred met de groei van het aantal chronisch zieken; bovendien verandert hun rol. Ook is het nodig dat huisartsen hun kennis en vaardigheden met betrekking tot chronische patiënten verbeteren. Er…
Het chronische-whiplashsyndroom: oplosbaar of niet?
Kovács F, Van Harten ML. Het chronische-whiplashsyndroom: oplosbaar of niet? Huisarts Wet 2004;47(1):38-41. Het chronische-whiplashsyndroom is controversieel. Bij whiplashklachten moet allereerst een onderscheid worden gemaakt tussen een acuut en een chronisch klachtenbeloop. Ten tweede wordt…
Aanpassing aan kanker
Maya Schoevers ondervroeg enige honderden kankerpatiënten in de crisisperiode, drie maanden nadat de diagnose was gesteld. Ze ondervroeg ze opnieuw in de fase van kortetermijnaanpassing – na negen en na vijftien maanden – en nog eens na acht jaar, in de fase van de langetermijnaanpassing. De…
Retinopathie niet alleen bij diabetes mellitusmellitus
Op 19 september 2003 promoveerde Rik van Leiden aan de Vrije Universiteit Amsterdam op een proefschrift over retinopathie. Hoewel de ondertitel ‘The Hoorn Study’ anders doet vermoeden, gaat het niet alleen over diabetische retinopathie. Het proefschrift bevat – zoals tegenwoordig gebruikelijk –…

Praktijk

Wat deed de huisarts op 14 november?
Een bezoek aan enkele workshops van het NHG-Congres
Als workshopleiders Patrick Bindels en Gerben ter Riet iets duidelijk weten te maken, dan is het wel dat bijblijven helemaal niet mogelijk is. Per maand verschijnen namelijk zo'n 10.000 wetenschappelijke artikelen en per werkdag ontvangt de huisarts gemiddeld één bijscholingsaanbod. Maar er…
Infectiepreventie in de huisartsenpraktijk:
Een schone praktijk
Begin 2003 heeft een werkgroep, waarin ook het NHG was vertegenwoordigd, zich gebogen over een nieuwe richtlijn voor infectiepreventie in de huisartsenpraktijk. Deze zal in een aantal opzichten afwijken van de adviezen uit de vroegere NHG-Bouwsteen Desinfectie en sterilisatie. In enkele…
Analyse van de praktijkvoering:
Is úw praktijk op orde?
Het is niet eenvoudig om zelf uw eigen praktijkorganisatie met de nodige afstand te bekijken. Objectieve informatie over het reilen en zeilen van uw praktijk kunt u wél krijgen wanneer u uw praktijkorganisatie laat doorlichten met behulp van het Visitatie Instrument Praktijkvoering (VIP)…
Angststoornissen in de spreekkamer:
Het lijden dat men vreest
Helaas wordt de huisarts soms geconfronteerd met patiënten die zich presenteren met vage klachten waarbij niet direct een aanknopingspunt te vinden is. Vaak gaat achter deze klachten een scala aan psychische en sociale problemen schuil. Het is de kunst voor de huisarts deze gordiaanse knoop te…
Bij de casus over kinkhoest:
Blijf op de kleintjes letten!
Typisch voor kinkhoest is de harde droge hoest die overgaat in een lange gierende ademhaling (het ‘kinken’), vaak gevolgd door braken van taai slijm. Het kind heeft soms koorts en bloedinkjes (subconjunctivaal, in de huid en in de mond) als gevolg van het hoesten. De periode met gierende…
Anale klachten
Onder anale klachten verstaan we in dit artikel pijn, jeuk, afscheiding en een door de patiënt gevoelde afwijking in en rondom de anus. Rectaal bloedverlies, obstipatie, fecale incontinentie en encopresis bespreken we niet. Anale klachten komen in de open populatie vaak voor. Bij een…
Baklucht
Huisartsen verdienen hun brood aan wat zoal misgaat in het lichaam en leven van hun patiënten. Dat klinkt wranger dan het doorgaans uitpakt. Echte genezing is vaak niet het eerste waar het om draait. Het komt aan op verhelderen, verder zoeken, geruststellen, verlichten van last of pijn en het…